Έναν αιώνα ζωής μετρά το άγαλμα της Μικρής Γοργόνας στη Δανέζικη πρωτεύουσα, της ηρωίδας του παραμυθιού του Χανς Κρίστιαν Αντερσεν, αν και ο ίδιος ο μύθος της χάνεται στο βάθος των χρόνων. Οι Δανοί γιόρτασαν την επέτειο αυτή με μια εντυπωσιακή παράσταση στην προκυμαία της πρωτεύουσας, στην οποία συμμετείχαν 100 «ζωντανές» γοργόνες.
Το χάλκινο άγαλμα της Κοπεγχάγης, φόρος τιμής στον Δανό παραμυθά Χανς Κρίστιαν Αντερσεν, κάθεται σκαρφαλωμένο επάνω σε ένα βράχο, στο λιμάνι. Κοιτάζει με θλίψη προς την θάλασσα και τον χαμένο της έρωτα, και προσελκύει εκατομμύρια επισκέπτες. Έχει ύψος μόλις 1,25 μέτρο. Χιλιάδες επισκέπτες της πόλης ποζάρουν κάθε χρόνο για μια αναμνηστική φωτογραφία με τη Μικρή Γοργόνα. Μεταξύ αυτών ήταν ακόμη και ο πρώην πρόεδρος της Κίνας Χου Τζιντάο.
Το άγαλμα του κοριτσιού με την ψαρίσια ουρά έχει γίνει κατ’ επανάληψη στόχος βανδάλων και φαρσέρ: δύο φορές έχασε το κεφάλι του, του έχουν πετάξει μπογιές και του έχουν φορέσει μπούρκα. Το 2010 μεταφέρθηκε για έξι μήνες στην Κίνα και εκτέθηκε στο περίπτερο της Δανίας στη Διεθνή Έκθεση του 2010 που φιλοξενήθηκε στη Σαγκάη.
Γυναίκες με μπικίνι και με ζωγραφισμένα τα σώματά τους σε καφέ τόνους συμμετείχαν σε πολλές εκδηλώσεις που οργάνωσε ο Οργανισμός Τουρισμού της Δανίας σε πολλές άλλες πόλεις, όπως στο Άμστερνταμ, το Αμβούργο και το Όσλο, το Παρίσι και το Σύδνεϋ.
Το παραμύθι του Άντερσεν
Η Μικρή Γοργόνα βασίζεται σε έναν χαρακτήρα παραμυθιού, που δημιουργήθηκε το 1837 από τον Άντερσεν. Στην ιστορία, η κόρη ενός βασιλιά της θάλασσας ερωτεύεται έναν πρίγκηπα, αλλά πρέπει να περιμένει 300 χρόνια για να μεταμορφωθεί από γοργόνα σε άνθρωπο, για να ζήσει μαζί του.
Το άγαλμα κατασκευάστηκε από τον γλύπτη Εντβαρντ Ερικσεν, και πήρε τη θέση του στο λιμάνι της Κοπεγχάγης το 1913.
Το παραμύθι έχει εμπνεύσει, μεταξύ πολλών άλλων, τη βιομηχανία Ντίσνεϋ.
Στην ταινία, η μικρή γοργόνα Άριελ ερωτεύεται τον Έρικ, έναν πρίγκηπα της ξηράς. Για να μπορέσει να τον παντρευτεί, κάνει μια συμφωνία με την κακιά μάγισσα Ούρσουλα. Η Ούρσουλα της δίνει πόδια, αλλά η Άριελ πρέπει να κάνει τον Έρικ να την ερωτευτεί μέσα σε τρεις μέρες. Το παιδικό φιλμ έχει φυσικά χάπι εντ. Η ΑΆριελ παντρεύεται τον Έρικ, και μένει για πάντα άνθρωπος. Ο γάμος τους είναι υπέροχος, με χαρούμενους προσκεκλημένους ανθρώπους και πλάσματα των θαλασσών.
Αλλά η πρώτη εκδοχή, του Αντερσεν, είναι σκοτεινή. Η Αριελ βλέπει τον Ερικ να παντρεύεται μια πριγκίπισσα και απελπίζεται. Τότε της δίνεται ένα μαχαίρι με σκοπό να σκοτώσει τον πρίγκηπα, αλλά αντί να κάνει κακό στον αγαπημένο της, εκείνη πηδάει στη θάλασσα και πεθαίνει.
Ο μύθος της γοργόνας
Ειδικοί λένε ότι η Μικρή Γοργόνα κατάγεται από τέρατα τρομερά και αρχαία, με ρίζες στη Μυθολογία διαφόρων λαών. Διατηρεί, λένε, τον θρύλο, και την γοητευτική της θηλυκότητα επειδή κατάγεται από τρομακτικές Σειρήνες, σύμβολο του αρχέγονου ανδρικού φόβου για τη γυναίκα, και την θάλασσα που είναι άστατη και της μοιάζει.
Στην αρχαία Ελλάδα, το ανάλογο ήταν οι τρεις κόρες του ποταμού Αχελώου και της νύμφης Καλλιόπης. Συγκέντρωσαν επάνω τους τις φοβίες και τις προκαταλήψεις του ανδρικού κόσμου των ναυτικών για τη γυναίκα που ξελογιάζει, αλλά δεν ικανοποιεί, και έγιναν Σειρήνες, σύμβολα του πειρασμού, στα οποία ενέδωσαν άτυχοι σύντροφοι του Οδυσσέα.
Η ουρά του ψαριού ήταν μια φυσική εξέλιξη στον μύθο, απεικόνιση της διπλής φύσης του πόθου του άνδρα για την ξελογιάστρα που με το πρόσωπο, την φωνή και το στήθος τον παρασύρει σε όνειρα, αλλά αρνείται ή δεν μπορεί να του παραδοθεί ολόκληρη.
Απόγονος του αρχαίου συμβόλου φέρεται η «Παναγιά η Γοργόνα», όπως την βλέπουμε στα ακρόπλωρα των καϊκιών. Και φυσικά η «Αδελφή του Μεγα-Αλέξανδρου» που μονότονα, μαζί με τον ήχο από τα κύματα, κάνει και ξανακάνει στους αιώνες την ερώτηση «Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος;». Και σε αυτόν τον ρόλο είναι ένα μυθικό πλάσμα, με επικίνδυνες διαθέσεις. Ο θρύλος λέει ότι αν ο θαλασσινός της πει την αλήθεια, εκείνη που την ξέρει αλλά δεν θέλει να την ακούει, βουλιάζει το καράβι του.
Επιμέλεια: Μαριάννα Μαρμαρά
