Τον Απρίλιο του 1982, περίπου 6.000 άτομα ταξίδεψαν από όλο το Ηνωμένο Βασίλειο στο βόρειο Λονδίνο για να υπερασπιστούν το δικαίωμα της γυναίκας να γεννήσει σε όποια θέση επιθυμεί. Στο σημείο αυτό θεμελιώθηκε το κίνημα που μετέπειτα έγινε γνωστό ως κίνημα του ενεργού τοκετού.
Η δράση κινητοποιήθηκε από μια διαμάχη που έλαβε χώρα στο νοσοκομείο του Hampstead, όταν μια γυναίκα προσπάθησε να γεννήσει στη θέση των 4 σημείων, στηριζόμενη δηλαδή στις παλάμες και τα γόνατά της. Της ζητήθηκε, τότε, να υπογράψει κατά τα τελευταία στάδια του τοκετού ένα έγγραφο που απαλλάσσει τις μαίες από οποιαδήποτε ευθύνη. Στο τέλος ενέδωσε και γέννησε σε ύπτια θέση, όπως της ζητήθηκε. Εκείνο το διάστημα, άλλωστε, η προβλεπόμενη πρακτική για τις γυναίκες ήταν να γεννούν σε νοσοκομειακό κρεβάτι και οποιαδήποτε άλλη πρακτική αποθαρρυνόταν.
Ο επικεφαλής γυναικολόγος του νοσοκομείου, μάλιστα, χαρακτήρισε τον ενεργό τοκετό μια «ανιμαλιστική» συμπεριφορά και δήλωσε ότι οι γυναίκες δεν είναι ζώα και θα έπρεπε να γεννούν στην ύπτια θέση, ξαπλωμένες στο νοσοκομειακό κρεβάτι.
Το κίνημα του ενεργού τοκετού ήταν μια πρωτοβουλία της Janet Balaskas η οποία είχε εκπαιδευτεί στην ψυχοπροφυλακτική και παρότρυνε τις μέλλουσες μητέρες να επιλέγουν όποια θέση αισθάνονταν πιο άνετη κατά τη διάρκεια του τοκετού, είτε αυτό ήταν το βαθύ κάθισμα είτε ήταν τα τέσσερα σημεία. Την ελεύθερη επιλογή της θέσης τοκετού από την ίδια την επίτοκο την ονόμασε ενεργό τοκετό. Παράλληλα, υποστήριζε ότι οι γυναίκες που δεν παρουσίαζαν επιπλοκές μπορούσαν να γεννήσουν με φυσικό τρόπο, χωρίς τη χρήση φαρμάκων και αναισθησίας. Αυτό δεν σήμαινε ότι απέρριπτε τελείως κάθε ιατρική παρέμβαση, αλλά έδινε την έμφαση στον ρόλο της γυναίκας και όχι στον ρόλο του ιατρού.
Οι ιδέες αυτές, όμως, δεν έγιναν αποδεκτές στο μαιευτικό τμήμα του νοσοκομείου και ο επικεφαλής μαιευτήρας απαγόρευσε την πρακτική του ενεργού τοκετού. Ολοένα και περισσότερες γυναίκες, ωστόσο, απευθύνονταν στη Balaskas διαμαρτυρόμενες επειδή ένιωθαν ότι τους κλάπηκε το δικαίωμα να γεννούν με τον τρόπο με τον οποίο αυτές επιλέγουν και νιώθουν άνετα.
Μέσα στον επόμενο χρόνο λοιπόν, η Balaskas διερεύνησε τον βαθμό στον οποίο οι γυναίκες που γέννησαν στο νοσοκομείο ήταν ικανοποιημένες από την εμπειρία του τοκετού. Παράλληλα, αναζήτησε τον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες γεννούσαν σε άλλες κουλτούρες και σε προηγούμενες εποχές, και ανακάλυψε ότι δεν υπήρχε πουθενά στη βιβλιογραφία εικόνα γυναίκας που γεννούσε σε ύπτια θέση.
Έπειτα από μελέτη της ανατομίας της λεκάνης και της φυσιολογίας του τοκετού, συνειδητοποίησε ότι η βαρύτητα είχε πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της διαδικασίας του τοκετού. Όταν μια γυναίκα ξαπλώνει σε ύπτια θέση, αυτόματα μειώνεται η διάμετρος της πυέλου. Για τον λόγο αυτόν, οι γυναίκες κυριολεκτικά αγωνίζονται να γεννήσουν ξαπλωμένες και δεν μπορούν να διαχειριστούν τον πόνο.
Όταν η ίδια ήταν έγκυος στο τρίτο της παιδί, αποφάσισε να δοκιμάσει μια νέα θέση τοκετού και προσέλαβε μια ανεξάρτητη μαία για να τη βοηθήσει να κάνει τον τοκετό στο σπίτι. Ο ιατρός της ενδιαφέρθηκε να παραβρεθεί και ο ίδιος, γιατί είχε μόλις γυρίσει από διακοπές στην Μποτσουάνα όπου είχε παρακολουθήσει μια γυναίκα να γεννάει σε βαθύ κάθισμα.
Η κόρη της γεννήθηκε με ασφάλεια και η Balaskas ήταν πιο πρόθυμη από ποτέ να μοιραστεί την εμπειρία της με άλλες μητέρες. Δήλωσε, μάλιστα, ότι αισθάνθηκε το σώμα της να είναι σχεδιασμένο για τον τοκετό και ότι η γέννα είναι μια από τις καλύτερες εμπειρίες στη ζωή μιας γυναίκας.
Υπέρμαχος του κινήματος του ενεργού τοκετού στη Δύση ήταν και ο Γάλλος μαιευτήρας Michel Odent, η κλινική του οποίου ήταν η πρώτη που διεξήγαγε τοκετό στο νερό. Ήταν και αυτός καλεσμένος ομιλητής σε αυτήν τη σημαντική καμπάνια που έλαβε χώρα στο νοσοκομείο του Hampstead το 1982. Αν και όλα οργανώθηκαν μέσα σε τρεις μόλις εβδομάδες, η ανταπόκριση των ατόμων που παραβρέθηκαν ξεπέρασε κάθε προσδοκία.
Σήμερα, 32 χρόνια μετά, υπάρχει πλέον στο νοσοκομείο μια μονάδα ενεργού τοκετού που στοχεύει στην αποφυγή των ιατρικών παρεμβάσεων, όπου αυτό είναι δυνατό. Παρόμοιες κλινικές υπάρχουν σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η Balaskas ποτέ δεν διαφώνησε με τον επικεφαλής μαιευτήρα που περιέγραψε τη μέθοδό της ως ζωώδη.
Αναφέρει, μάλιστα, χαρακτηριστικά ότι οι ανάγκες των επιτόκων είναι παρόμοιες με αυτές των άλλων θηλαστικών. Έχουν ανάγκη ένα ήσυχο, ασφαλές και ζεστό μέρος και δεν χρειάζονται κανέναν να τους λέει τι να κάνουν, γιατί τα σώματά τους έχουν όλη τη γνώση.
Πηγή: bbc
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
