Για τον έμπειρο και περπατημένο αναγνώστη, ο τίτλος του άρθρου είναι ίσως, επιθετικός, αλλά, θα πρότεινα, να μη βιαστεί… Δεν πρόκειται, όπως μπορεί να νόμισε, για μια απόπειρα αλίευσης ιστορικών αναλογιών, που θα ήταν και έωλη και εσφαλμένη.
Κάποιοι, επικαλούνται την περίφημη Δημοκρατία, αυτή, για να μας εξηγήσουν τι συμβαίνει σήμερα στη χώρα ή για να μας προειδοποιήσουν για όσα πρόκειται να συμβούν;
Πλήθος δημοσίων προσώπων και απλών πολιτών, που εκφράζουν την άποψή τους, διαπιστώνουν, με βεβαιότητα, ότι, ως κράτος, έχουμε πράξει τα πάντα προκειμένου να οδεύσουμε, όσο πιο κοντά γίνεται σε αυτό που δημιούργησε τη Βαϊμάρη, αλλά, και στ’ άλλα, που, προέκυψαν από την εγκαθίδρυσή της…
Πάντως, συνειδητοποιώ, διαβάζοντάς το, πως, κάλλιστα, ο τίτλος του άρθρου αυτού, θα μπορούσε να είναι… «Βασανίζοντας το παρελθόν, για να αλυσοδεθεί το μέλλον»…!!!
Δημοκρατία της Βαϊμάρης, είναι ο ιστορικός και πολιτικός όρος που επικράτησε στη σύγχρονη διεθνή βιβλιογραφία για την ονομασία του πολιτεύματος της Γερμανίας από το 1919 έως την άνοδο στην εξουσία της Ναζιστικής Γερμανίας και του Χίτλερ…
Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης ήταν το πρώτο δημοκρατικό πολίτευμα στην ιστορία της Γερμανίας. Γεννήθηκε από την ήττα της αυτοκρατορικής Γερμανίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και πέθανε, άδοξα, με την άνοδο του Ναζισμού.
Δέσμιος της αντίληψης ότι για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που μάστιζε τότε τη Γερμανία δεν υπήρχε άλλος δρόμος από την περιστολή των δημοσίων δαπανών, τη μείωση των μισθών, των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών, ένας συμφυρμός κομμάτων, με κορμό τη Σοσιαλδημοκρατία, συμμάχησε με το «βαθύ κράτος» και τα κόμματα της άλλης όχθης. Έγινε εταίρος των πολιτικών εκπροσώπων του Μεγάλου Κεφαλαίου και των στρατοκρατών, σ’ έναν μεγάλο κυβερνητικό συνασπισμό…
Η Δημοκρατία της Βαϊμάρης αποτέλεσε έργο μετριοπαθών πολιτικών δυνάμεων, όπως, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, το Κεντρώο Κόμμα, και οι Φιλελεύθεροι.
Αντιμετώπισε την κεκαλυμμένη ή, ακόμα και την απροκάλυπτη εχθρότητα των άκρων, όπως οι Ναζί, οι Συντηρητικοί Εθνικιστές, και οι Κομμουνιστές, και κλήθηκε να διαχειριστεί μια πρωτοφανή οικονομική κρίση υπό έναν ασφυκτικό διεθνή έλεγχο, που έπνιγε τη χώρα και τους πολίτες της Γερμανίας.
Μήπως, αυτή η εισαγωγή, προκαλεί, έστω και λίγο, τις σκέψεις σας, προς λογικούς συνειρμούς, για την κατάσταση που βιώνουμε σήμερα, με τη «Δημοκρατία της Κουμουνδούρου»;
Το ερώτημα, όμως, παραμένει! Η πτώση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και η άνοδος του ναζισμού ήταν αναπόφευκτη;
Η Άνοδος των «Αχρείων», τον 21ο αιώνα στην Ελλάδα και η αναπόφευκτη πτώση τους, θα πραγματοποιηθεί ήρεμα, η θα συμβούν ανάλογα γεγονότα, ειδικά, όταν, οι ενδείξεις που βιώνουμε, συνδυαστούν με την παγκόσμια άνοδο της Ακροδεξιάς;
Μάλλον, για τη χώρα μας, τα πράγματα είναι, αυτή τη χρονική στιγμή, σχετικά περίπλοκα, αν αναλογιστεί κανείς, πως είμαστε περικυκλωμένοι από «μη φίλους» που ποτέ δεν εγκατέλειψαν τις αλυτρωτικές τους σκέψεις, και εάν σε αυτό προσθέσουμε και τις εκατοντάδες χιλιάδες των μουσουλμάνων που βρίσκονται πάνω στις τουρκικές βάρκες και αναμένουν το πράσινο φως για την απόβαση!!!
Η Ευρώπη, σίγουρα, δεν είναι ούτε δυνατή ούτε αποφασισμένη να μας σώσει, και έτσι, άπλα… προετοιμάζεται για τον «άλλο ρόλο της Ελλάδος»…
Τι κοινό έχουν οι δημόσιες τοποθετήσεις στελεχών του Σύριζα, με τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης;
Έχουν επικαλεστεί την περίφημη Δημοκρατία για να μας εξηγήσουν τι συμβαίνει σήμερα στη χώρα ή για να μας προειδοποιήσουν για όσα πρόκειται να συμβούν;
Και φυσικά δεν είναι οι μόνοι. Πλήθος προσώπων, που διατυπώνουν δημοσίως την άποψή τους, και απλών πολιτών διαπιστώνουν με βεβαιότητα ότι έχουμε κάνει, ως χώρα, τα πάντα για να οδεύσουμε, όσο πιο κοντά γίνεται σε αυτό που δημιούργησε τη Βαϊμάρη, και στ’ άλλα, που, προέκυψαν από εκείνη…
Τι σημαίνει αυτή η διαπίστωση; Και πολλά και τίποτα. Είναι μάλλον ένα είδος κοινοτοπίας στον δημόσιο λόγο της κρίσης… ένας πολιτικός λόγος, δηλαδή, που χαρακτηρίζεται από την παντελή έλλειψη πρωτοτυπίας.
Στις περισσότερες περιπτώσεις αναφέρεται στην περίφημη «θεωρία των δύο άκρων», όπως, και εκφράζει μια βαθειά ανησυχία για τα φαινόμενα βίας και έτσι, καταλήγει, συνήθως, στην επίσης κοινότοπη, και εν τέλει απολίτικη καταδίκη της βίας «απ’ όπου και αν, αυτή, προέρχεται»…
Γιατί άραγε μια κοινωνία, όπως η δίκη μας, επιλέγει μια ξένη ιστορική αναλογία για να ταυτιστεί και να κατανοήσει το παρόν της, ενώ η Εθνική Ιστορία και οι «σκοτεινές πτυχές» της, δεν γίνονται αντικείμενο μιας εκ νέου επεξεργασίας και αναδιαμόρφωσης;
Γιατί μας ελκύει, τόσο πολύ η Βαϊμάρη ως πιθανή ταύτιση, τη στιγμή που η χώρα γνώρισε στον περασμένο, μόλις, αιώνα δύο οδυνηρούς αδελφοκτόνους διχασμούς και τη βία που αυτοί και εξέθρεψαν και εξαπέλυσαν, καθώς και μια σειρά αυταρχικών καθεστώτων με ότι αυτά συνεπάγονται για την πολιτική της κουλτούρα; Μήπως εν τέλει η «Βαϊμάρη» συνιστά μια υπεκφυγή… η μήπως, οδεύουμε χωρίς να το έχουμε συνειδητοποιήσει, προς ένα τρίτο διχασμό;
Από την άλλη, η εύκολη ανάλυση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης παραγνωρίζει ότι αυτή δεν είναι μια μόνον, απλή υπόθεση των άκρων. Αν ήταν μόνο αυτό η σημασία της θα ήταν, πολύ, υποδεέστερη. Ίσως αυτό που αντιπροσωπεύει να είναι ακριβώς το αντίθετο απ’ ότι αφήνει να εννοηθεί η κοινότοπη επίκλησή της, δηλαδή η διάχυση της ιδεολογίας, των αξιών και των πρακτικών των άκρων στον ευρύτερο κοινωνικό ιστό και στην ίδια την κοινωνία…
Το πρόβλημα με τη ναζιστική ιδεολογία είναι ότι κατάφερε να ξεφύγει από τα όρια μιας μικρής, περιθωριακής ομάδας και να διαποτίσει και να εξασφαλίσει ανοχή στο σύνολο της κοινωνίας, στους μικροαστούς και στη μεσαία τάξη. Τώρα σε εμάς, εδώ στην Ελλάδα, … αντιστράφηκαν και οι όροι και οι αναλογίες,.. και μπερδευτήκαμε…
Στη δική μας περίπτωση τα επιχειρήματα που επιστρατεύονται στη συζήτηση περί άκρων και Βαϊμάρης αναδεικνύουν την ανησυχητική αυταρέσκεια της κυβέρνησης, με τη στερεότυπη επανάληψη ότι η βία, ο αυταρχισμός, και η μισαλλοδοξία είναι πάντοτε υπόθεση των άκρων και ως άκρα, θεωρούν μόνο τη Χρυσή Αυγή, παραγνωρίζοντας το γεγονός, πως, ο συγκάτοικός της στην εξουσία αποτελεί, μαζί με τη Χρυσή Αυγή, τον ορισμό της ακροδεξιάς.
Επίσης, σκόπιμα αποσιωπά, πως το Δεκέμβριο του 2008, όταν, σε μία νέα εκδοχή της Reichskristallnach (Νύχτα των Κρυστάλλων), οι φανατισμένοι και διψασμένοι για καταστροφές, εμπρησμούς και αίμα, κουκουλοφόροι, κατέστρεψαν, και λεηλάτησαν, όχι μόνο την Αθήνα, αλλά και τις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδος, καίγοντας ζωντανούς εργαζόμενους, μέσα στο χώρο εργασίας τους, που είχαν εγκλωβιστεί, με τους βουλευτές του ΣυΡιΖα, τότε, να τους βάζουν πλάτη και να ακυρώνουν τις συλλήψεις…
(Η «Νύχτα των Κρυστάλλων», αποτελεί το πρώτο μαζικό πογκρόμ εναντίον των Εβραίων στη Γερμανία. Συνέβη τη νύχτα της 9ης Νοεμβρίου 1938 ως τις πρώτες πρωινές ώρες της επόμενης μέρας και ήταν η πρώτη ένδειξη για το τι θα ακολουθούσε αργότερα με το εβραϊκό ολοκαύτωμα. Ονομάστηκε «Νύχτα των Κρυστάλλων», επειδή οι Ναζί ξέσπασαν πάνω στις ιδιοκτησίες των Εβραίων, σπάζοντας τις βιτρίνες πολλών καταστημάτων τους και βάζοντας φωτιά. Όλα ξεκίνησαν δύο μέρες νωρίτερα, όταν ένας γερμανοεβραίος, σκότωσε στο Παρίσι τον γραμματέα της γερμανικής πρεσβείας… Ο φόνος του γερμανού διπλωμάτη χρησιμοποιήθηκε ως δικαιολογία για τις επιθέσεις που εκδηλώθηκαν εναντίον των Εβραίων σε όλη τη Γερμανία. Φαινομενικά, οι επιθέσεις αυτές ήταν αυθόρμητες, αλλά στην πραγματικότητα «ενορχηστρώθηκαν» από τη ναζιστική κυβέρνηση).
Μήπως, διακρίνετε κάποιες ομοιότητες, σε σχέση με την αποφράδα, εκείνη, νύχτα, του Δεκεμβρίου του 2008;
Η δύναμη, όμως, και η επικινδυνότητα αυτών των φαινομένων είναι ότι δεν περιορίζονται στα άκρα, αλλά κατορθώνουν να αποσπάσουν την ανοχή και ενδιάμεσων χώρων.
Για χώρα η οποία μεταμορφώνεται αργά αλλά σταθερά στην επόμενη Δημοκρατία της Βαϊμάρης κάνουν λόγο οι Financial Times του Λονδίνου, αναφερόμενοι… στην Ελλάδα, όπου αναφέρεται ότι η σύνθεση της ελληνικής Βουλής η οποία προέκυψε από τις εκλογές της 2015, είναι ίσως η χειρότερη στη σύγχρονη ελληνική ιστορία.
Νεοναζί, σταλινικοί και μαοϊκοί μαζί με ριζοσπάστες αριστερούς, λαϊκιστές αγνώστου ιδεολογίας και πολυάριθμοι υπερασπιστές παρανοϊκών θεωριών εισήλθαν στο κοινοβούλιο, αναφέρει το άρθρο.
Μετά τις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου του 2014, η Ελλάδα ήταν η ευρωπαϊκή χώρα που συγκέντρωσε τις περισσότερες δυσοίωνες προβλέψεις αναφορικά με το μέλλον της. Παρόλο που και σε άλλες χώρες της Ευρώπης τα ακροδεξιά κόμματα σημείωσαν αντίστοιχα υψηλές εκλογικές επιδόσεις, το ποσοστό της Χρυσής Αυγής προκάλεσε έκπληξη και ανησυχία.
Ορδές δημοσιογράφων και σχολιαστών κατέφθασαν στην Αθήνα, επιχειρώντας να εξηγήσουν το φαινόμενο. Οι περισσότεροι από αυτούς περιορίστηκαν σε ρητορικά ερωτήματα ενώ αυτοαποκαλούμενοι «ειδικοί» από κάθε γωνιά του πλανήτη ανέτρεξαν στο αναπόφευκτο τραύμα της Γερμανικής Βαϊμάρης, ώστε να «αποκωδικοποιήσουν» την ελληνική πραγματικότητα. Ορισμένοι έσπευσαν να ισχυριστούν ότι η «Βαϊμάρη της Κουμουνδούρου» προδιαγράφει και το μέλλον ολόκληρης της Ευρώπης!
Η ιδέα είναι απλή: η οικονομική κρίση τροφοδοτεί την απόγνωση, η οποία με τη σειρά της οδηγεί στην ενίσχυση και την στήριξη αντιδημοκρατικών κομμάτων. Εξάλλου, δεν ήταν η «Μεγάλη Ύφεση» του 1929 που «γέννησε» τον Χίτλερ;
Αν και αυτό μέχρι κάποιο βαθμό είναι αλήθεια, ο Χίτλερ ποτέ δεν κέρδισε περισσότερο από ένα τρίτο των ψηφοφόρων και η αναρρίχησή του στην εξουσία ήταν εφικτή, απλά και μόνο, γιατί το επέτρεψε η αφελής και οπορτουνιστική συμπεριφορά του, τότε, πολιτικού κατεστημένου.
Μάλιστα, την ίδια περίοδο, στο Κραχ του 1929 δεν προκλήθηκε, σε άλλες χώρες η άνοδος ακροδεξιών κομμάτων, στην εξουσία, μέσω εκλογών. Επομένως, η Γερμανική Βαϊμάρη δεν ήταν ο κανόνας, αλλά, μάλλον, η εξαίρεση.
Είναι πράγματι δόκιμο να πούμε ότι η οικονομική κρίση και η άνοδος του ΣυΡιΖα στην εξουσία, δημιούργησε την απαραίτητη διαστρωμάτωση, για μια Ελληνική Βαϊμάρη…!!!
Τα βασικά κόμματα που στηρίζουν την φιλελεύθερη δημοκρατία στην Ελλάδα κατέληξαν να είναι μειοψηφία στη Βουλή. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ενώ η Δημοκρατία της Βαϊμάρης ήταν μια δημοκρατία χωρίς δημοκράτες, στην περίπτωση της Ελλάδας του ΣυΡιΖΑν.Ελ., συναντάμε μια «δημοκρατία» χωρίς φιλελεύθερους δημοκράτες… μία δημοκρατία στην οποία, η υφή της, διαμορφώνεται κατά το δοκούν… σε μία δημοκρατία, που, το Σύνταγμα καταστρατηγείται, αφού και οι αναφορές σε αυτό είναι χαλκευμένες…
Υπάρχει και μια επιπλέον ομοιότητα ανάμεσα στην Γερμανική Βαϊμάρη και την Ελληνική Βαϊμάρη της Κουμουνδούρου.
Όπως ακριβώς το Κραχ του 1929 δεν οδήγησε σε μια πανευρωπαϊκή άνοδο των φασιστικών κομμάτων, έτσι και η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, δεν έχει οδηγήσει σε μια πανευρωπαϊκή έξαρση στην υποστήριξη ακροδεξιών κομμάτων, παρ’ όλο που η τάση είναι αυξητική. Πρακτικά, η Χρυσή Αυγή ήταν το μοναδικό ακροδεξιό κόμμα που διατήρησε, οριακά, την εκλογική δύναμή του, αλλά ο ΣυΡιΖα και οι Χρυσαυγίζοντες Αν.Ελ., της… σύμπραξης, κάνουν ότι περνάει απ’ τα χέρια τους για να υποστηρίξουν την αύξηση του ποσοστού της… και μάλλον, μέχρι τώρα τα καταφέρνουν καλά!.
Μάλιστα είναι αρκετά εντυπωσιακό ότι σε όλες τις υπόλοιπες χώρες στις οποίες εφαρμόστηκαν «μνημόνια» κανένα ακροδεξιό κόμμα δεν αύξησε την ισχύ του.
To Εθνικό Λαϊκό Κόμμα, της Κύπρου, αδελφάκι, εξ’ αγχιστείας της Χρυσής Αυγής είναι ίσως η πιο πετυχημένη περίπτωση με το αμελητέο ποσοστό του 1.1% στις εκλογές του 2011 και με ένα 2.7% στις Ευρωεκλογές του 2014.
Αν μπορούμε να διαπιστώσουμε ένα κοινό μοτίβο στην εκλογική συμπεριφορά των χωρών που έλαβαν προγράμματα δημοσιονομικού ελέγχου για τη διάσωσή τους, θα δούμε την κοινή κατάρρευση των παραδοσιακών κομμάτων, κυρίως, όμως, εκείνων της κεντροαριστεράς, αλλά και την άνοδο των δήθεν αριστερών, αλλά, ακραιφνώς, λαϊκίστικων κομμάτων. Κοντολογίς, η Ελλάδα δεν είναι η Ευρώπη, και η Ευρώπη δεν είναι η Ελλάδα. Κάτω από μία αυστηρή οπτική, η σύγχρονη Ελλάδα σε καμία περίπτωση δεν είναι ίδια με την Γερμανική Βαϊμάρη, καθώς η βασικότερη αμφισβήτηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας προέρχεται από τους φθηνολαϊκιστές και όχι από κάποιους εξτρεμιστές…
Ωστόσο, παραμένουν ορισμένες σημαντικές ομοιότητες.
Όπως ακριβώς η Γερμανική Βαϊμάρη ήταν μια δημοκρατία χωρίς δημοκράτες, έτσι και σήμερα η Ελλάδα είναι μια φιλελεύθερη δημοκρατία χωρίς φιλελεύθερους δημοκράτες. Αλλά ενώ η Γερμανική Βαϊμάρη ήταν ένα κράτος σε αέναη κρίση, η Ελλάδα έχει διανύσει σημαντικές και κάποιες περιόδους οικονομικής και πολιτικής σταθερότητας.
Ωστόσο, ποτέ στην πραγματικότητα το πολιτικό κατεστημένο δεν θεμελίωσε μια αληθινά φιλελεύθερη δημοκρατία στην Ελλάδα.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου διαμόρφωσε το Κίνημα του ΠΑΣΟΚ σε ένα αριστερό λαϊκίστικο κόμμα εξουσίας με δυναμικές πελατειακές δομές και όχι σε ένα παραδοσιακό Δυτικοευρωπαϊκό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα. Αντίστοιχα, η «παλαιά» Νέα Δημοκρατία ως το κεντροδεξιό αντίπαλο δέος του ΠΑΣΟΚ, αντέγραψε κομμάτια της πελατειακής αντίληψης του ΠΑΣΟΚ για το κράτος, αλλά ποτέ, την λαϊκίστικη αντίληψη της πολιτικής.
Επομένως, η οικονομική κρίση που βιώνουμε, δεν ήταν εκείνη που μετέτρεψε την Ελλάδα σε μια ελλειμματική φιλελεύθερη δημοκρατία, γιατί πάντα τέτοια ήταν… απλά τώρα, το κακό παράγινε!
Η οικονομική κρίση δεν ενίσχυσε τα πολιτικά άκρα, αφού η Ελλάδα είχε πάντα μια ισχυρή παράδοση ακραίων κομμάτων με μεγάλη επιρροή μοναδικό σημείο απόκλισης και αλλαγής στην τρέχουσα ελληνική πολιτική σκηνή εντοπίζεται στην αντικατάσταση του κεντροαριστερού λαϊκίστικου και πράσινου ΠΑΣΟΚ από τον πολύχρωμο ΣΥΡΙΖΑ, που στερείται, παντελώς, πολιτικής ιδεολογίας και ο οποίος προκειμένου να συμπληρώσει τις ελλιπείς λίστες των στελεχών του, αλλά και να ομοιάζει με το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, προσηλύτισε στις τάξεις του, όλο το παλαιό και διεφθαρμένο ΠΑΣΟΚ….
Το πόσο σπουδαία και καθοριστική θα αποδειχθεί, τώρα, αυτή η μεταμόρφωση για την ελληνική δημοκρατία, θα αποδειχθεί τους προσεχείς μήνες και τα προσεχή χρόνια…
