Η αγάπη είναι ό,τι χρειάζεσαι, τραγουδούσαν οι Beatles (All you need is love), ενώ τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με τα οφέλη μιας ευτυχισμένης ερωτικής σχέσης στην υγεία τούς δικαιώνουν όλο και περισσότερο.
Είναι ευρέως γνωστό ότι η σεξουαλική δραστηριότητα είναι ένας τύπος φυσικής άσκησης που αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό όσο και μια φυσική δραστηριότητα μέσης έντασης. Τα οφέλη της σεξουαλικής δραστηριότητας μπορεί να τα απολαμβάνουν, σύμφωνα με τους ειδικούς, όλοι, συμπεριλαμβανομένων των καρδιοπαθών, αρκεί να μπορούν να ολοκληρώνουν δραστηριότητες παρόμοιας έντασης, όπως είναι για παράδειγμα η άνοδος κλίμακας, χωρίς να έχουν πόνο στο στήθος.
Δεν είναι όμως μόνο αυτό το όφελος μιας ευτυχούς σχέσης στην υγεία. Μια σχέση αγάπης, άλλωστε, δεν είναι μόνο μια σεξουαλική σχέση. Υπάρχουν διαφορετικές εκφάνσεις σε μια σχέση αγάπης και καθεμία έχει μια ιδιαίτερη επίδραση στην υγεία.
Η καρδιά είναι ίσως το πιο διαδεδομένο σύμβολο της αγάπης και για αυτό ίσως δεν προκαλούν μεγάλη έκπληξη τα ευρήματα που αναδεικνύουν την κυριολεκτική σχέση της αγάπης με ένα από τα πιο πολύτιμα όργανα του ανθρώπινου σώματος.
Πιο συγκεκριμένα, η σχετική έρευνα έχει δείξει ότι μια ικανοποιητική σχέση μπορεί να βελτιώσει τα ποσοστά επιβίωσης έπειτα από χειρουργική παράκαμψη των στεφανιαίων αρτηριών. Η επίδραση του βαθμού ικανοποίησης από τη σχέση, μάλιστα, βρέθηκε να είναι τόσο σημαντική, όσο και οι παραδοσιακοί παράγοντες κινδύνου που περιλαμβάνουν την παχυσαρκία και το κάπνισμα. Ίσως τα ευρήματα αυτά να εξηγούνται από το γεγονός ότι στις υγιείς σχέσεις ενθαρρύνονται οι υγιεινές συμπεριφορές, όπως η διακοπή του καπνίσματος και η διατήρηση μιας καλής φυσικής κατάστασης.
Η σεξουαλική πράξη δεν είναι η μόνη εκδήλωση οικειότητας σε ένα ζευγάρι που μπορεί να ωφελήσει την καρδιαγγειακή υγεία. Μια μελέτη βρήκε ότι οι σύντροφοι που κρατούσαν ο ένας το χέρι του άλλου για 10 λεπτά και αγκαλιάζονταν για 20 δευτερόλεπτα είχαν πιο υγιή αντίδραση σε μια στρεσογόνο δοκιμασία που τους ανατέθηκε σε σύγκριση με τα ζευγάρια που δεν αλληλεπιδρούσαν. Παράλληλα, τα ζευγάρια που είχαν μια σύντομη ένθερμη, κοινωνική και φυσική επαφή είχαν χαμηλότερο καρδιακό ρυθμό, χαμηλότερη αρτηριακή πίεση, καθώς και μικρότερη αύξηση του καρδιακού ρυθμού κατά την έκθεση στον στρεσογόνο παράγοντα. Μια σχέση αγάπης, λοιπόν, με έναν υποστηρικτικό σύντροφο μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη διαχείριση του στρες και να συνδέεται με καλύτερη καρδιοαγγειακή υγεία.
Η υπέρταση μπορεί να είναι επικίνδυνη και να οδηγήσει σε σοβαρές καταστάσεις, όπως καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικό επεισόδιο και καρδιακή προσβολή. Η έρευνα έχει επίσης βρει ότι μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο της έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών στις μεγαλύτερες ηλικίες. Η μείωση της αρτηριακής πίεσης όμως, δεν είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μια σχέση ωφελεί τις γνωστικές λειτουργίες.
Τα οφέλη της σεξουαλικής δραστηριότητας στην ψυχική υγεία τεκμηριώνονται από όλο και περισσότερες μελέτες. Σε μια από τις μελέτες, μάλιστα, βρέθηκε ότι τα άτομα που είχαν κάνει σεξ μπόρεσαν να αντεπεξέλθουν καλύτερα σε στρεσογόνες δοκιμασίες, σε σύγκριση με όσα δεν είχαν κάνει. Πέρα όμως από τον καλύτερο έλεγχο του στρες, η καλή σεξουαλική ζωή φαίνεται να βελτιώνει σημαντικά και το αίσθημα ευεξίας του ατόμου.
Τα άτομα που είναι σεξουαλικά ενεργά φαίνεται να θεωρούν τους εαυτούς τους πιο υγιείς σε σύγκριση με αυτούς που δεν είναι. Η μελέτη αυτή όμως έδειξε ότι η αυτοαξιολόγηση της υγείας δεν επηρεάστηκε μόνο από τη σεξουαλική δραστηριότητα, αλλά και από την ικανοποίηση από τη σχέση. Τα άτομα που είχαν στενή σχέση με τον σύντροφό τους ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν πολύ υψηλά επίπεδα υγείας.
Σύμφωνα με τους ειδικούς της Mayo Clinic, η θετική σκέψη θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιπλέον οφέλη για την υγεία, όπως είναι η μείωση του κινδύνου εμφάνισης κοινού κρυολογήματος, κατάθλιψης, δυσφορίας και γενικής θνησιμότητας.
Ένας από τους ειδικούς, μάλιστα, τονίζει ότι μπορεί κάποιος να κατανοήσει την ευεργετική επίδραση μιας σχέσης όταν αυτή χαθεί. Η απώλεια αγαπημένου προσώπου έχει συνδεθεί με αύξηση της θνησιμότητας, καταστολή του ανοσοποιητικού, καρδιαγγειακό νόσημα και κατάθλιψη.
Είναι σημαντικό, όμως, να τονιστεί ότι η αγάπη δεν βιώνεται με τον ίδιο τρόπο από όλους. Διαφέρουν από άτομο σε άτομο τόσο τα κίνητρα για να βρίσκονται σε μια σχέση όσο και οι προσδοκίες από τη σχέση αυτή. Κατ’ επέκταση δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι επιδράσεις της σχέσης στην υγεία επίσης διαφέρουν.
Μια πρόσφατη μελέτη διερεύνησε τη σχέση της εγγύτητας ανάμεσα στους δύο συντρόφους και την αντίληψη του πόνου. Βρέθηκε πως η παρουσία του συντρόφου σε μια επώδυνη κατάσταση δεν είναι πάντα ανακουφιστική. Σε μια δοκιμασία, μάλιστα, κατά την οποία προκαλούνταν ήπιος πόνος στα δάχτυλα με τη βοήθεια της τεχνολογίας λέιζερ, οι γυναίκες που απέφευγαν την εγγύτητα στις σχέσεις τους βίωναν περισσότερο πόνο όταν ο σύντροφός τους ήταν παρών.
Η παρουσία του άλλου λοιπόν μπορεί, σε κάποιες περιπτώσεις, να διαταράξει τη μέθοδο διαχείρισης του πόνου που έχει αναπτύξει το άτομο και να τον επιδεινώσει αντί να τον ανακουφίσει.
Στα ζευγάρια όμως που έχουν αναπτυγμένη εγγύτητα, ο πόνος ανακουφίζεται πιθανόν εξαιτίας της έκλυσης της ωκυτοκίνης, η οποία είναι επίσης γνωστή ως ορμόνη της αγάπης.
Οι συγγραφείς της μελέτης μάλιστα πιστεύουν ότι η ωκυτοκίνη είναι ίσως μέρος ενός νευροβιολογικού συστήματος που εμπλέκεται στη διαμόρφωση της εμπειρίας του πόνου μέσα από την αλληλεπίδραση με τους κοντινούς άλλους. Τη συνδέουν, μάλιστα, με μέρη του εγκεφάλου που εμπλέκονται σε συναισθηματικές, γνωστικές και κοινωνικές συμπεριφορές. Πράξεις οικειότητας, όπως είναι το κράτημα των χεριών, η βλεμματική επαφή και φυσικά η σεξουαλική πράξη, μπορεί να ενεργοποιήσουν την απελευθέρωση ωκυτοκίνης σε άνδρες και γυναίκες. Η ορμόνη παράγεται επίσης σε μεγάλες ποσότητες στις γυναίκες που γεννούν και θηλάζουν.
Σε δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό «Nature» αναφέρεται ότι ο μακροχρόνιος δεσμός ανάμεσα στους συντρόφους ρυθμίζεται από τους ίδιους μηχανισμούς που εμπλέκονται στον μητρικό δεσμό.
Η ωκυτοκίνη αλληλεπιδρά με το σύστημα ενίσχυσης ανταμοιβής του εγκεφάλου που ενεργοποιείται από την ντοπαμίνη. Πρόκειται για το ίδιο κύκλωμα στο οποίο επιδρούν η νικοτίνη, η κοκαΐνη, η ηρωίνη, ουσίες που παράγουν ευφορία και εθισμό στον άνθρωπο.
Αυτός είναι ίσως ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι αγγίζονται και αγκαλιάζονται τόσο πολύ κι ενδεχομένως αυτός είναι και ο μηχανισμός που διατηρεί τα επίπεδα της ωκυτοκίνης υψηλά στις ερωτικές σχέσεις.
Έχει, μάλιστα, βρεθεί ότι τα νευροβιολογικά και ψυχολογικά μονοπάτια του ανθρώπινου έρωτα και του εθισμού στις ουσίες αλληλεπικαλύπτονται σε πολλά σημεία.
Η ωκυτοκίνη φαίνεται να παίζει ρυθμιστικό ρόλο σε πολλές πτυχές του εθισμού στις ουσίες, συμπεριλαμβανομένης της επίδρασής της στη διαδικασία των αναμνήσεων και των πληροφοριών που συνδέονται με την κοινωνική προσκόλληση.
Μια πρόσφατη μελέτη από την Αυστραλία, μάλιστα, έδειξε ότι η ελλιπής απελευθέρωση ωκυτοκίνης κατά την παιδική ηλικία μπορεί να εξηγήσει γιατί κάποια άτομα υποκύπτουν σε εθιστικές συμπεριφορές.
Η αλληλοεπικάλυψη των μονοπατιών του έρωτα και του εθισμού μπορεί να παρέχουν θεραπευτικές δυνατότητες και να βοηθήσουν, για παράδειγμα, στον έλεγχο των εξαρτησιογόνων ουσιών ή στην αντιμετώπιση του πένθους από την απώλεια ενός αγαπημένου ατόμου.
Περαιτέρω έρευνα σχετικά με τους νευροβιολογικούς μηχανισμούς του έρωτα και της αγάπης θα μπορούσαν να αποκαλύψουν τρόπους με τους οποίους μπορούν να επιδράσουν θετικά στην υγεία.
Δεν είναι απαραίτητο όμως να είναι κάποιος σε μια ερωτική σχέση, αφού μια μελέτη αποκάλυψε ότι η κοινωνική δικτύωση, κυρίως τα δίκτυα στενών φίλων, μπορεί να έχουν το ίδιο θετική επίδραση στην υγεία. Ειδικότερα, βρέθηκε ότι οι άνθρωποι που διατηρούσαν στενές φιλίες ζούσαν περισσότερο, ίσως γιατί οι φίλοι έχουν μια θετική επιρροή στην επιλογή ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Μια μελέτη μάλιστα σε 678 μοναχές, 75-105 ετών, έδειξε ότι ακόμα και τα άτομα που απέχουν εξ ολοκλήρου από τις σεξουαλικές κι ερωτικές σχέσεις μπορούν να διατηρήσουν καλή φυσική και πνευματική υγεία καθώς και ευεξία ακόμα και σε προχωρημένη ηλικία.
Η καλή υγεία και η μακροβιότητα είναι σε μεγάλο βαθμό θέμα υγιεινών επιλογών που κινητοποιούνται από την αγάπη που έχει κάποιος προς τον εαυτό του.
Πηγή: medicalnewstoday
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
