Ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες αναμένεται να διορίσει έναν πρώην υπουργό Πολιτισμού του Λιβάνου νέο ειδικό απεσταλμένο του ΟΗΕ στη Λιβύη, τερματίζοντας έτσι μια αναζήτηση που σημαδεύτηκε από μάλλον απροσδόκητες εντάσεις αφού οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής απέρριψαν τον πρώτο υποψήφιο που είχε εισηγηθεί.
Ο Γκουτέρες πρότεινε επίσημα προχθές Παρασκευή τον Γασάν Σαλάμε, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων και Επίλυσης Συγκρούσεων στο Sciences-Po του Παρισιού, σύμφωνα με μια επιστολή του η οποία περιήλθε σε γνώση του πρακτορείου ειδήσεων Ρόιτερς χθες Σάββατο.
Διπλωμάτες προεξοφλούν ότι είναι απίθανο να διατυπωθούν ενστάσεις και ότι το ΣΑ του ΟΗΕ θα δώσει το πράσινο φως για τον διορισμό την Τρίτη.
Το Συμβούλιο πρέπει να εγκρίνει τον διορισμό ειδικών απεσταλμένων με συναίνεση. Η άγραφη παράδοση ορίζει πως ο ΓΓ συζητά με τα κράτη μέλη ανεπίσημα εκ των προτέρων για να βεβαιωθεί ότι υπάρχει συμφωνία πριν καν προτείνει επίσημα κάποιο όνομα.
Η αναζήτηση για τον διάδοχο του Μάρτιν Κόμπλερ, ενός γερμανού διπλωμάτη ο οποίος υπήρξε ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Λιβύη από τον Νοέμβριο του 2015, άρχισε τον Φεβρουάριο, όταν ο Γκουτέρες πρότεινε τον παλαιστίνιο πρώην πρωθυπουργό Σαλάμ Φαγιάντ.
Όμως οι ΗΠΑ απέρριψαν τον διορισμό του Φαγιάντ εξαιτίας της εθνικότητάς του. Η πρεσβευτίνα των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη Νίκι Χέιλι είχε υποστηρίξει τότε πως ο ΟΗΕ εμφορείται «άδικα» από μια «προκατάληψη υπέρ της Παλαιστινιακής Αρχής σε βάρος των συμμάχων μας στο Ισραήλ».
«Η πρακτική είναι (…) ότι εάν (κάποιες χώρες μέλη) έχουν σοβαρές ενστάσεις, τότε το κάνουν σαφές πριν ο Γενικός Γραμματέας υποβάλει την πρόταση», δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης μιας χώρας μέλους του ΣΑ, μιλώντας υπό τον όρο να μην κατονομαστεί. «Ήταν λοιπόν πολύ ασυνήθιστο το ότι οι ΗΠΑ πρόβαλαν ένσταση εναντίον του παλαιστίνιου υποψήφιου τόσο αργά».
Ο Γκουτέρες διαμαρτυρήθηκε έντονα για την απόρριψη του διορισμού από τις ΗΠΑ, κάνοντας λόγο για ένα πλήγμα για «τη λιβυκή ειρηνευτική διαδικασία και για τον λαό της Λιβύης».
Μετά την αμερικανική ένσταση, η Ρωσία και άλλα κράτη μέλη απέρριψαν έναν Αμερικανό και έναν Βρετανό που ήσαν υποψήφιοι, διευκρίνισαν διπλωματικές πηγές. Η θητεία του Κόμπλερ παρατάθηκε για ένα μικρό χρονικό διάστημα, ως τα τέλη του Ιουνίου.
«Πάνω από 20 υποψήφιοι προσεγγίστηκαν και είτε απέκλεισαν οι ίδιοι τους εαυτούς τους — δηλαδή δεν ήσαν διαθέσιμοι — ή αποκλείστηκαν (…) από κάποιο (κράτος) μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας», εξήγησε η ίδια διπλωματική πηγή.
Η Λιβύη παραμένει σε χαοτική κατάσταση μετά την ανατροπή του Μουάμαρ Καντάφι το 2011, με δύο αντίπαλες κυβερνήσεις και συμμαχίες ένοπλων οργανώσεων να διεκδικούν την εξουσία. Η υποστηριζόμενη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση στην Τρίπολη δυσκολεύεται να επιβάλει την εξουσία της και παρατάξεις στο ανατολικό τμήμα της χώρας την απορρίπτουν. Ο απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Λιβύη κατέβαλε προσπάθειες για να υπάρξει ειρήνευση.
Το πολιτικό χάος και το κενό ασφάλειας επέτρεψε σε τζιχαντιστικές οργανώσεις να αποκτήσουν ερείσματα στη χώρα και σε δίκτυα διακίνησης ανθρώπων να ακμάσουν. Η Λιβύη είναι πλέον ο σημαντικότερος κόμβος για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που προσπαθούν να φθάσουν στην Ευρώπη διά θαλάσσης.
Πηγές: ΑΜΠΕ, Reuters
