Ο Γιαν Φαμπρ είναι ο ανατρεπτικός σκηνοθέτης, περφόρμερ, εικαστικός που «έφτασε στο θέατρο όπως κάποιος πάει στο μπορντέλο», σύμφωνα με κάποια διεθνή έντυπα. Από σήμερα φέρνει στο Μέγαρο Μουσικής δύο σημαντικές παραστάσεις του – κυριολεκτικά αφιλοκερδώς κι αυτό γιατί έχει εξασφαλίσει την κάλυψη του μεγαλύτερου μέρους της παραγωγής από έναν ανώνυμο Ελληνα συλλέκτη της Αμβέρσας.
Ο Φαμπρ θα παρουσιάσει στις 14 και 15 Νοεμβρίου την Δύναμη της Θεατρικής Τρέλας (αναβίωση της πρώτης τετράωρης παράστασης του 1984) σε πρωτότυπη μουσική του Βιμ Μέρτενς και το 8ωρο «Αυτό είναι το θέατρο όπως ελπίζαμε και όπως θα περιμέναμε να είναι» (έργο που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1982) την Κυριακή 18 του μήνα. Πρόκειται για εκείνα τα έργα του που ουσιαστικά τον σύστησαν στο παγκόσμιο κοινό αλλά και καθόρισαν το σύγχρονο θέατρο από την δεκαετία του ’80 και μετά, όπως αναγνώρισε το σύνολο των κριτικών. Οι παραστάσεις απευθύνονται σε ενήλικους, θα έχουν ελληνικούς υπέρτιτλους ενώ το κοινό θα έχει την δυνατότητα να μπαινοβγαίνει στην αίθουσα, να επισκέπτεται το μπαρ και να επιστρέφει ελεύθερα όποτε θέλει.
Έχει ιδιαίτερη σημασία ότι ο Φαμπρ επιλέγει να προσεγγίσει εκ νέου, ξανά αυτά τα δυο εμβληματικά έργα, όπως επισημαίνει η ιστορικός τέχνης, Κατερίνα Κοσκινά. Η οποα ήταν αυτή που το περασμένο καλοκαίρι δέχθηκε το τηλεφώνημα-έκπληξη του Φαμπρ. Της είπε ότι ανεβάζει ξανά τις παραστάσεις σε διάφορες πόλεις του κόσμου (έχει ήδη πάει σε Βραζιλία και Βιέννη) και πως θα ήθελε να έρθει να της «ανεβάσει» και στην Αθήνα. «Χωρίς αμοιβή. Δεν ήθελε να πληρωθεί. Ήθελε να κάνει το έργο δωρεά στην Αθήνα σε αυτή την δύσκολη στιγμή, σε ένδειξη συμπαράστασης». Ακόμη περισσότερο εξασφάλισε την χορηγία ενός Έλληνα συλλέκτη της Αμβέρσας ο οποίος καλύπτει και το 80% του κόστους της παραγωγής των έργων. Κάπως έτσι, δύο σπουδαίες παραστάσεις διεθνούς βεληνεκούς έρχονται στην Αθήνα τις επόμενες ημέρες.
Το εύρημα ή μάλλον η ανάγκη που οδήγησε τον Φαμπρ να αναμετρηθεί ξανά με τις δυο παραστάσεις του, σύμφωνα με τον ίδιο είναι η έννοια του χρόνου. Η αλλαγή της έννοιας του χρόνου, ένα στοιχείο που λειτουργεί αρχιτεκτονικά για την δόμηση των παραστάσεών του, όπως τόνισε ο ίδιος . «Το θέατρο και ο χρόνος έχουν αλλάξει μέσα σ΄αυτά τα 30 χρόνια. Κάποτε ερχόταν ένα φαξ στο γραφείο και μας φαινόταν περίεργο. Σήμερα έχουμε το facebook και το twitter. Ξεκίνησα να περιοδεύω και πάλι με αυτά τα έργα διότι νιώθω ότι με τον χρόνο κερδίζουν σε δυναμική. Τα βλέπω σαν δύο σολομούς που ανεβαίνουν αντίθετα στο ρέμα του ποταμού… Κι επειδή σήμερα όλα τρέχουν πολύ γρήγορα και τα θεάματα είναι σύντομα και κυρίως ψυχαγωγικά, είχα την ανάγκη να επιστρέψω σε κάτι που διαρκεί πολύ. Ομολογώ ότι πολλές φορές βρίσκω πιο ριζοσπαστικές τις δικές μου παραστάσεις από αυτές νεότερων δημιουργών. Επιμένω λοιπόν στην διάρκεια και την επανάληψη, μια επανάληψη που γίνεται σε πραγματικό χρόνο. Τελικά αυτό που με ενδιαφέρει είναι η πραγματικότητα του χρόνου. Γι΄αυτό και το επόμενο βήμα μου είναι μια 24ωρη παράσταση για την αρχαία ελληνική τραγωδία, που βεβαίως θα ασχοληθεί πολύ και με την έννοια της κάθαρσης».
Βαθιά προβληματισμένος για τις πολιτικές εξελίξεις και την άνοδο των ναζιστικών κινημάτων, δήλωσε πως έρχονται επικίνδυνα χρόνια αναφερόμενος στην άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων ανά τον κόσμο, ενώ απάντησε λίγο σκωπτικά όταν του ζητήθηκε να μιλήσει για την κρίση στην Αθήνα επισημαίνοντας ότι δεν είναι η Αθήνα το μόνο μέρος στον κόσμο που αντιμετωπίζει κρίση: «Πρέπει να μαθαίνουμε από την ιστορία μας, για να μην επαναλαμβάνουμε τα λάθη μας», ήταν το μήνυμα που θέλησε να περάσει, λίγο πριν διαβάσει τα ονόματα των τριών Ελλήνων που συμμετέχουν στις παραστάσεις του έκανε οντισιόν σε διάφορες πόλεις του κόσμου.
Ο Γιαν Φαμπρ θα επιστρέψει, όμως, σύντομα ξανά στην Αθήνα, αυτή την φορά στο Μουσείο Μπενάκη, όπου σε επιμέλεια της Κατερίνας Κοσκινά θα γίνει μια αναδρομική έκθεση της δουλειάς του με μακέτες, ενώ θα προβληθούν και για πρώτη φορά και τα φιλμ του από την δεκαετία του ’70.
INFO:
– Οι παραστάσεις θα δοθούν στην αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.
– «Η δύναμη της θεατρικής τρέλας»: Ιδέα, κείμενο, σκηνοθεσία, σκηνικά και φωτισμοί του Γιαν Φαμπρ. Πρωτότυπη μουσική Βιμ Μέρτενς. Αναβίωση της πρώτης παράστασης του 1984. Την Τετάρτη και την Πέμπτη (14-15/11) στις 20.00. Διάρκεια 4 ώρες και 20, χωρίς διάλειμμα. Με ελληνικούς υπέρτιτλους
– «Αυτό είναι το θέατρο όπως ελπίζαμε και όπως θα περιμέναμε να είναι». Έργο για τέσσερις άνδρες και πέντε γυναίκες. Αναβίωση της πρώτης παράστασης του 1982. Την Κυριακή (18/11) στις 17.00. Διάρκεια 8 ώρες, χωρίς διάλειμμα. Με ελληνικούς υπέρτιτλους.
Επιμέλεια: Μάριος Μπουμπής
