Ο Μέγας Αλέξανδρος υψώνει το σπαθί του στην κορυφή τεράστιου σιντριβανιού, από το οποίο ηχούν νότες κλασικής μουσικής, τους ρυθμούς της οποίας ακολουθούν πίδακες αναβλύζοντος ύδατος… Τα Σκόπια ενδέχεται να είναι η πιο κιτς πρωτεύουσα των Βαλκανίων, οι κάτοικοι φαίνεται πως το ξέρουν και δεν νιώθουν άνετα με αυτό.
Τι συμβαίνει όταν η γκρίζα και θλιβερή σοσιαλιστική αισθητική της εγκατάλειψης μπαίνει στον δρόμο του fast-food εκσυγχρονισμού και του άτσαλου «δυτικότροπου» εκσυγχρονισμού;
Υπερμεγέθη αγάλματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Φιλίππου Β’, του Τσόρτσιλ και της Μητέρας Τερέζας, της Ολυμπιάδας της Ηπείρου και του Τζορτζ Ουάσινγκτον, πελώρια μνημεία και ανακαινισμένα δημόσια κτήρια, γιγάντια σιντριβάνια και χρυσοποίκιλτες γέφυρες εν τω μέσω σοσιαλιστικού ύφους, άτονων και καταθλιπτικών συμπλεγμάτων πολυκατοικιών και βρόμικων δρόμων…
Όλες αυτές οι ολοκληρωμένες ή ημιτελείς «πινελιές» αποτελούν μέρος κυβερνητικού σχεδίου με την ονομασία «Σκόπια 2014», στόχος του οποίου είναι η ανοικοδόμηση μιας πόλης, η οποία απώλεσε τα περισσότερα ορόσημά της στον σεισμό του 1963 – ένα εγχείρημα το οποίο έχει χαρακτηριστεί από μεγάλη μερίδα Σκοπιανών ως μία προσπάθεια να συγκαλυφθούν τα σημαντικά προβλήματα της οικονομίας και της ανεργίας κάτω από ένα κιτς αρχιτεκτονικό πέπλο.
Το project – το οποίο ξεκίνησε το 2008 και προβλέπει την κατασκευή 20 κτηρίων και 40 μνημείων με κόστος που μπορεί να αγγίξει έως και τα 500 εκατ. ευρώ – έχει προκαλέσει σειρά από διαμάχες και αντιδράσεις, διχάζοντας τους πολίτες: ορισμένοι θεωρούν πως αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να έχουν ξοδευτεί για άλλους ζωτικότερους σκοπούς, τη στιγμή που άλλοι θεωρούν ότι τέτοιες κινήσεις συμβάλλουν στην ανάταση του εθνικού φρονήματος.
Για την ιστορία, η διαμάχη αυτή κορυφώθηκε τον Μάρτιο του 2009, όταν μία ομάδα φοιτητών από την Αρχιτεκτονική Σχολή των Σκοπίων επιχείρησε να διαμαρτυρηθεί ειρηνικά κατά του project, για να καταλήξει να ξυλοκοπηθεί από εθνικιστές ακτιβιστές ενώπιον της αστυνομίας και των ΜΜΕ.
Επιμέλεια: Μάριος Μπουμπής
