Του Κώστα Μπετινάκη
Η ένταση που καλλιεργεί με την Ευρώπη ο Τούρκος πρόεδρος είναι καλά υπολογισμένη.
Στόχος του αποκλειστικά οι ψηφοφόροι εντός και εκτός Τουρκίας επειδή σύμφωνα με ορισμένες δημοσκοπήσεις, δεν έχει ακόμη συγκεντρώσει στο δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου την επιθυμητή πλειοψηφία.
Η προσπάθεια που γίνεται από τις διεθνείς διαδικτυακές τουρκικές αναρτήσεις, είναι να υποστηριχθεί η άποψη πως η αντιευρωπαϊκή ένταση είναι καλά υπολογισμένη, με στόχο τα μέγιστα πολιτικά οφέλη με τη μικρότερη δυνατή οικονομική καταστροφή.
Στα 2012, η Τουρκία και η Ολλανδία είχαν γιορτάσει την 400ή επέτειο των διπλωματικών τους δεσμών.
Στην τελευταία του θητεία ως πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας, ο Αμπντουλά Γκιουλ, είχε πραγματοποιήσει πολυδιαφημισμένη από τα τουρκικά Μέσα επίσκεψη στην Ολλανδία, με την βασίλισσα Βεατρίκη να του παραθέτει επίσημο δείπνο στα ανάκτορα.
Μιλώντας στη διάρκεια εκείνου του δείπνου ο Γκιουλ είχε εξάρει το υψηλό επίπεδο των διμερών δεσμών, τονίζοντας τόσο το οικονομικό, όσο το πολιτικό αλλά και το πολιτιστικό επίπεδό τους.
Μόλις ξέσπασε ο πόλεμος στη Συρία, η Ολλανδία, ήταν μία από τις σύμμαχες με την Τουρκία χώρες του ΝΑΤΟ που ανέπτυξε στην Τουρκία αντιπυραυλική ασπίδα «Πάτριοτ», στα τουρκο-συριακά σύνορα, μετά από αίτημα της Άγκυρας για να αποκρούσει «ενδεχόμενες εναντίον της επιθέσεις».
Την 1η Απριλίου οι διπλωματικές σχέσεις Τουρκίας Ολλανδίας γίνονται 405 χρόνων. Αλλά αυτή τη φορά δεν αναμένεται να γιορτασθούν λόγω της κρίσης ανάμεσα στις δύο χώρες που ξέσπασε στις 11 Μαρτίου και παρά λίγο να διακοπούν οι σχέσεις τους.
Στις 13 Μαρτίου το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε δύο χωριστές διπλωματικές νότες προς την Ολλανδία, ενώ η τουρκική κυβέρνηση διέκοψε όλες τις επίσημες επαφές, απαγόρευσε την πτήση επιστροφής από την Ολλανδία του Ολλανδού πρεσβευτή που βρισκόταν σε άδεια και κάλεσε την τουρκική Εθνοσυνέλευση να διαλύσει της διμερή επιτροπή φιλίας.
Πόσο όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει, λόγω της φιλοδοξίας του Ερντογάν να γίνει απόλυτος κυρίαρχος στη χώρα του – σχεδόν σουλτάνος.
Για τον Ερντογάν και το κόμμα της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), το κύριο μέλημα είναι να ψηφίσουν ΝΑΙ στο δημοψήφισμα για τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις όχι μόνον η πλειοψηφία των ψηφοφόρων στην Τουρκία, αλλά και των 2,2 εκατομμυρίων Τούρκων που εργάζονται ή διαθέτουν διπλή υπηκοότητα στο εξωτερικό.
Από αυτούς 1,4 εκατομμύρια ζουν στην Γερμανία, και περί τους 245.000 στην Ολλανδία. Το 79% των Τούρκων που ζουν στην Ολλανδία, έχουν διπλή υπηκοότητα.
Στην απόφαση της Ολλανδικής κυβέρνησης να μην δώσει άδεια στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Τσαβούσογλου να κάνει προεκλογική ομιλία στις 11 Μαρτίου ακολούθησε η δήλωση Ερντογάν για «ναζιστικά κατάλοιπα» και ότι «θα πληρώσουν το τίμημα», καλώντας τους ψηφοφόρους στην Ολλανδία και Γερμανία να μην ψηφίσουν Ρούτε και Μέρκελ.
Πάντως για τα καλά και συμφέροντα, η Τουρκία απέφυγε να ανακοινώσει κάποια οικονομικά αντίμετρα εναντίον της Ολλανδίας, γνωρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα ήταν πλήγμα για την δοκιμαζόμενη ήδη τουρκική οικονομία. Χώρια το πλήγμα που θα δεχθεί ο πληγωμένος τουρκικός τουρισμός με την αναμενόμενη απουσία των Ολλανδών τουριστών, που είχαν φτάσει το ένα εκατομμύριο τα τελευταία χρόνια.
Στο εμπόριο με χώρες της ΕΕ η Ολλανδία είναι πρώτη σε επενδύσεις με $22 δισεκατομμύρια και είναι δέκατη στη σειρά στην αγορά τουρκικών προϊόντων.
Πλέον των 2.500 ολλανδικών επιχειρήσεων δραστηριοποιούνται στην Τουρκία συμπεριλαμβανόμενων των παγκόσμιων κολοσσών όπως οι Shell, Philips, Unilever και η τράπεζα ING.
Λίγες μόνον ημέρες πριν ξεσπάσει η διπλωματική κρίση, ο ολλανδικός ενεργειακός γίγαντας Vitol, είχε ολοκληρώσει τη συμφωνία για την εξαγορά τον μεγαλύτερο τουρκικό ενεργειακό διακινητή “Petrol Ofisi’’, αντί 1,368 δις ευρώ.
Το παράδοξο είναι πως η Άγκυρα ήταν σκληρότερη στις αντιδράσεις εναντίον της Ολλανδίας, παρά εναντίον της Γερμανίας. Ενώ σκληρή στάση έχει τηρήσει η τουρκική κυβέρνηση και εναντίον της Αυστρίας που επίσης έκλεισε την πόρτα κατάμουτρα στους Τούρκους πολιτικούς.
Διαδήλωση από Τουρκάλες σε διαδήλωσε που οργάνωσε ο Ερντογάν, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις χώρες που απαγόρευσαν τη μαντήλα.
Αλλά δεν ήταν μόνο αυτά. Κερασάκι στην τούρτα της τουρκο-ευρωπαϊκής διαμάχης, ήρθε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου της 14ης Μαρτίου, που «επέτρεψε σε εταιρίες να απαγορεύουν σε υπαλλήλους τους να φορούν ή να φέρουν εμφανή θρησκευτικά σύμβολα, όπως η ισλαμική μαντήλα.
Η απόφαση αυτή χαρακτηρίσθηκε από τα ΜΜΜΕ στην Τουρκία, ως «σκανδαλώδης» και άνοιξε παλιές πληγές.
Οι αντιευρωπαϊκές δηλώσεις όμως του Ερντογάν, με αποκορύφωμα την κορώνα του «ουδείς Ευρωπαίος σε ουδένα μέρος του κόσμου πλέον θα μπορεί να κάνει ένα βήμα στο δρόμο με ασφάλεια», έχουν προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις.
