Του Μιχάλη Παπανίδη
Σοβαρό έλλειμμα εμπιστοσύνης όλων προς όλους μαστίζει τη χώρα, προσδιορίζει τη λειτουργία της οικονομίας, της αγοράς και τη σταθερότητα των τραπεζών, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο οι δανειστές αντιμετωπίζουν το πολιτικό και οικονομικό σύστημα. Κανείς δεν εμπιστεύεται οποιονδήποτε για οτιδήποτε.
Οι πολίτες σπεύδουν από την αρχή του χρόνου να αποσύρουν τις καταθέσεις που έχουν δικαίωμα, γιατί δεν εμπιστεύονται ούτε το τραπεζικό σύστημα ούτε το πολιτικόΚορυφαία έκφραση του κλίματος έλλειψης εμπιστοσύνης θα πρέπει να θεωρείται η αναφορά του εκπροσώπου του ΔΝΤ Gerry Rice, ο οποίος άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να ζητηθούν από τα κόμματα της αντιπολίτευσης διαβεβαιώσεις αναφορικά με την υλοποίηση των μελλοντικών μέτρων που θα περιλαμβάνει η υπό διαπραγμάτευση συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και θεσμών. Ουσιαστικά, το ΔΝΤ λέει ξεκάθαρα στο πολιτικό σύστημα: «Δεν σας εμπιστευόμαστε».
Σε δεύτερο επίπεδο η συνεχιζόμενη, αν όχι εντεινόμενη, εκροή καταθέσεων από τις τράπεζες δείχνει ακριβώς το ίδιο: έλλειμμα εμπιστοσύνης.
Οι πολίτες σπεύδουν από την αρχή του χρόνου να αποσύρουν τις καταθέσεις που έχουν δικαίωμα, γιατί δεν εμπιστεύονται ούτε το τραπεζικό σύστημα ούτε το πολιτικό, που διαπραγματεύεται για το κλείσιμο της αξιολόγησης και ουσιαστικά την επόμενη ημέρα για τη χώρα, είτε προς τη μία είτε προς την άλλη κατεύθυνση.
Και οι τράπεζες όμως εμπιστεύονται τους πελάτες τους; Όχι βέβαια. Τα δάνεια που εγκρίνονται είναι πραγματικά με το… σταγονόμετρο, διότι ακριβώς δεν υπάρχει εμπιστοσύνη ότι θα αποπληρωθούν με βάση τη συμφωνία των δύο πλευρών. Χωρίς τραπεζική πίστη, όμως, καμία χώρα δεν μπορεί να λειτουργήσει στοιχειωδώς.
Στο επίπεδο της καθημερινότητας η αγορά έχει «ξεχάσει» τις σχέσεις εμπιστοσύνης. Οι διά λόγου συμφωνίες όχι μόνο αποτελούν παρελθόν, αλλά ουδείς τολμάει να δεχθεί ως διασφάλιση πληρωμής χρημάτων ούτε καν επιταγές και γραμμάτια. Η χώρα, παρά τη μεγάλη έλλειψη ρευστότητας, δουλεύει μόνο με… μετρητά. Σε όλα τα επίπεδα η κυρίαρχη φράση στις συναλλαγές είναι: τα λεφτά μπροστά!
Ομοίως, το φαινόμενο επεκτείνεται στις σχέσεις τραπεζών – δανειοληπτών, στις σχέσεις ασφαλισμένων και Ταμείων, σε εκείνες φορολογούμενων και κράτους.
Η απώλεια εμπιστοσύνης έχει σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία αλλά και την αξιοπιστία της χώρας, και ακολουθείται από ένα άλλο θανατηφόρο φαινόμενο. Εκείνο του «κανείς δεν πληρώνει κανέναν». Τα φέσια στην αγορά αυξάνονται, καθώς και εκείνα προς το κράτος, που μέχρι τώρα έδειχνε να βολεύεται από την πλευρά του να μην εξυπηρετεί τις υποχρεώσεις του προς τους πολίτες. Το μπλοκάρισμα των λογαριασμών από τις εφορίες και τα Ταμεία σε περίπτωση οφειλών δείχνει ακριβώς τεράστιο έλλειμμα εμπιστοσύνης. Δεν υπάρχει όχι η βεβαιότητα, ούτε καν η υπόνοια ότι ο οφειλέτης που διαθέτει χρήματα στον λογαριασμό ή αναμένει κάποιες πληρωμές θα σπεύσει να εξυπηρετήσει τα χρέη του. Μάλλον κυριαρχεί η βεβαιότητα ότι θα προσπαθήσει να κατευθύνει αλλού τα χρήματά του και συνεπώς το κράτος προχωρά σε μπλοκάρισμα των λογαριασμών και αυτόματες κατασχέσεις, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τις δυνατότητες κάποιου που δεν… εμπιστεύεται. Φυσικού προσώπου, επιχείρησης ή και τα δύο.
Το φαινόμενο αυτό αναδεικνύεται σε κεντρικό πρόβλημα της χώρας.
Μην ξεχνάμε ότι εκείνο που «φωνάζουν» οι αγορές είναι ότι δεν μπορούν να αρχίσουν να δανείζουν εκ νέου τη χώρα πριν αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, πριν καλυφθεί το σχετικό έλλειμμα, το οποίο οδήγησε στην απόρριψή της από το παγκόσμιο σύστημα δανεισμού και χρεοκρατίας.
Διαβάστε επίσης:
