Απολογισμό για τα πέντε χρόνια παραμονής του στο αξίωμα του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κάνει ο Χέρμαν Βαν Ρομπάι μέσω του βιβλίου του «Η Ευρώπη στη θύελλα: Υποσχέσεις και προκαταλήψεις».

Όπως γράφει ο Βέλγος πολιτικός στο προοίμιο, «δεν πρόκειται για απομνημονεύματα, αλλά για ένα σύνολο εμπειριών -το σιτάρι που μένει όταν βγαίνει η ήρα- για μια λογοδοσία». «Είναι μια ανασκόπηση του πρόσφατου παρελθόντος στις δύσκολες ημέρες της χρηματοπιστωτικής αναταραχής που κλόνισε την Ευρώπη, η οποία βρίσκεται σε πιο γαλήνια νερά, αν και ίσως πρόκειται απλώς για τη γαλήνη πριν από τη νέα θύελλα που θα έρθει κάποια στιγμή, αφού στην πολιτική δεν κρατάμε ποτέ απολύτως τη μοίρα μας στα χέρια μας» προσθέτει.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Ο Χέρμαν Βαν Ρομπάι ξεκινάει την αφήγηση με τα ταραγμένα γεγονότα του 2010, όταν διαπιστώνεται πως η Ελλάδα είχε παρουσιάσει ψευδή στατιστικά στοιχείαΟ απερχόμενος πρόεδρος ξεκινάει την αφήγησή του, αναφερόμενος στην Ελλάδα. Ήταν Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2010. Η πρώτη του Σύνοδος Κορυφής με την ιδιότητα του προέδρου: «Η Ελλάδα βρισκόταν στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Μετά από εντυπωσιακές αποκαλύψεις για ψευδή στατιστικά στοιχεία κατά το παρελθόν, και με το επίσημο δημόσιο έλλειμμα της να φτάνει τώρα σχεδόν το 15%, οι αγορές έχαναν την εμπιστοσύνη τους στην ικανότητα της ελληνικής κυβέρνησης να τιμήσει τις υποχρεώσεις της».

Και συνεχίζει: «Δεν ήταν μόνο η Ελλάδα το πρόβλημα. Κατά τη διάρκεια εκείνης της Συνόδου οι υπόλοιποι 26 ηγέτες συνειδητοποίησαν ξαφνικά ότι η χρηματοπιστωτική αναταραχή για την Ελλάδα μπορούσε να επεκταθεί στην Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά. Αυτή η διαπίστωση, ότι βρισκόμαστε όλοι στην ίδια βάρκα, διαμορφώνει έκτοτε την ευρωπαϊκή πολιτική, μέχρι και σήμερα. Το ευρώ έχει δέσει μεταξύ τους τις οικονομίες των χωρών μας βαθύτερα απ’ ό,τι είχε ποτέ κανείς προβλέψει».

Υπογραμμίζοντας ότι οι Συνθήκες απαγόρευαν ρητά στα κράτη-μέλη να διασώζουν χώρες με σοβαρά οικονομικά προβλήματα, αναδεικνύει την παρέμβασή του προς τους ηγέτες των κρατών-μελών ώστε να πειστούν στη δημιουργία ενός μηχανισμού στήριξης: «Ο νέος πρωθυπουργός της Ελλάδας, Γιώργος Παπανδρέου -που δεν ήταν υπεύθυνος για το χάος- μου είχε ήδη ξεκαθαρίσει την προηγούμενη ημέρα από το τηλέφωνο ότι χρειαζόταν μια κίνηση εμπιστοσύνης για να καθησυχάσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές».

Ο Βαν Ρομπάι εξιστορεί μεταξύ άλλων και τα όσα συνέβησαν στις Συνόδους Κορυφής, που είχαν ως κεντρικό θέμα την Ελλάδα και τους τρόπους διάσωσής τηςO Βαν Ρομπάι εξιστορεί ότι με το επιτελείο του ετοίμασε ένα προσεκτικά διατυπωμένο προσχέδιο διακήρυξης που, χωρίς να λέει ανοιχτά ότι οι άλλες χώρες της Ένωσης θα δάνειζαν χρήματα στην Ελλάδα, ξεκαθάριζε πως, αν μια ελληνική χρεοκοπία απειλούσε την σταθερότητα της Ευρωζώνης, τα κράτη-μέλη θα αναλάμβαναν δράση. Στο ίδιο κείμενο μπήκε και μια υποθετική έκφραση ότι σε ενδεχόμενο δράσης η Ελλάδα θα αναλάμβανε την ευθύνη να βάλει τα δημοσιονομικά της σε τάξη.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Αυτή η έντεχνη φρασεολογία επέτρεψε σε όλα τα μέρη να υπογράψουν. Συνεχίζοντας την αφήγηση, περιγράφει τις Συνόδους Κορυφής στις οποίες η Καγκελάριος της Γερμανίας Μέρκελ έπρεπε να συνδυάσει το ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης με την παράκαμψη του γερμανικού συνταγματικού δικαστηρίου που απαγόρευε τη διάσωση ξένου κράτους με λεφτά των Γερμανών φορολογούμενων. Τελικά, το δικαστήριο βρήκε «συνταγματικά ανεκτό» το σχέδιο διάσωσης, καθώς η σωτηρία του ευρώ αποσκοπούσε στην αποτροπή διάχυσης της κρίσης σε όλη την Ευρωζώνη.

Ο απερχόμενος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλιου δεν διστάζει να ασκήσει κριτική και στο ευρώΚάνοντας αναδρομή στη δεκαετία πριν από την πτώση της αμερικανικής Lehman σχολιάζει «την άλλη όψη του νομίσματος», που ήταν η συσσώρευση υπέρογκου χρέους, στηλιτεύοντας όχι μόνο τους δανειζόμενους αλλά και τους δανειστές: «Ένα τμήμα του χρηματοπιστωτικού τομέα ανά την Ευρώπη σίγουρα έπαιξε διφορούμενο ρόλο, δανείζοντας απερίσκεπτα και αγνοώντας τους κινδύνους, ενώ η γενική εποπτεία του τραπεζικού τομέα ήταν ελλιπής».

Ο συνήθως συγκρατημένος- και λόγω αξιώματος- ανώτατος θεσμικός παράγοντας της Ένωσης δεν διστάζει να κρίνει και το ρόλο του ευρώ στην έλευση της κρίσης, υπογραμμίζοντας: «Η δημιουργία του ήταν επωφελής από πολλές απόψεις. Για παράδειγμα, η νομισματική σταθερότητα σε όλη την ήπειρο και ο σταθερός χαμηλός πληθωρισμός ήταν πράγματα ευπρόσδεκτα.

»Από την άλλη, τα πλεονεκτήματα αυτά έκαναν επίσης ευκολότερη τη διολίσθηση σε κακές συνήθειες. Το χρήμα ήταν φθηνό στα χρόνια της άνθησης. Οι διαφορές στα επιτόκια (spreads) από χώρα σε χώρα ήταν τόσο μικρές ώστε για κάποιες χώρες τουλάχιστον η ουσιαστική απώλεια της ανταγωνιστικότητάς τους παρέμενε σχεδόν αόρατη. Αόρατη ακόμα και για τους οίκους αξιολόγησης! Από αυτήν την άποψη, το ευρώ έδρασε σαν υπνωτικό και κανείς δεν ήταν έτοιμος για το απότομο ξύπνημα που ακολούθησε»…

σχόλια αναγνωστών
oδηγός χρήσης