Δημοσίευμα της βρετανικής «Guardian» επισημαίνει ότι «η κυβέρνηση Ερντογάν απομάκρυνε το αναμνηστικό μνημείο Anzac Cove στην Καλλίπολη προς τιμήν των πεσόντων το 1915 Αυστραλών και Νεοζηλανδών που είχε ανεγερθεί επί Μουσταφά Κεμάλ». Το δημοσίευμα της «Guardian» αποδίδει σε αυστραλιανές πηγές την απόπειρα της Τουρκίας να αποδώσει τη μάχη της Καλλίπολης σε πόλεμο των τζιχαντιστών εναντίον εισβολέων σταυροφόρων.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα της εφημερίδας, κατά τις εργασίες συντήρησης αφαιρέθηκε από το μνημείο σαρκαστική φράση που αποδίδεται στον Κεμάλ Ατατούρκ προς τους νεκρούς της συμμαχικής επίθεσης. Η φράση αυτή είναι η εξής: «Οι Οθωμανοί Μεμέτηδες υποδέχονται τους Τζόνιδες να αναπαυθούν εν ειρήνη σε τουρκικό έδαφος».
Η τουρκική νομαρχία στην οποία ανήκει η Καλλίπολη εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία αμφισβητεί τους υπαινιγμούς της εφημερίδας.
Η τουρκική ανακοίνωση αναφέρει πως υπάρχουν «παρεξηγήσεις και φημολογίες γύρω από το μνημείο στο Ariburnu (Καλλίπολη), απ’ όπου έχουν αφαιρεθεί μαρμάρινες πλάκες για να υποστούν συντήρηση, όπως έχει γίνει και με άλλα 15 μνημεία στην περιοχή».
Το δημοσίευμα επισημαίνει επίσης πως «για να τιμήσει την 102η επέτειο της μάχης για την Καλλίπολη και τη ναυμαχία του Τσανάκαλε, η τουρκική κυβέρνηση είχε κυκλοφορήσει video όπου διαφαινόταν ισχυρή ισλαμική προσέγγιση του ζητήματος».
Πολιτική αναταραχή στην Ελλάδα είχε προκαλέσει η Καλλίπολη
Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου είχε διαφανεί η βρετανική επιθυμία για την κατάληψη των Στενών των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου, προκειμένου οι Τούρκοι να διακόψουν τον πόλεμο στο πλευρό της Γερμανίας και να εξασφαλιστεί η επικοινωνία των Συμμάχων με τη Ρωσία.
Ένθερμος θιασώτης αυτής της ενέργειας ήταν ο τότε Βρετανός υπουργός Ναυτικών Γουίνστον Τσόρτσιλ.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Βενιζέλος θεωρούσε ότι η Ελλάδα έπρεπε να συμμετάσχει στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, προσδοκώντας εδαφικά οφέλη, ενώ παραμένοντας ουδέτερη δεν θα είχε δικαίωμα γνώμης στις μεταπολεμικές διαπραγματεύσεις.
Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και το επιτελείο του προσέβλεπαν σε νίκη των Κεντρικών αυτοκρατοριών.
Ο Βενιζέλος είχε προτείνει στη βρετανική κυβέρνηση τη συμμετοχή ενός ελληνικού σώματος στην επιχείρηση. Το αίτημα είχε γίνει δεκτό….
Η παραίτηση του Μεταξά
Ο Έλληνας πρωθυπουργός διέταξε τον Μεταξά να εκπονήσει το σχέδιο υλοποίησης της συμμετοχής ελληνικών δυνάμεων στην επιχείρηση.
Αντί σχεδίου, ο Μεταξάς υπέβαλε την παραίτηση του μαζί με μια αναλυτική έκθεση. Σε αυτή εξηγούσε την αντίθεσή του στην ελληνική συμμετοχή στην εκστρατεία. Κύρια σημεία της διαφωνίας του Μεταξά ήταν:
- η διαφαινόμενη συμμετοχή της Βουλγαρίας στο πλευρό των Κεντρικών αυτοκρατοριών
- η ανεπάρκεια του συμμαχικού εκστρατευτικού σώματος και
- το γεγονός ότι πλέον είχε χαθεί το στοιχείο του αιφνιδιασμού.
Οι Τούρκοι είχαν οχυρώσει πολύ καλά την περιοχή και ήταν βέβαιο πως θα προέβαλαν ισχυρή αντίσταση.
Τελικά, ο Κωνσταντίνος αποφάσισε την παραμονή της χώρας στο καθεστώς ουδετερότητας. Υιοθέτησε τις απόψεις του Μεταξά και είχε πληροφορίες ότι ο Τσάρος ήταν αντίθετος στην ελληνική συμμετοχή. Οι Ρώσοι δεν ήθελαν να δουν ποτέ τους Έλληνες τόσο κοντά στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Βενιζέλος υπέβαλε την παραίτησή του…
Τελικά, η εκστρατεία πραγματοποιήθηκε χωρίς την ελληνική συμμετοχή. Μεταξύ Φεβρουαρίου-Απριλίου 1915 ο συμμαχικός στόλος επιχείρησε τρεις φορές να σιγήσει τα τουρκικά πυροβολεία στα Στενά, χωρίς όμως επιτυχία. Οι Σύμμαχοι στην προσπάθειά τους αυτή απώλεσαν πέντε θωρηκτά και οκτώ υποβρύχια.
Η αποτυχία τους να παραβιάσουν τα Στενά με το ναυτικό τούς ανάγκασε να αποβιβαστούν στη χερσόνησο της Καλλίπολης. Στην επιχείρηση έλαβαν μέρος 410.000 Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί και 79.000 Γάλλοι.
Αλλά η αποτυχία της επιχείρησης διαφαινόταν μόνο από το γεγονός ότι οι επιτιθέμενοι δεν είχαν ούτε καν την ελάχιστη αριθμητική υπεροχή 3 προς 1 που απαιτείται σε παρόμοιες επιχειρήσεις.
Οι Τούρκοι αντιπαρέτασσαν 500.000 άνδρες, άριστα οχυρωμένους, σε μια σειρά μόνιμων ισχυρών θέσεων και ημιμόνιμων έργων εκστρατείας που είχαν κατασκευαστεί υπό την επίβλεψη Γερμανών συμβούλων….
Οι σύμμαχοι ηττήθηκαν κατά κράτος στην απόπειρα απόβασης στην Καλλίπολη και στις ναυμαχίες που δόθηκαν στα Στενά, με τις απώλειές τους να είναι δραματικές.
Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης
