Συνέντευξη στη Σπυριδωνία Κρανιώτη
Η Κατερίνα Μπιλάλη μια νέα ταλαντούχα ηθοποιός και ιδρυτικό μέλος της ομάδας «Anima» συμμετέχει στην παράσταση «Ο Ζητιάνος».
Πρόκειται για το σπουδαίο μυθιστόρημα της νεοελληνικής λογοτεχνίας του Ανδρέα Καρκαβίτσα που διασκευάζεται πρώτη φορά για το θέατρο σε σκηνοθεσία Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη και φιλοξενείται στις 3, 4, 6, 7 Μαΐου, στο Νέο Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου. Η παράσταση είναι συμπαραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης και της ομάδας Anima.
Zougla.gr: Είστε ιδρυτικό μέλος της ομάδας «Anima». Πείτε μας λίγα λόγια για την ομάδα καθώς και για τους στόχους της;
Κατερίνα Μπιλάλη:
Ένας από τους στόχους της ομάδας μας είναι η έρευνα. Έτσι έχουμε ξεκινήσει ήδη από την προηγούμενη παράσταση που παρουσιάσαμε την «Έξοδο» να ερευνούμε την Ελλάδα του 19ου αιώνα, την υπόδουλη Ελλάδα, την επαναστατημένη Ελλάδα, τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που επικρατούσαν, τη θέση της γυναίκας μέσα σ΄ αυτές τις κοινωνίες. Η έρευνα βέβαια αφορά και στον θεατρικό τρόπο παρουσίασης αυτών των ιστοριών, τις θεατρικές φόρμες που χρησιμοποιούμε για να τις αφηγηθούμε ή να τις παραστήσουμε. Ένας ακόμα στόχος της ομάδας είναι οι παραστάσεις μας να είναι απόλυτα κατανοητές και όπως λέμε «να περνάει η ιστορία» στο κοινό όσο καινοτόμα ή μοντέρνα μέσα χρησιμοποιούμε.
Γιατί επιλέξατε τον Ζητιάνο;
Ο Ζητιάνος είναι ένα αριστουργηματικό διήγημα και διαδραματίζεται γύρω στα 1880 την εποχή δηλαδή που έγινε η προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα. Το έργο είναι βασισμένο σε ιστορικές αλήθειες και αυτό αποτέλεσε ισχυρό κίνητρο για να προχωρήσουμε την έρευνα που είχαμε ξεκινήσει με την προηγούμενη παράσταση και είχε να κάνει με την περίοδο της επανάστασης του 1821. Βρισκόμαστε λοιπόν μετά την περίοδο των ηρώων και της μαχητικότητας, της πίστης και του πατριωτισμού σε μια κοινωνία σήψης και διαφθοράς, φτώχειας και δουλοπρέπειας.
Τι σας γοήτευσε στο συγκεκριμένο έργο;
Όπως είπα το έργο κατατάσσεται σ’ ένα από τα πιο σπουδαία έργα της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Διαβάζοντάς το δεν υπάρχει περίπτωση να μην παρασυρθείς στον κόσμο του Καρκαβίτσα μέσα από τον πλούτο των λέξεων, των περιγραφών και των αφηγήσεων. Η ιστορία από μόνη της είναι πολύ δυνατή και σου προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα αφού από τη μια θαυμάζεις την καπατσοσύνη και το «ταλέντο» του ζητιάνου ενώ από την άλλη συγκλονίζεσαι από τη μοχθηρία και την καταστροφή που μπορεί να προκαλέσει ένας άνθρωπος χωρίς ίχνος ενοχής. Είναι ένα σκληρό έργο και ταυτόχρονα βαθιά ανθρώπινο.
Πείτε μας λίγα λόγια για τον ρόλο σας και τη συμμετοχή σας στην παράσταση;
Ο ρόλος μου είναι η Κρουστάλλω, μια φτωχή, αγράμματη χωριατοπούλα χαρακτηριστικά που την κάνουν εύκολο «θύμα» του ζητιάνου. Διακατέχεται από προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες βαθιά ριζωμένες μέσα της που την κάνουν να πιστέψει ότι μ’ ένα βοτάνι θα αλλάξει το φύλλο του παιδιού που κουβαλάει ενώ είναι ήδη 8 μηνών και ότι από κορίτσι θα γίνει αγόρι.
Το στοίχημα είναι να μπορέσω ως ηθοποιός να το πιστέψω κι εγώ με τη σειρά μου και να αφεθώ στην αφέλεια και την αποδιοργάνωση που της δημιουργεί αυτή η τόσο προφανής για την εποχή μας κοροϊδία.
Τι σας συγκινεί στον ρόλο σας;
Τον χαρακτηρίζουν δύο αντίθετες δυνάμεις. Από τη μια η Κρουστάλλω είναι μια γυναίκα δυνατή και σωματικά αλλά και ψυχικά – έχει ήδη κάνει 6 παιδιά, όλα κορίτσια και έχει δυνάμεις και γι’ άλλα μέχρι να βγει το πολυπόθητο αρσενικό- απ’ την άλλη δεν έχει πνευματική δύναμη. Την αποδυναμώνει ακόμα περισσότερο και η θέση της στην κοινωνία που δεν της επιτρέπει να έχει άποψη και γνώμη και είναι πάντα υπό τη σκιά και τον φόβο του άντρα της. Παρ’ όλα λοιπόν τα ψυχικά αποθέματα δύναμης που διαθέτει, ο τρόπος που έχει μεγαλώσει μέσα στη φτώχεια και την αμάθεια, τις προλήψεις και τον φόβο, την οδηγεί στο να παρασυρθεί από την καταστροφική μανία του ζητιάνου. Αυτή η τάση προς το σίγουρα τραγικό τέλος θυμίζει την «ειμαρμένη» στην αρχαία τραγωδία, μια μοίρα που δεν μπορείς να αποφύγεις. Εδώ, όμως δεν είναι οι θεοί που την καθορίζουν αλλά ο ίδιος τους ο εαυτός και όλα αυτά που έχουν βαλτώσει μέσα τους και έχουν γίνει συνείδηση.
Ποιο θα λέγατε ότι είναι το μήνυμα της παράστασης;
Μια κοινωνία, ένας λαός όταν δεν έχει πνευματικές αντιστάσεις μπορεί εύκολα να χειραγωγηθεί και να παρασυρθεί ακόμα και στην καταστροφή του από κάποιους επιτήδειους, λαοπλάνους και κακόψυχους ανθρώπους. Έτσι το κακό θριαμβεύει. Το κακό που συνυπάρχει με το καλό μέσα στη φύση, η οποία τα αγκαλιάζει και τα δύο σαν παιδιά της.
Ποια πιστεύετε ότι είναι η αντιστοιχία του στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα;
Ζούμε σε μια κοινωνία υπερπληροφόρησης, ημιμάθειας και οικονομικής κρίσης. Βιώνουμε τα ίδια καταστρεπτικά αποτελέσματα που τότε προκαλούσε η φτώχεια και η αμάθεια. Εύκολα παρασυρόμαστε από «σωτήρες». Στην κοινωνία του Καρκαβίτσα οι ξένοι (Τούρκοι) έκαναν κουμάντο και έπαιρναν αποφάσεις για το πως θα ζήσουν οι Έλληνες και πως θα διαχειριστούν την περιουσία τους σε ένα υποτίθεται ελεύθερο τότε κράτος. Μας θυμίζει κάτι;
Ποιά η εμπειρία σας από τη συνεργασία σας με τη Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη και πως η σκηνοθετική της προσέγγιση σας βοήθησε στην προσέγγιση του ρόλου σας;
Με τη Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη συνεργαζόμαστε εδώ και τρία χρόνια και έχουμε πολύ ωραία επικοινωνία. Αυτό που μας συνδέει είναι η απεριόριστη αγάπη μας για το θέατρο αλλά και μια κοινή αισθητική. Εκτιμώ πάρα πολύ το ταλέντο της, την αφοσίωση και την οπτική της και είναι πολύ σημαντικό που μια νέα γυναίκα σκηνοθέτις κάνει τη διαφορά μέσα σε μια πολυπαραγωγική θεατρικά Αθήνα. Οι διαφορές που υπάρχουν είναι υγιείς και αλληλοσυμπληρωματικές. Όταν καμιά φορά διαφωνώ σε κάτι προσπαθώ να χαλαρώσω τις αντιστάσεις μου – ομολογώ όχι πάντα αμέσως- γιατί εμπιστεύομαι απόλυτα το τελικό αποτέλεσμα που έχει οραματιστεί.
Κάθε φορά, σε κάθε ρόλο ο στόχος μας είναι να με κατευθύνει σε πιο δύσκολα μονοπάτια και όχι στα αυτονόητα ή στις ευκολίες μου. Προσεγγίζουμε τον ρόλο ξεφλουδίζοντας τα επιφανειακά στρώματα με στόχο την ουσία
Πως βλέπετε την ανταπόκριση του κόσμου;
Την παράστασή μας την παρουσιάσαμε πριν το Πάσχα στο ΔΗΠΕΘΕ Λαμίας και η ανταπόκριση του κόσμου ήταν πολύ θετική. Όπως έλεγα στην αρχή για τους στόχους θεωρώ ότι πετύχαμε μέσα από ένα εικαστικό αποτέλεσμα να περάσει η ιστορία και ο θεατής να φεύγει έχοντας πάρει μαζί του εικόνες, ακούσματα και την αίσθηση του τι συνέβη σ’ ένα χωριό, το Νυχτερέμι κάπου στην δεκαετία 1880.
Ετοιμάζετε κάτι άλλο αυτήν την περίοδο;
Αυτή η περίοδος ήταν περίοδος σκληρής προετοιμασίας και αφοσίωσης στη συγκεκριμένη παράσταση ταυτόχρονα με το Πανεπιστήμιο- τμήμα θεατρικών σπουδών- στην Πάτρα όπου φοιτώ, οπότε δεν υπήρχε χρόνος για κάτι άλλο. Μόλις τελειώσουν οι παραστάσεις όμως ξεκινάμε το διάβασμα για την επόμενή μας δουλειά.
Τι ονειρεύεστε για την καλλιτεχνική σας πορεία;
Αυτό που με γοητεύει σ’ αυτήν τη δουλειά είναι ότι μπορείς να ερευνάς και να εξελίσσεις τα εκφραστικά σου μέσα και τους τρόπους επικοινωνίας με τον εαυτό σου, με τους συναδέλφους επί σκηνής και με το κοινό και αυτό θα ήθελα να κάνω. Να ανακαλύψω και να φτάσω στα όριά μου χωρίς ταμπέλες – κωμική, δραματική, ποιοτική, εμπορική -. Το θέατρο είναι ένα!
