Οι εβδομάδες περνάνε και το φάσμα της δραχμής δεν λέει να απομακρυνθεί εντελώς!
Κάποιοι μάλιστα, συμφωνούν με αυτά που έγραφε ο Κώστας Ουράνης…
«Πάψετε πια να εκπέμπετε το σήμα του κινδύνου,
τους γόους της υστερικής σειρήνας σταματήστε,
κι αφήστε το πηδάλιο στης τρικυμίας τα χέρια!
Το πιο φριχτό ναυάγιο θα ήταν να σωθούμε!»
Κώστας Ουράνης, «Πάψετε πια» vv. 1-4
Άλλοι ισχυρίζονται πως, «τέλος πάντων, το τίμημα για το ευρώ δεν μπορεί να ναι απεριόριστο! Πρέπει να ορθωθεί ένα τείχος αντίστασης και αξιοπρέπειας!»
Με πλήρη άγνοια των κινδύνων εισηγούνται, «να σταματήσουμε πια να πληρώνουμε, οι Ευρωπαίοι έχουν πιο πολλά να χάσουν από μας, και θα δείτε πως θα σπεύσουν να μας καλοπιάσουν, με πολύ πιο ήπιες απαιτήσεις…»
Δηλαδή απίθανες ελαφρότητες…
Δεν έχουν πάρει χαμπάρι το νέο-Προτεσταντικό κλίμα που κυριαρχεί στη Β. Ευρώπη και νομίζουν ότι όλα είναι ένα παιχνιδάκι… Ότι επάνοδος στη δραχμή θα σήμαινε μια παλινόρθωση της χαμένης μας αξιοπρέπειας• ότι θα μπορούσαμε να τυπώνουμε δις εκατομμύρια δραχμούλες και μοιράζοντάς τα να πετύχουμε από την πίσω πόρτα την παλινόρθωση των εισοδημάτων μας και της οικονομικής ανάπτυξης…
Δυστυχώς, κάθε άλλο…
Ας δούμε αν μπορούμε να συμφωνήσουμε τουλάχιστον στα ακόλουθα!
• Η Κυβερνητική συμμαχία προτιμήθηκε από το εκλογικό σώμα, κατά τις τελευταίες εκλογές γιατί υποσχέθηκε πως ήξερε τι να κάνει και είχε έτοιμο σχέδιο για να μας ‘γλυτώσει’ από τη επάνοδο στη δραχμή. Η τεράστια ευθύνη για οποιαδήποτε αποτυχία είναι δική της. Ο ΣΥΡΙΖΑ φάνηκε σαν επιλογή με μεγαλύτερη φρεσκάδα, και περισσότερη μαγκιά (αρετή που θαυμάζεται στην ημεδαπή).
• Η ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΗ. Ακόμα δεν έχουμε καταφέρει να αξιοποιήσουμε το ότι,
α. ΗΠΑ και Ισραήλ επιθυμούν για τους δικούς τους προφανείς λόγους πολιτική και οικονομική σταθερή σταθερότητα στη Χώρα μας, και κυρίως,
β. ότι η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δεν θα συνέφερε και τους Ευρωπαίους! ΗΔΗ ΕΧΟΥΝ ΛΟΥΣΤΕΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ! Ήδη έχουν ‘επενδύσει» στο Ελληνικό ‘πρόβλημα’: 50 δις εκατ. ευρώ για την αγορά Ελληνικών ομολόγων στην δευτερογενή αγορά + 70 δις εκατ. ευρώ ενίσχυση της ρευστότητας των Ελληνικών τραπεζών + 70 δις εκατ. η πρώτη δανειακή σύμβαση + 130 δις εκατ. ευρώ η δεύτερη δανειακή σύμβαση = 320 δις εκατ. ευρώ περίπου. Συν όλα το κοινοτικά προγράμματα επιδοτήσεων της αγροτικής παραγωγής και χρηματοδότησης των επενδύσεων (πάνω από €230 δις εκατ. τα τελευταία 30 χρόνια)!
Τι νόημα θα είχε η έξοδος της Ελλάδας, στο μέσο μιας τεράστιας προσπάθειας δημιουργίας πρωτογενών πλεονασμάτων; Ποιός θα ωφελείτο στην Ευρώπη από μια κατάρρευση της οικονομίας και της προσπάθειας;
Μια αποτυχία επίλυσης του Ελληνικού προβλήματος και επάνοδος στη δραχμή θα πέρναγε το μήνυμα πως η Ευρώπη δεν καταφέρνει να δαμάσει ούτε ένα πρόβλημα σε μια χώρα που είναι μικρότερη από το 2% του συνόλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Θα είχε κάποιο νόημα μόνο για «παραδειγματισμό» (κυρίως των PODEMOS στην Ισπανία, της κας. Λεπέν στη Γαλλία, κ.α.)
• Αλλά δεν μπορεί να περιμένουμε όλοι από τους Γερμανούς φορολογούμενους και συνταξιούχους να ξελασπώσουν όλους μας: Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Κύπρο. Θα βουλιάξουν και αυτοί στο τέλος. Πρέπει και εμείς να δείξουμε έργο. Να ´τρίβουν τα μάτια τους´.
• Πρέπει και εμείς να βοηθήσουμε τους εαυτούς μας. Πρέπει να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί.
• Τα εισοδήματα δεν θα αυξηθούν με το να τυπώνουμε και μοιράζουμε δραχμούλες! Το αντίθετο θα συνέβαινε σε μια τέτοια περίπτωση! Θα αυξηθούνε μόνον όταν παράγουμε πολλά περισσότερα προϊόντα, πολύ μεγαλύτερης συνολικής αξίας! Μόνο τότε! Και για να γίνει αυτό πρέπει να αλλάξει και να γίνει ασύγκριτα πιο ελκυστικό όλο το επενδυτικό κλίμα και περιβάλλον! Όλο!
•Αυτά τα πέρα-δώθε για τις μεταρρυθμίσεις και τις αποκρατικοποιήσεις δεν βοηθάνε καθόλου, όπως και η έλλειψη πρωτοβουλιών για τον εκσυγχρονισμό της πρωτόγονης και υπερσυντηρητικής εργατικής νομοθεσίας, ενώ κάνει πολύ μεγάλη ζημία και η αντι-ευρωπαϊκή ρητορική πολλών Κυβερνητικών παραγόντων!
• Αντί το μόνο που να μας νοιάζει να είναι το πως θα καταφέρουμε να τσιμπήσουμε κάποια παράταση για τη διασωληνωμένη οικονομία μας, θα πρεπε όλοι να βοηθήσουμε να γίνει η Ελλάδα τούρμπο, πρωτοπόρος. Και κάποιες άλλες διευκολύνσεις να τσιμπολογήσουμε, πάλι ουραγοί θα μαστε. Πάλι οι ελεύθερες αγορές, και οι επενδυτές δεν μας αγγίζουν.
Βέβαια, το να έχεις δικό σου εθνικό νόμισμα έχει δύο αβαντάζ:
α. Μπορείς να τυπώνεις δικό σου χρήμα για να πληρώσεις τυχόν δάνεια που έχεις στο δικό σου νόμισμα -κάτι που σήμερα φαίνεται πως πράγματι διευκολύνει τις σοβαρές χώρες που έχουν δικό τους νόμισμα, όπως η Αμερική, η Βρετανία, η Ιαπωνία- και
β. Μπορείς να υποτιμάς το δικό σου νόμισμα για να βελτιώνεις την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων σου και του τουρισμού.
Αλλά, ας μην ξεχνάμε το κάποτε είχαμε το ‘δικό μας’ νόμισμα!
-Ξεχνάμε την πορεία της οικονομίας μας πριν αρχίσει η προσπάθεια ένταξης στο ευρώ; Δραχμικά επιτόκια και κόστος δανεισμού για το Δημόσιο πάνω από 20% και για τις επιχειρήσεις πάνω από 30%;
-Πραγματικά επιτόκια πάνω από 9%.
-Ξεχνάμε τον πληθωρισμό, τις κρίσεις και τις υποτιμήσεις;
Φταίει μόνο το ευρώ για την δημοσιονομική κακοδιαχείριση, την αναξιοκρατία, το δυσλειτουργικό κράτος, την γραφειοκρατία, την τάση για υπερδανεισμό και καταναλωτισμό;
Να ξεκαθαρίσουμε λοιπόν: Η ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ θα ισοδυναμούσε όχι με ένα ακόμα Μνημόνιο, αλλά με 2-3 ακόμα!
Γιατί; Ας λάβουμε υπ´ όψη μας και τα ακόλουθα:
(1) Αν επιστρέφαμε στη δραχμούλα θα έπρεπε να βρούμε συναλλαγματικά αποθέματα για να εξυπηρετήσουμε το τεράστιο χρέος μας, τόκους και χρεολύσια. Το να «ρίξουμε μονομερώς κανόνι» με δάνεια για τα οποία ισχύει το Αγγλικό δίκαιο θα ήταν πράξη απίστευτης επιπολαιότητας!
(2) Για να πληρώσουμε για εισαγωγές φαρμάκων, τροφίμων, πετρελαίου, φυσικού αερίου, μηχανικού εξοπλισμού κλπ. Οι εξαγωγές και τα έσοδα από τον τουρισμό και τη ναυτιλία δεν θα επαρκούν για όλα αυτά.
(3) Επειδή το Κράτος θα βρισκόταν σε μια κατάσταση ημιδιάλυσης, σε μια κατάσταση του τύπου «ό σώζων εαυτόν σωθήτω», τα δημόσια έσοδα θα ήταν πενιχρά. Άρα κι οι δαπάνες θα έπρεπε να περικοπούν πολύ περισσότερο, πολύ πιο άγαρμπα!
Πως θα πληρώναμε για μισθούς και συντάξεις, για φάρμακα, τρόφιμα, για την άμυνα, τις συγκοινωνίες για τα δημόσια έργα; Επιβάλλοντας ένα πολύ πιο άγριο μνημόνιο που θα ισοσκέλιζε τον Προϋπολογισμό.
Η συζήτηση και μόνο για επάνοδο στη δραχμή είναι αδιανότητη και καταστροφική για τη Πατρίδα μας.
Γιατί;
Κανείς, μα κανείς δεν πρόκειται να επενδύσει στη Πατρίδα μας, όσο υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο και τέτοια αβεβαιότητα. Ποιός θα έβαζε ευρώ για να του επιστρέψουν δραχμές; H ανασφάλεια και η έλλειψη αξιοπιστίας αποτρέπουν κάθε επενδυτική δραστηριότητα.
Η Νέα Δραχμή θα είχε την junk αξιοπιστία της Χώρας και των Κυβερνήσεών της.
Με την γενικότερη διάλυση που επικρατεί, δεν είναι σε θέση καμιά Κυβέρνηση να επεξεργασθεί έγκαιρα κάποιο σχέδιο επανόδου στη δραχμή. Με ποιό πολιτικό και τραπεζικό προσωπικό;
Τυχόν διαδικασία επανόδου θα ήταν χαοτική και ευτελιστική για τους απλούς Έλληνες πολίτες.
Θα αποτελούσε αποδοχή ότι εμείς οι Έλληνες αποτύχαμε πλήρως, ότι είμαστε ανίκανοι να ανταγωνισθούμε και πέφτουμε στη Γ’ Εθνική Ευρώπης.
Η «Νέα Δραχμή», αναγκαστικά θα ήταν εξαιρετικά υποτιμημένη για να μπορούσε να βοηθήσει την οικονομική δραστηριότητα και την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών. Δηλαδή μισθοί και εισοδήματα θα κατέρρεαν (σε ευρώ, σε ευθυγράμμιση με την υποτίμηση του νέου εθνικού νομίσματος). Η εκτύπωση δραχμών για να πληρώνονται μισθοί και συντάξεις, χωρίς φυσικά καμιά αύξηση της παραγωγής μέσα σε τέτοιο οικονομικό αλαλούμ, θα οδηγούσε σε καταστάσεις υψηλού πληθωρισμού!
Οι περισσότεροι ‘οικονομολόγοι’ αγνοούν μια βασικότατη επίπτωση του υψηλού πληθωρισμού: Οδηγεί σε υψηλότερα πραγματικά επιτόκια (ως αντιστάθμισμα του μεγαλύτερου ρίσκου που επικρατεί σε καθεστώτα υψηλού πληθωρισμού και αναστάτωσης)! Επιτόκια που θα είναι όλο και πιο δύσκολο να εξυπηρετήσει οποιοσδήποτε ιδιώτης και επιχείρηση! Εδώ δεν εξυπηρετούνται τα δάνεια με χαμηλά επιτόκια, θα εξυπηρετηθούν αυτά με υψηλά;
Εκτός από τους μισθούς και τα εισοδήματα, μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα υποτιμήσεων, θα υποχωρούσαν όλες οι υπόλοιπες αξίες. Η όλη σχετική αβεβαιότητα διαδικασία έχει ήδη προκαλέσει κατάρρευση στις τιμές των ακινήτων, των μετοχών στο χρηματιστήριο, στα ομόλογα και όλες τις κινητές αξίες. Αυτή η κατάσταση θα χειροτερέψει πολύ περισσότερο όταν η πιθανότητα εξόδου από το ευρώ αυξηθεί. Δηλαδή οι ξένοι θα μπορούσαν να μας αγοράσουν ακόμα πιο φθηνά. Κυριολεκτικά ακόμα πιο μπιρ-παρά σε σχέση με σήμερα.
Μέχρι δε να ισορροπήσουν κάπως τα πράγματα, εξαφανιζόταν η εμπορική πίστη. Οι συναλλαγές και οι εισαγωγές θα γινόντουσαν, κατά το μεγαλύτερο μέρος, με ρευστό. Με μετρητά, με όλα τα επακόλουθα για την οικονομική δραστηριότητα και την ανάπτυξη.
Σχεδόν ποτέ κάποια υποτίμηση δεν είχε ουσιαστικά μεσο-πρόθεσμα αποτελέσματα. Οδηγούσε σε φαύλο κύκλο πληθωρισμού, πολύ υψηλά επιτόκια, φόβο για νέα υποτίμηση, έξοδο κεφαλαίων και τελικά σε νέα υποτίμηση.
Φυσικά, οι πολίτες που είχαν καταθέσεις και επενδύσεις στη χώρα μας θα κοίταζαν να αποφύγουν τις ζημιές από την επάνοδο στη Δραχμή και θα έβγαζαν έγκαιρα (και δικαιολογημένα) τα κεφάλαιά τους στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα την άμεση κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και της οικονομικής δραστηριότητας! Ήδη έχουν αρχίσει να το κάνουν. {Δηλαδή ήδη ισχύει ο ‘Νόμος του Γκρέσαμ’ (που όμως πρώτος είχε συλλάβει ο Αριστοφάνης στους Βατράχους στ.718-737), όπου όλοι θα προσπαθήσουν να ‘ξεφορτωθούν’ τις δραχμές και να ‘αποθηκεύσουν’ τα ευρώ.}
[Πολλοί δεν αντιλαμβάνονται όπως όταν μιλάμε για ‘επίθεση’ των αγορών, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Οι αγορές, κυριολεκτικά, όχι μόνο δεν επιτίθενται, αλλά το βάζουν στα πόδια. Ξεπουλάνε με ζημία όσο-όσο για να μην εγκλωβιστούν με ακόμα μεγαλύτερες ζημιές. Πουλώντας όσο-όσο ρίχνουν τις τιμές και έτσι αυξάνεται η απόδοση των ομολόγων. Για να μπορεί να δανειστεί ένα κράτος πρέπει να πληρώσει επιτόκιο μεγαλύτερο από την απόδοση των ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, γιατί η ήδη υψηλή απόδοση αφορά αυτά τα ομόλογα που ήδη κυκλοφορούν στην αγορά. Αν θες να εκδόσεις και άλλα, πρέπει να πληρώσεις ακόμα παραπάνω!]
Όσον δε αφορά το τεράστιο χρέος μας σε ευρώ, αυτό θα πρέπει να αποπληρωθεί με υποτιμημένες δραχμές. Σαν συνέπεια το χρέος μας θα ανέβαινε τουλάχιστον στο 250% του ΑΕΠ! Εκτός αν μονομερώς δηλώναμε πως δεν πληρώναμε και οδηγούσαμε τους εαυτούς μας στη χρεοκοπία με απίθανα τραγικές συνέπειες γιά τη Χώρα μας!
Τι μεγαλύτερο δώρο θα μπορούσαμε κάναμε στους Τούρκους; Θα πέρναγε το μήνυμα σε Τούρκους και Σκοπιανούς, πως η Ελλάδα είναι μια ασήμαντη δύναμη στο περιθώριο της Ευρώπης… Με τέτοια ρεζιλίκια, με την Ελλάδα ακόμα πιο απένταρη και στο περιθώριο της Ευρώπης, με ποιά ισχύ θα προωθούσαμε τα ‘εθνικά μας θέματα’; Βούτυρο στο ψωμί των Τούρκων και των Σκοπιανών…
Είναι τυχαίο πως η Τουρκία μόλις εξέδωσε ειδοποίηση / Notam ότι δεσμεύει για δέκα μήνες το μισό Αιγαίο για στρατιωτικές της ασκήσεις; {Να σας παραπέμψω στο περίφημο διάλογο Αθηναίων – Μηλίων που μας μετέφερε ο μέγας Θουκυδίδης, όπως και το άγνωστο στους περισσότερους Έλληνες “Επεισόδιο της Κέρκυρας” του 1923 και την ταπείνωση που υποστήκαμε από την Ιταλία.}
Όταν δεν είσαι σχετικά τουλάχιστον ισχυρός και αυτάρκης είναι κάπως δύσκολο να πείσει ότι είσαι «αξιοπρεπής»!
Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα. Αλλά όπως δίδασκε ο Ηράκλειτος, ενώ η πραγματικότητα είναι μία, ο καθένας την αντιλαμβάνεται σύμφωνα με τη δική του ασχετοσύνη. «Ως ίδιαν έχων φρόνησιν»!
Οι Ευρωπαϊκές αγορές (εννοώ χρηματιστήρια, ομόλογα, κατανάλωση, επενδυτική ψυχολογία), έχουν υποστεί εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε απώλειες που πηγάζουν από την αρνητική ψυχολογία για την Ελληνική κρίση… Μόλις ισορροπήσει η Ελλάδα, οι Ευρωπαϊκές αγορές θα σημειώσουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια κέρδη… Συμφέρει και τους Ευρωπαίους μια θετική κατάληξη του θέματος της ενίσχυσης της Χώρας μας.
Αλλά κι εμείς πρέπει να αρχίσουμε επιτέλους να κάνουμε ότι πρέπει να κάνουμε για να βάλλουμε σε τάξη τα δημόσια οικονομικά μας και για να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητά μας. Δεν μπορεί τα τελευταία 20 χρόνια να εισάγαμε υπερτριπλάσια απ´ όσα εξάγαμε!
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ
1. Η Ευρώπη πρέπει να βρει κάποιο τρόπο να αποσύρει και να διαγράψει τα ομόλογα πού έχει αγοράσει η ΕΚΤ (50 δισεκατ. περίπου)
2. Μόλις δείξουμε ουσιαστικό έργο και προχωρήσουμε σε ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, και αποκαταστήσουμε κάποια εικόνα αξιοπιστίας κι σοβαρότητας, να συζητήσουμε νέο ουσιαστικό κούρεμα του official sector debt, ώστε να μειωθούν και ο όγκος του χρέους και οι δαπάνες για τόκους.
3. Όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί πρέπει να εξηγήσουν στον Ελληνικό λαό πως αν δεν κάνουμε αυτά που πρέπει να κάνουμε σήμερα, θα υποστούμε πολλαπλάσια χειρότερα αύριο.
4. Ο κ. Τσίπρας που μου δίνει την εντύπωση ότι αντιλαμβάνεται το μέγεθος και την κρισιμότητα των προβλημάτων, να απεγκλωβιστεί από εκείνο το αριστερίστικο ρεύμα του Κόμματός του που ελέγχει το 35-45% της Κεντρικής του Επιτροπής, αλλά έχει πολύ περιορισμένη απήχηση στο εκλογικό σώμα (6-7%;;;), και να ζητήσει επίσημα τη στήριξη της Νέας Δημοκρατίας, του Ποταμιού και του ΠΑΣΟΚ για να ορθοποδήσει η Χώρα και να περάσει τις αναγκαίες εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται όχι απλά για να σωθεί, αλλά για να μεγαλουργήσει η Πατρίδα μας!
4. Να ζητήσουμε από την κα. Μέρκελ την δημιουργία ενός Σχεδίου Μέρκελ (τύπου Μάρσαλ), ύψους €2 δις εκ. με σκοπό τις επενδύσεις στην Ελλάδα με σκοπό το κέρδος. Επενδύσεις σε μετοχές σε εισηγμένες και μη εισηγμένες, σε ομόλογα και χρεόγραφα Ελληνικών επιχειρήσεων, σε μικρές καινοτόμες πρωτοβουλίες, σε συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα, και όπου αλλού κρίνουν. Το ποσό που θα συγκεντρωθεί να δοθεί για τη διαχείρισή του σε 5-6 αναγνωρισμένου κύρους διεθνείς fund managers. Διάρκεια ενός τέτοιου Greek Renaissance Fund τα 6 χρόνια με ρευστοποίησή του στο τέλος της εξαετίας!
Έχουμε χάσει την αυτοπεποίθησή μας! Έχουμε αρχίσει να πιστεύουμε ότι δεν είμαστε ικανοί και η μόνη σωτηρία μας είναι οι παροχές από την Ευρώπη.
Αν δεν πιστέψουμε πρώτα εμείς στους εαυτούς μας, δεν θα πιστέψει κανείς σε εμάς.
Και όμως, Μπορούμε!
