Στον απόηχο της συνάντησης Ερντογάν-Τίλερσον, η οποία διήρκεσε τρεις ώρες και ολοκληρώθηκε χωρίς να γίνουν δηλώσεις, κάτι που δεν είναι συνηθισμένο στη διπλωματική πρακτική, η κρίση που έχει ξεσπάσει στην κυπριακή ΑΟΖ κλιμακώνεται, με τους Αμερικανούς να δείχνουν τα «δόντια» τους και να μην υποχωρούν μπροστά στην τουρκική προκλητικότητα.
Ο αμερικανικός ενεργειακός κολοσσός ExxonMobil δείχνει να αγνοεί τις διαθέσεις των Τούρκων, οι οποίοι εδώ και μία εβδομάδα έχουν ουσιαστικά μπλοκάρει τις εργασίες στην ΑΟΖ. Η ExxonMobil, στην οποία πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος ήταν ο Ρεξ Τίλερσον πριν αναλάβει υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, έχει τα δικαιώματα για το τεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, έχοντας σχηματίσει κοινοπραξία με την Qatar Petroleum.
Η ExxonMobil, στην οποία ήταν πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος ήταν ο Ρεξ Τίλερσον πριν αναλάβει υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, έχει τα δικαιώματα για το τεμάχιο 10 της κυπριακής ΑΟΖΗ ExxonMobil όχι μόνο δεν έχει επηρεαστεί από τις τουρκικές προκλήσεις, αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει επιβεβαιώσει ότι τέλος του μήνα, σύμφωνα και με τον προγραμματισμό της, θα φέρει στην Κύπρο δύο ερευνητικά εξειδικευμένα πλοία, που μεταφέρουν και υποβρύχια ρομπότ, για να διεξαγάγουν υποθαλάσσιες έρευνες, ώστε να καθορίσουν τα ακριβή σημεία των δύο γεωτρήσεων που θα ξεκινήσουν αμέσως μετά το καλοκαίρι.
Το γεγονός επιβεβαιώνουν και σχετικές αναφορές του υπουργού Ενέργειας Γιώργου Λακκοτρύπη, ότι οι εταίροι της Κύπρου, στο γεωτρητικό της πρόγραμμα, έχουν επικοινωνήσει και έχουν επιβεβαιώσει τη στήριξη και τις δεσμεύσεις τους σε σχέση με το ερευνητικό και γεωτρητικό πρόγραμμα, μετά τις τουρκικές προκλήσεις των τελευταίων ημερών.
Η ΕΝΙ θα εξαντλήσει τα χρονικά περιθώρια
Αποφασισμένη να εξαντλήσει όλα τα χρονικά περιθώρια που έχει στη διάθεσή της είναι η ιταλική ΕΝΙ, αναφορικά με το γεωτρύπανο Saipem 12000, το οποίο παραμένει σε αδράνεια εδώ και μία εβδομάδα στο οικόπεδο 2 της κυπριακής ΑΟΖ. Η εταιρεία φαίνεται να έχει διαβεβαιώσει τη Λευκωσία ότι το γεωτρύπανο θα παραμείνει στη θέση στην οποία βρίσκεται σήμερα για μία εβδομάδα ακόμα, αναμένοντας το πέρας των στρατιωτικών ασκήσεων των Τούρκων σε περιοχή του οικοπέδου 3.
Η κίνηση της εταιρείας, να ξεκαθαρίσει έστω και με χρονικό προσδιορισμό το θέμα φυγής ή όχι του γεωτρύπανου, ερμηνεύεται ως ένδειξη ισχυρής θέλησής της να δώσει προς τα έξω το μήνυμα ότι η περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ την ενδιαφέρει.
Οι τουρκικές Navtex
Η Λευκωσία έκανε λόγο για εναλλακτικά σενάρια σε περίπτωση ανανέωσης της τουρκικής Navtex στις 22 Φεβρουαρίου.
Το τελευταίο 48ωρο δεν υπήρξε καμία ουσιαστική εξέλιξη στην κατάσταση, ενώ ούτε και από πλευράς Τουρκίας έχει εκδοθεί οποιαδήποτε Navtex που να αφορά στην περιοχή της Κύπρου και ευρύτερα την ανατολική Μεσόγειο. Οπότε, η προσοχή στρέφεται στο αν η Τουρκία θα «λήξει» τα μεσάνυχτα της Πέμπτης 22 Φεβρουαρίου ή και νωρίτερα τις ασκήσεις του πολεμικού της ναυτικού στην περιοχή του τεμαχίου 3 ή αν θα προχωρήσει σε νέες ανάλογες προκλήσεις.
Να σημειωθεί ότι μέχρι τις 22 Φεβρουαρίου η Τουρκία έχει δημοσιεύσει δύο Navtex που περιλαμβάνουν την περιοχή του τεμαχίου 3 και του στόχου «Σουπιά». Η πρώτη στην οποία γίνεται αναφορά σε ασκήσεις του πολεμικού ναυτικού, που επικαλείται για να μην επιτρέπει στο γεωτρύπανο Saipem 12000 όπως και σε όλα τα άλλα εμπορικά, φορτηγά πλοία και τάνκερ να διέρχονται από την περιοχή, όπως και δεύτερη, στην οποία αναφέρεται ότι πολεμικό της πλοίο έλκει υποθαλάσσια συσκευή. Παράλληλα, διατηρεί στην ίδια περιοχή και πετρελαιοφόρο του πολεμικού ναυτικού, γεγονός που δείχνει ότι έχουν γίνει προβλέψεις για διάφορα σενάρια.
Σε σχέση με τις Navtex και το ερώτημα που τίθεται και δημόσια, γιατί η Δημοκρατία δεν ενήργησε ώστε να προκαταβάλει την τελευταία τουρκική πρόκληση, αξίζει να αναφερθεί ότι προληπτικά μέτρα λαμβάνονταν για ένα δίμηνο πριν από την κίνηση του γεωτρύπανου για γεώτρηση στον στόχο «Σουπιά».
Συγκεκριμένα, η περιοχή είχε δεσμευτεί από τριμήνου με επίκληση περιβαλλοντικών και επιστημονικών ερευνών για όλη την περίοδο. Επίσης, με Navtex η περιοχή είχε δεσμευτεί για πολυεθνικές ασκήσεις έρευνας και διάσωσης που διεξήχθησαν λίγο πριν ξεκινήσει η μετακίνηση του γεωτρύπανου, με τη συμμετοχή και των πολεμικών ναυτικών άλλων χωρών.
Σε αυτές είχε αντιδράσει από το τέλος Ιανουαρίου η Τουρκία με διαδοχικές Navtex που εξέδιδε, περιλαμβάνοντας για πρώτη φορά και τον στόχο της γεώτρησης.
Σιγή ασυρμάτων τηρούν όλες οι πλευρές, εν αναμονή εξελίξεων τις επόμενες μέρες σε σχέση με τη στάση που θα τηρήσει η Τουρκία αναφορικά με τις Navtex.
Η τουρκική προκλητικότητα κορυφώθηκε αμέσως μετά την έκδοση δύο Navtex από την Κυπριακή Δημοκρατία, οπότε αποκαλύφθηκαν και οι συντεταγμένες του στόχου, αφού προηγουμένως Κύπρος και Eni φρόντισαν να μείνουν εμπιστευτικές.
Η τουρκική προκλητικότητα κορυφώθηκε αμέσως μετά την έκδοση δύο Navtex από την Κυπριακή ΔημοκρατίαΗ χρονοσειρά δημοσίευσης των Navtex από το αρμόδιο για την περιοχή Ισπανικό Βασιλικό Ναυτικό, με βάση τις διεθνείς συμφωνίες (Navarea iii), αποδεικνύει, χωρίς να επιτρέπει αμφισβήτηση, τα γεγονότα: Με τη Navtex υπ’ αριθμόν 0131/2018 η Κυπριακή Δημοκρατία δέσμευσε τη ζώνη σε ακτίνα 5 ναυτικών μιλίων από το σημείο της γεώτρησης και με τη Navtex με αριθμό 0141/2018 απαγόρευσε την πλεύση πλοίων σε ακτίνα 500 μέτρων από το γεωτρύπανο Saipem 12000.
Ακολούθησαν – και φαίνεται και από τον αύξοντα αριθμό των ανακοινώσεων Navarea iii – οι προκλητικές Navtex της Τουρκίας. Συγκεκριμένα, η 0144/2018 για τις δήθεν στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή του τεμαχίου 3 και η 0145/2018 για την «έλκυση υποθαλάσσιου αντικειμένου από πολεμικό πλοίο».
Για να δικαιολογήσει μάλιστα την επικάλυψη ήδη δεσμευμένων ζωνών εξέδωσε ανακοίνωση προς ναυτιλλομένους, μέσω του σταθμού Αττάλειας, ότι η «ελληνοκυπριακή διοίκηση» δεν είναι η Κυπριακή Δημοκρατία που υπέγραψε τις διεθνείς συμβάσεις, οπότε δεν ισχύουν.
Διπλωματικές αντιδράσεις από Ελλάδα και Κύπρο
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς χαρακτήρισε την Τουρκία νευρική, διότι «δεν πάει καλά στη Συρία, έχει το μέτωπο του Ιράκ ανοικτό, με την Αρμενία έχει κλειστά τα σύνορά της, με το Κυπριακό συμπεριφέρεται ως καουμπόι στα ανοικτά της Ανατολικής Μεσογείου, λόγω της ΑΟΖ και από το γεγονός ότι έχουν βρεθεί, όπως φαίνεται, μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου».
Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης τόνισε από τη μεριά του ότι: «Η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να παρασυρθεί στον ανταγωνιστικό παροξυσμό που επιχειρεί να καλλιεργήσει η Τουρκία». Σε χαιρετισμό του, την Πέμπτη το βράδυ, στην τελετή αποφοίτησης μεταπτυχιακών φοιτητών του Πανεπιστημίου Κύπρου ο κ. Αναστασιάδης διεμήνυσε ότι πρέπει να γίνει σεβαστή η κυριαρχία και η ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Οι προκλήσεις, είπε, «δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν ούτε με δηλώσεις, ούτε με παλικαρισμούς», προσθέτοντας ότι η Λευκωσία προβαίνει στα αναγκαία διαβήματα προς όλους τους διεθνείς οργανισμούς, αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο τερματισμός των προκλητικών ενεργειών της Άγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ αποτελεί προαπαιτούμενο για την επανεκκίνηση του διαλόγου στο Κυπριακό, ξεκαθάρισε και ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης.
Αναφερόμενος στο διπλωματικό παρασκήνιο που εξελίσσεται από το περασμένο Σάββατο για την υπέρβαση της κρίσης στην κυπριακή ΑΟΖ ο κ. Χριστοδουλίδης αποκάλυψε ότι σε αυτό πρωταγωνιστούν κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Ιταλία: «Αναζητούμε μια κοινά αποδεκτή λύση»
Στο πλοίο-πλατφόρμα της Eni που βρίσκεται σε κυπριακά χωρικά ύδατα εν αναμονή της πραγματοποίησης γεωτρήσεων και το οποίο έχει καθηλωθεί από την Τουρκία αναφέρθηκε από τις Βρυξέλλες και η Ιταλίδα υπουργός Άμυνας Ρομπέρτα Πινότι.
«Αναζητούμε μια κοινά αποδεκτή λύση» δήλωσε.
«Είχα συναντήσει τον Τούρκο υπουργό και σε σύνοδο που είχε γίνει στη Ρώμη. Αναζητούμε μια κοινά αποδεκτή λύση, συνομιλούμε. Ανοίξαμε όλες τις διπλωματικές οδούς για να φτάσουμε σε λύση κοινής αποδοχής, ελπίζουμε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα» πρόσθεσε η Ρομπέρτα Πινότι.
