Συνέντευξη στη Σπυριδωνία Κρανιώτη
«Όταν δημιουργείς για τα παιδιά, επικοινωνείς με το ομορφότερο και το πιο φωτεινό μέρος της καρδιάς σου» αναφέρει μεταξύ άλλων στο zougla.gr, η Άννα Παπαμάρκου με αφορμή τη σκηνοθεσία της στην παράσταση «Το Αστερόπαιδο», η οποία ανεβαίνει το Σάββατο 13 Οκτωβρίου στο θέατρο Altera Pars.
Η Άννα Παπαμάρκου είναι μία πολυτάλαντη καλλιτέχνις με επιτυχημένη πορεία στον χώρο του παιδικού θεάτρου. Είναι η «ψυχή» της θεατρικής εταιρείας «Λώτινος Ήλιος» και από το 2002 προσφέρει ποιοτικές παραστάσεις, οι οποίες φωτίζουν την ομορφιά και το μεγαλείο του ανθρώπου.
«Τα παιδιά αποτελούν τη μεγάλη μας αγάπη και οι περισσότερες δημιουργίες μας απευθύνονται σε αυτά. Αυτό γίνεται για δύο λόγους: Ο πρώτος είναι πως όταν δημιουργείς για τα παιδιά, επικοινωνείς με το ομορφότερο και το πιο φωτεινό μέρος της καρδιάς σου. Ο δεύτερος είναι γιατί θέλεις να προσφέρεις σε αυτά το ομορφότερο και το πιο φωτεινό μέρος της καρδιάς σου. Να συμβάλλεις στην αισθητική τους αγωγή, να τους μιλήσεις για τις οικουμενικές αρετές, για την ομορφιά και το μεγαλείο του Ανθρώπου, ελπίζοντας πως μεγαλώνοντας θα συμβάλλουν σε έναν καλύτερο κόσμο για όλους.» επισημαίνει η ταλαντούχα καλλιτέχνις.
Εν τούτοις, η Άννα Παπαμάρκου έγινε ευρέως γνωστή το 2015, όταν σκηνοθέτησε το αριστούργημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Η Νοσταλγός». Η ίδια αναφερόμενη στην καλλιτεχνική της διαδρομή τονίζει: «…Το θέατρο είναι μάλλον το σημαντικότερο μέσο για εμένα, αλλά δεν είναι αυτοσκοπός. Απολαμβάνω, επίσης, να γράφω και να εικονογραφώ και χαίρομαι που τα βιβλία μου πάνε τόσο καλά. Με το που ανέβει η παράσταση θα πιάσω και πάλι την πένα μου – Εν τω μεταξύ συνεχίζω με το αφιέρωμα στα ερωτικά τραγούδια της Βέμπο, με προγραμματισμένες παρουσιάσεις και είναι στα σκαριά ένα αφιέρωμα στα κινηματογραφικά τραγούδια του Χατζιδάκι. Αυτά βρίσκονται στο παρόν και το άμεσο μέλλον. Για πιο μετά, βλέπουμε… Ό,τι είναι να έρθει θα έρθει.»
Πείτε μας λίγα λόγια για τη θεατρική ομάδα «Λώτινος Ήλιος», καθώς και για τους στόχους της.
O «Λώτινος Ήλιος» ξεκίνησε τα πρώτα του βήματα το 2002 από την ανάγκη για καλλιτεχνική δημιουργία και επικοινωνία μέσω της τέχνης. Στην πορεία διευρύνθηκαν οι δραστηριότητες και παράλληλα με τις θεατρικές παραγωγές, εκδίδουμε βιβλία και οργανώνουμε βιωματικά εργαστήρια και σεμινάρια. Τα παιδιά αποτελούν τη μεγάλη μας αγάπη και οι περισσότερες δημιουργίες μας απευθύνονται σε αυτά. Αυτό γίνεται για δύο λόγους: Ο πρώτος είναι πως όταν δημιουργείς για τα παιδιά, επικοινωνείς με το ομορφότερο και το πιο φωτεινό μέρος της καρδιάς σου. Ο δεύτερος είναι γιατί θέλεις να προσφέρεις σε αυτά το ομορφότερο και το πιο φωτεινό μέρος της καρδιάς σου. Να συμβάλλεις στην αισθητική τους αγωγή, να τους μιλήσεις για τις οικουμενικές αρετές, για την ομορφιά και το μεγαλείο του Ανθρώπου, ελπίζοντας πως μεγαλώνοντας θα συμβάλλουν σε έναν καλύτερο κόσμο για όλους.
Γιατί επιλέξατε τo «Αστερόπαιδο» του Όσκαρ Ουάιλντ; Τι σας συγκινεί σε αυτό;
«Το Αστερόπαιδο» είναι ένα παραμύθι το οποίο είναι τόσο πυκνό σε εικόνες, συναισθήματα και νοήματα, που με συνεπήρε από την πρώτη στιγμή. Έχει τη δύναμη να σε μεταφέρει στον κόσμο του από τις πρώτες λέξεις. Μπορώ να πω πως πριν καν το τελειώσω είχα αποφασίσει ότι θα το ανεβάσω. Ανοίγει τόσα θέματα, ακόμα ανακαλύπτω… και πώς άλλωστε θα μπορούσε να είναι αλλιώς όταν συγγραφέας είναι ο Όσκαρ Ουάιλντ;
Σε πρώτο επίπεδο θέτει το ερώτημα της ομορφιάς και της ανωτερότητας κι αν είναι θέμα εμφάνισης και καταγωγής ή αν είναι θέμα χαρακτήρα και συμπεριφοράς. Στη συνέχεια, όμως, θα μπορούσα να παραθέσω μια ολόκληρη λίστα με έννοιες που θίγει, όπως για παράδειγμα: Η σχέση μας με τους άλλους. Οι άλλοι ως καθρέφτης του εαυτού μας. Η ευ μεταβλητότητα της ζωής, που ανά πάσα στιγμή μπορεί να σε φέρει στη θέση του άλλου ανθρώπου. Οι πράξεις μας, που καθορίζουν τον κόσμο που ζούμε και που τελικά γυρίζουν πίσω σε μας. Η αλληλεγγύη. Η ευγνωμοσύνη. Η ευγένεια.
Η φράση, όμως, που πραγματικά με συγκλόνισε είναι η εξής: «Ο κόσμος είναι ακριβώς όπως τον έφτιαξα μόνος μου την εποχή του μεγάλου μου εγωισμού.»
Στο παραμύθι του Όσκαρ Ουάιλντ, το πανέμορφο Αστερόπαιδο συμπεριφέρεται άκαρδα στους κατατρεγμένους ανθρώπους και στα αδύναμα πλάσματα. Οι άλλοι ακολουθούν το παράδειγμά του, θαμπωμένοι από την ομορφιά του. Έτσι, όταν βρεθεί στη θέση της αδυναμίας, δεν υπάρχει κανείς εκεί να του συμπαρασταθεί. Δεν υπάρχει κανείς να του δώσει φαγητό να φάει και στέγη για να κοιμηθεί. Τότε είναι που αναφωνεί: «Ο κόσμος είναι ακριβώς όπως τον έφτιαξα μόνος μου την εποχή του μεγάλου μου εγωισμού.»
Το Αστερόπαιδο κάνει μια ολόκληρη πορεία ψυχής, μεταμορφώνεται και στη συνέχεια μεταμορφώνει τον κόσμο γύρω του. Τον κάνει πιο όμορφο για όλα τα πλάσματα του Θεού, μέσα από την αγάπη στην πράξη.
Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση και τη σκηνοθετική σας προσέγγιση;
Η παράσταση συνδυάζει την τέχνη της Αφήγησης με την τέχνη του Θεάτρου. Οι ηθοποιοί, ως παραμυθάδες, έχουν την ελευθερία να μπαίνουν και να βγαίνουν από τους ρόλους, χρησιμοποιώντας άλλες φορές μόνο το σώμα και τη φωνή κι άλλες φορές να μεταμφιέζονται με κοστούμια και μάσκες, να εμφανίζουν γιγάντιες κούκλες ή να παίζουν με το φως και τη σκιά.
Το χιούμορ, επίσης, είναι ένα βασικό συστατικό της παράστασης, καθώς μεριμνήσαμε ιδιαίτερα να αναδείξουμε και τα κωμικά στοιχεία του παραμυθιού μαζί με τα δραματικά.
Είναι μαγικός ο τρόπος που το ίδιο το παραμύθι μας καθοδήγησε ώστε να ανέβει ως ένα πολύχρωμο σκηνικό παιχνίδι, γεμάτο αλήθεια, χιούμορ και συγκίνηση.
Ποιος ο ρόλος της μουσικής στην παράσταση;
Στην παράστασή μας έχουμε ζωντανή μουσική με σαντούρι και νέι και βέβαια τραγούδι. Αντλούμε μοτίβα από την ελληνική παραδοσιακή μουσική, θέλοντας να συνδέσουμε την ελληνική παράδοση με το παραμύθι. Η παράσταση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ένα μουσικό παραμύθι, καθώς έχει δομηθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε ακόμα και αν κλείσεις τα μάτια σου, να μπορείς να ταξιδέψεις στον κόσμο του.
Ποιος θα λέγατε ότι είναι ο στόχος της παράστασης;
Λέει τόσο σημαντικά πράγματα ο Όσκαρ Ουάιλντ και σε αυτό του το έργο…Δημιουργήσαμε έναν σκηνικό κόσμο, δώσαμε μορφή και φωνή στους ήρωες του και τους αφήνουμε να συνομιλήσουν με τους θεατές, μικρούς και μεγάλους. Κι αυτός είναι ο στόχος: να αφήσουμε το παραμύθι να μιλήσει.
Η παράσταση σε ποιες ηλικίες απευθύνεται;
Ο Όσκαρ Ουάιλντ είπε για τα παραμύθια του, πως είναι για παιδικές ψυχές έως 80 ετών. Και η παράστασή μας εκεί απευθύνεται: στις παιδικές ψυχές κάθε ηλικίας. Είναι μια παράσταση για όλη την οικογένεια.
Πόσο δύσκολο είναι να δημιουργηθεί μια παράσταση για μικρές ηλικίες, ώστε να διατηρήσει το ενδιαφέρον και την προσοχή τους;
Είναι μια πρόκληση. Πρέπει να λάβεις υπόψη και το παιδί και τον παιδαγωγό και τον ψυχολόγο και τον γονιό, αλλά και τον καλλιτέχνη. Είναι πολλά που πρέπει να γίνουν και με το σωστό μέτρο, γιατί το θέμα δεν είναι μόνο να κρατήσεις το ενδιαφέρον και την προσοχή τους, αλλά να το κάνεις με ποιότητα κι αισθητική. Η αγάπη, το μεράκι, η εμπειρία και η δημιουργική τρέλα είναι ο συνδετικός ιστός.
Έχετε μια πολύπλευρη καλλιτεχνική δραστηριότητα. Είστε ηθοποιός, σκηνοθέτις, τραγουδίστρια, συγγραφέας, εικονογράφος. Τι σχεδιάζετε; Τι ονειρεύεστε για την καλλιτεχνική σας διαδρομή;
Να μπορώ να δημιουργώ κάθε φορά που νιώθω την ανάγκη και να το καταθέτω. Το θέατρο είναι μάλλον το σημαντικότερο μέσο για εμένα, αλλά δεν είναι αυτοσκοπός. Απολαμβάνω, επίσης, να γράφω και να εικονογραφώ και χαίρομαι που τα βιβλία μου πάνε τόσο καλά. Με το που ανέβει η παράσταση θα πιάσω και πάλι την πένα μου – ξέρετε, «το Αστερόπαιδο» είναι η μόνη παράσταση για παιδιά που σκηνοθέτησα χωρίς να έχω γράψει και το θεατρικό έργο. Εν τω μεταξύ συνεχίζω με το αφιέρωμα στα ερωτικά τραγούδια της Βέμπο, με προγραμματισμένες παρουσιάσεις και είναι στα σκαριά ένα αφιέρωμα στα κινηματογραφικά τραγούδια του Χατζιδάκι. Αυτά βρίσκονται στο παρόν και το άμεσο μέλλον. Για πιο μετά, βλέπουμε… Ό,τι είναι να έρθει θα έρθει.
Τι σας δίνει χαρά στην καθημερινότητα σας;
Η αίσθηση της ελευθερίας. Είναι εκείνες οι στιγμές που νιώθεις ότι ζεις συνειδητά, κάνοντας απλά καθημερινά πράγματα. Είναι οι εκείνες στιγμές, που όλα συμβαίνουν φυσικά και αβίαστα.
Δείτε περισσότερα για την παράσταση: «Το Αστερόπαιδο» σε σκηνοθεσία Άννας Παπαμάρκου στο Θέατρο Altera Pars
