Η χώρα μας με γενναιότητα, συνέπεια και θυσίες, βρέθηκε εξ αρχής στο στρατόπεδο των μετέπειτα νικητών. Πλήρωσε όμως βαρύτατο τίμησα. Σε ανθρώπους, υποδομές, παραγωγή και μέσα. Σε συγκριτικές αποτιμήσεις, θεωρείται ότι ήταν το βαρύτερο. Σε σχέση τόσο με τους νικητές όσο και τους ηττημένους. Και κλήθηκε να ορθοποδήσει. Και να καλύψει το χαμένο έδαφος. Κορυφαία ήταν η συνεισφορά της ένταξής μας στην Κοινή Ευρωπαική Αγορά.
Η λήθη ωστόσο για το παρελθόν και όσους εγκλημάτησαν δεν επιτρέπεται να οδηγεί και σε αβίαστη άφεση. Ούτε στη διατήρηση ‘σκιών’. Που νομοτελειακά θα επανέρχονται και θα διατηρούν ένα κλίμα καχυποψίας. Κορυφαίο παράδειγμα ως προς τους ‘λογαριασμούς του παρελθόντος’ είναι οι λεγόμενες ‘Γερμανικές επανορθώσεις’ ή κατά άλλους ‘Γερμανικές Αποζημιώσεις’. Όσα δηλαδή η Γερμανία κλήθηκε να καταβάλει για το ‘κακό’ που προκάλεσε, ειδικά στις χώρες στις οποίες εισέβαλε και διατήρησε, το σύνολο ή τμήμα των εδαφών τους, υπό την κατοχή της. Οι μεταπολεμικές σκοπιμότητες, οι γεωπολιτικού συσχετισμοί και στρατόπεδα, αλλά και η ψυχροπολεμική πραγματικότητα, δεν επέτρεψε με νηφαλιότητα να ολοκληρωθεί η ιστορική αυτή εκκαθάριση. Η Γερμανική επανένωση, ο πολιτικός κολοφώνας, μέχρι σήμερα της Ευρωπαικής ενοποίησης, εξοβέλισε σειρά νομικών ενστάσεων, που βραχυκύκλωναν την ιστορική εκκαθάριση των όποιων υποχρεώσεων της Γερμανίας, έναντι των συμμαχικών, πλέον, έναντί της κρατών.
Ως προς την Ελλάδα, οι Γερμανοί υποστηρίζουν ότι δεν έχουν πλέον καμιά υποχρέωση. Πέρα από τη βασιμότητα της διακήρυξης αυτής, που είναι λίγο ως πολύ αναμενόμενη, εν όψει ή με το ενδεχόμενο σχετικής διαπραγμάτευσης, σημαντικό είναι να καταγραφεί, σε τι στάδιο βρίσκεται η προβολή των δικών μας αξιώσεων. Οι οποίες κατά βάση αφορούν την εξόφληση του αναγκαστικού κατοχικού δανείου που ‘δόθηκε’ στους Γερμανούς και τις αποζημιώσεις για τις καταστροφές που η Γερμανική εισβολή και κατοχή επέφερε, ως προς την απώλεια ανθρώπων και υποδομών. Το 2012-2013, όλο το σχετικό υλικό, όπως αυτό συγκεντρώθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών, στάλθηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, για να στοιχειοθετηθούν οι όποιες αγώγιμες αξιώσεις και το ύψος τους. Και εύλογα να ακολουθήσει η διεκδίκησή τους.
Είναι χρήσιμο να επισημανθεί ότι σε ανάλογες ενέργειες έχουν δηλώσει ότι θα προβούν οι Πολωνοί. Για την εξυπηρέτηση ενδεχομένως και πολιτικών, διακρατικών και στο πλαίσιο της Ευρωπαικής Ένωσης, σκοπιμοτήτων. Θεωρούν ότι το 1 δισεκατομμύριο ευρώ που τους καταβλήθηκε από τους Γερμανούς το 1991, είναι ψυχία που δεν καλύπτουν ούτε το 1% των ζημιών που υπέστησαν. Προσδιορίζουν μάλιστα τα διεκδικουμένα ποσά στο ύψος των 690 δισεκατομμυρίων Ευρώ και κάνουν λόγο για οφειλόμενες αποζημιώσεις και όχι επανορθώσεις για να αποφύγουν ‘σκοπέλους’ των διεθνών συνθηκών. Κι ας είναι οι Πολωνοί αυτοί, στους οποίους παραχωρήθηκαν τεράστιες εκτάσεις από την Προπολεμική Γερμανία, από τις οποίες και κατέφυγαν ως πρόσφυγες στη Γερμανία εκατομμύρια Γερμανοί, κι ας έχουν ωφεληθεί τα μάλα από τον ισχυρό δυτικό τους γείτονα στη μετασοβιετική εποχή και την ένταξή τους στον Δυτικό κόσμο. Προτάσσουν τα εθνικά τους συμφέροντα, όπως τουλάχιστον τα εννοούν, που τα θεωρούν και απαράγραπτα.
Στην περίπτωσή μας, είναι απαραίτητο με ωριμότητα να προχωρήσουμε στα επόμενα βήματα. Σε στέρεες βάσεις και με συνθήκες διαφάνειας. Και με συνεχή ενημέρωση. Για να ξέρουμε με όρους πραγματισμού τι μπορούμε να προσδοκούμε και τι να διεκδικήσουμε. Κι για να μην αφήσουμε περιθώρια σε κάθε λογής τυχοδιωκτισμούς και δημοκόπους. Και για ανούσια άλλοθι. Είναι μια εκκαθάριση με το παρελθόν. Όρος για να συνεχίσουμε.
