Όλοι γνωρίζουν πως η 21η διάσκεψη για το κλίμα που πραγματοποιείται από σήμερα στο Παρίσι, είναι «η τελευταία ευκαιρία» για να επιτευχθεί διεθνής συμφωνία για τον περιορισμό του κινδύνου από τις εκπομπές ρύπων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Τι θα γίνει όμως;

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Όπως υποστηρίζει στο πρωτοσέλιδο θέμα στην ιστοσελίδα του το BBC, «οι φτωχές χώρες φοβούνται πως θα εγκαταλειφθούν» στη διάσκεψη για το κλίμα COP21, όπως αποκαλείται.

Οι 150 ηγέτες των χωρών που συμμετέχουν στη διάσκεψη του ΟΗΕ, συμφωνούν ότι πρέπει να προωθηθούν οι «καθαρές» τεχνολογίες, αλλά όλοι γνωρίζουν ότι τον πρώτο λόγο έχουν οι ισχυροί σ΄αυτή τη Γη.

Πίσω όμως από τα ευχολόγια που έχουν εκφρασθεί και τις καλές προθέσεις όλων, υπάρχει η ανησυχία των φτωχότερων χωρών ότι τα συμφέροντά τους θα θυσιασθούν στο βωμό του κέρδους των ισχυρότερων.
Διαδηλώσεις για την επίτευξη συνθηκών για κλιματική αλλαγή διαδήλωσαν στη Νέα Υόρκη γύρω από το δημαρχείο στο Μανχάταν στις 29 Νοεμβρίου. Απαίτησή τους: Οι αρχές της αμερικανικής μεγαλούπολης να επιβάλλουν την χρήση 100% ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ως το 3020.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

«Το κλίμα αλλάζει και οι συνθήκες επιδεινώνονται από δικό μας λάθος. Θα πρέπει να κάνουμε το παν για να διορθώσουμε τις κλιματολογικές συνθήκες» υποστήριζαν οι επικεφαλής των διαδηλω5τών στις συνεντεύξεις τους, στέλνοντας μήνυμα στη διάσκεψη στο Παρίσι.

Παρ΄όλες τις αντιρρήσεις που έχουν τον τελευταίο καιρό εκφρασθεί, υπάρχουν ακόμη προσδοκίες από την Διεθνή Διάσκεψη για το Κλίμα που ξεκινά αύριο στο Παρίσι. Η Greenpeace εκτιμά ότι έχουν ωριμάσει πλέον οι συνθήκες για να πραγματοποιηθεί το όραμά της περί «ενεργειακής επανάστασης».

Πριν από δέκα χρόνια η περιβαλλοντική οργάνωση είχε δημοσιεύσει για πρώτη φορά το όραμά της για μια παγκόσμια «ενεργειακή επανάσταση». Ο στόχος να καλύπτεται το 50 % των συνολικών ενεργειακών αναγκών της ΕΕ από ανανεώσιμες πηγές φάνταζε ήδη τότε αρκετά φιλόδοξος. Στην τελευταία έκδοση της έκθεσης, το 2012, ο συντάκτης Σβεν Τέσκε ανέβαζε ακόμη περισσότερο τον πήχη, και συγκεκριμένα στο 80 % μέχρι το 2050. Στη νέα έκθεση που δημοσιεύει στο προοίμιο της Διεθνούς Διάσκεψης για το Κλίμα στο Παρίσι προχωρά ένα ακόμη βήμα παραπέρα:

«Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι είναι εφικτή μια πλήρης μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε όλους τους τομείς, και πως είναι και οικονομικά εφικτό καθώς εντέλει έτσι θα προέκυπταν και περισσότερες θέσεις εργασίας».

Το καλοκαίρι, είχε δοθεί η εντύπωση πως το θέμα του κλίματος, θα κυριαρχούσε στην διάσκεψη των G-7 στο παλάτι Ελμάου της Βαυαρίας. Αλλά είχαν προκύψει «άλλα ζητήματα πιο καυτά που παρέκαμψαν οποιαδήποτε αναφορά».

Αποφάσεις στο «κλαμπ των ισχυρών»;

Εδώ όμως έγκειται και το πρόβλημα: Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες δεν θα πρέπει να αποκομίσουν την αίσθηση ότι οι πλούσιες χώρες του «κλαμπ των ισχυρών» θα συμφωνήσουν στο περίγραμμα κάποιας συμφωνίας.

Η εμπειρία της Κοπεγχάγης το 2009 έδειξε άλλωστε ότι οι πλούσιες χώρες δεν μπορούν να επιβάλουν τα όσα συμφωνούν μεταξύ τους ατύπως, στις υπόλοιπες χώρες.

Το πρόβλημα έγκειται στο ότι οι ισχυρές χώρες, δεν φαίνονται έτοιμες να αποδεχθούν την προοπτική μιας «κλιματικά ουδέτερης παγκόσμιας οικονομίας».

Αυτό ακούγεται αφενός αρκετά σαφές για να προσελκύσει το ενδιαφέρον των υπολοίπων, αφετέρου όμως δεν έχει κάποιον απολύτως δεσμευτικό χαρακτήρα για να μην προκαλέσει αντιδράσεις.

Το πόσο εύθραυστες είναι πάντα οι ισορροπίες σε σχετικές διασκέψεις και διαπραγματεύσεις έχουν δείξει όλες οι πρόσφατες συναντήσεις υπουργών Περιβάλλοντος από διάφορες χώρες του κόσμου.

Πρόσφατα σε ανάλογη σύνοδο στο Βερολίνο Ινδός αντιπρόσωπος εκτίμησε ότι η Δύση θα πρέπει να καταπολεμήσει μόνη της την κλιματική αλλαγή, καθώς η ίδια την προκάλεσε. Χώρες όπως η Ινδία, όπως είπε, χρειάζονται χρήματα για να προσαρμοστούν στις συνέπειες της αλλαγής του κλίματος.

«Πρόκειται για ξεπερασμένες αντιλήψεις», σχολίαζαν κυβερνητικοί κύκλοι στη γερμανική πρωτεύουσα. Τις μεγαλύτερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα σήμερα άλλωστε, τις προκαλεί η Κίνα που επισήμως συγκαταλέγεται ακόμη στις αναπτυσσόμενες οικονομίες.

Απαιτείται επανάσταση στις μεταφορές

Μέχρι το 2050 σύμφωνα με την Greenpeace, δηλαδή σε μια γενιά, είναι εφικτή η πλήρης απεξάρτηση από την πυρηνική ενέργεια, τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Για τους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας και τη θέρμανση υπάρχουν ήδη σχετικά σενάρια. Στη νέα έκθεση όμως, η Greenpeace συμπεριέλαβε για πρώτη φορά και το σύνολο του τομέα των μεταφορών. Επρόκειτο για μια ξεχωριστή πρόκληση καθώς στον τομέα αυτό και με το ποσοστό χρήσης πετρελαίου να κυμαίνεται στο 98 %, η εξάρτηση είναι ιδιαιτέρως μεγάλη.

«Βασικά χρειαζόμαστε μια επανάσταση στις μεταφορές που δεν θα περιορίζεται μόνον στα ηλεκτροκίνητα οχήματα αλλά θα επικεντρώνει και στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών στον τομέα των μεταφορών, οι οποίες θα καταστήσουν απαραίτητη την παραγωγή συνθετικών καυσίμων με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».

Ήδη πριν από χρόνια χώρες μέλη των Ηνωμένων Εθνών είχαν υποσχεθεί να καταβάλουν 100 δις δολάρια μέχρι το 2020 προκειμένου να ληφθούν μέτρα για την προστασία του κλίματος στις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Η Γερμανία επρόκειτο να συνεισφέρει 10 δις δολάρια. Σχετικά πρότζεκτ αναμενόταν να ξεκινήσουν ήδη πριν τη Διάσκεψη του Παρισιού προκειμένου να σταλεί το μήνυμα ότι η θεωρία γίνεται πράξη και για να πειστούν οι υπό ανάπτυξη χώρες να συνυπογράψουν τη νέα συμφωνία για το κλίμα. Ουδέν όμως συνέβη.

Έτσι, άγνωστο παραμένει εάν με αυτό τον τρόπο μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος για περιορισμό της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη στους 2 βαθμούς Κελσίου.

Εδώ και δύο σχεδόν δεκαετίες η παγκόσμια κοινότητα αδυνατεί να πετύχει μια διεθνή συμφωνία για την προστασία του κλίματος. Ακόμη και το 1997 με το πρωτόκολλο του Κιότο μόνο 37 βιομηχανικές χώρες δεσμεύτηκαν για συγκριμένους κλιματικούς στόχους.

Έχει γραφεί πως οποιαδήποτε νέα συμφωνία θα πρέπει να βασίζεται στο Πρωτόκολλο του Κιότο βάσει του οποίου οι 38 πιο πλούσιες χώρες είχαν δεσμευτεί να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Προβλέπονταν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα (1990-2010) αλλά και συγκεκριμένα όρια (στην ΕΕ: μείωση κατά 8 %). Ελάχιστες χώρες τα κατάφεραν, η Γερμανία αποτελεί μια από τις εξαιρέσεις. Η νέα συμφωνία θα περιλαμβάνει προαιρετικούς και όχι δεσμευτικούς στόχους που θα μπορούν μάλιστα να είναι διαφορετικοί για κάθε χώρα.

Έτσι, για παράδειγμα, μια χώρα θα μπορεί να υποσχεθεί ότι θα διπλασιάσει το μερίδιο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην συνολική παραγωγή ενέργειας ενώ μια άλλη ότι θα συμμετάσχει στο σύστημα εμπορίας ρύπων.

Επίσης, σε αντίθεση με την Κοπεγχάγη, στη Διάσκεψη του Παρισιού τον πρώτο λόγο θα τον έχουν οι ειδικοί από τις συμμετέχουσες χώρες και όχι οι πολιτικοί. Όχι άλλο ένα showdown των Ομπάμα, Μέρκελ και Πούτιν, λένε με νόημα παρατηρητές. Ίδωμεν!

Γιατί θα αποτύχει η σύνοδος για το κλίμα

Διακεκριμένοι οικονομολόγοι εξηγούν γιατί η σύνοδος θα αποτύχει και πώς οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να είναι αποτελεσματικότερες.

Η διαδικασία της Συνόδου στο Παρίσι προβλέπει κάθε χώρα να καταθέσει τα δικά της σχέδια για την προστασία του κλίματος. Ο οικονομολόγος Ντέβιντ Μακ Κέι από το πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ θεωρεί δεδομένο ότι και αυτό το σχέδιο θα αποτύχει. «Υπάρχει μια διαδεδομένη άποψη ότι η δραστηριοποίηση των χωρών όσον αφορά την κλιματική αλλαγή έχει να κάνει με αλτρουισμό και φιλοδοξίες. Συνέχεια οι άνθρωποι καλούνται να δράσουν με ανιδιοτέλεια, να θέσουν δηλαδή το κοινό καλό πάνω από τα προσωπικά τους συμφέροντα».

Ωστόσο η εμπειρία δείχνει ότι τα κράτη δεν παίρνουν πρωτοβουλίες για να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. «Πολλές χώρες υπόσχονται αυτά που θα έκαναν ούτως ή άλλως από προσωπικό συμφέρον. Η Κίνα για παράδειγμα θα έπρεπε ούτως ή άλλως να περιορίσει τη χρήση άνθρακα για να μειώσει τα προβλήματα υγείας του πληθυσμού».

Οι αρμόδιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι υπάρχουν τρόποι ούτως ώστε να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ των εθνικών συμφερόντων και της παγκόσμιας προστασίας του κλίματος. Μια από αυτές τις προτάσεις είναι να οριστεί μια παγκόσμια ενιαία τιμή για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα με βάση την αρχή της αμοιβαιότητας. «Αυτό σημαίνει για τις χώρες ότι θα συμφωνήσω εάν συμφωνήσεις κι εσύ. Εάν όχι, τότε δε συμφωνώ κι εγώ. Και σε ό,τι αφορά τις τιμές του διοξειδίου του άνθρακα: Θα φροντίσουμε να πετύχουμε τη συγκεκριμένη τιμή, εάν και όλα τα άλλα κράτη κάνουν το ίδιο» εξηγεί ο Ντέβιντ Μακ Κέι.

Οι οικονομολόγοι πάντως είναι βέβαιοι ότι οι κανονισμοί μπορούν να τροποποιηθούν έτσι ώστε τα προσωπικά συμφέροντα των συμμετεχόντων να συμφωνούν με τον μεγάλο στόχο.

Πληροφορίες από Deutsche Welle / BBC
Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης

σχόλια αναγνωστών
oδηγός χρήσης