Οι σεξουαλικές παρενέργειες των αντικαταθλιπτικών είναι συχνές σε άνδρες και γυναίκες, και περιλαμβάνουν:
• αλλαγή στη σεξουαλική επιθυμία
• στυτικά προβλήματα
• προβλήματα με τον οργασμό και τη διέγερση
• δυσφορία και μειωμένη σεξουαλική ικανοποίηση.
Η σοβαρότητά τους εξαρτάται από το άτομο, καθώς και από τον τύπο και τη δόση του αντικαταθλιπτικού. Για κάποιους ανθρώπους οι σεξουαλικές παρενέργειες είναι πολύ μικρές και ασήμαντες, ενώ μπορεί να υποχωρήσουν καθώς το σώμα τους προσαρμόζεται στην αγωγή. Για άλλους, όμως, η κατάσταση δεν βελτιώνεται και η αγωγή συνεχίζει να επιφέρει σημαντικά σεξουαλικά προβλήματα. Τα αντικαταθλιπτικά με τη μικρότερη συχνότητα σεξουαλικών παρενεργειών περιλαμβάνουν:
• βουπροπιόνη (Wellbutrin, Aplenzin, Forfivo XL)
• μιρταζαπίνη (Remeron)
• βιλαζοδόνη (Viibryd).
Τα αντικαταθλιπτικά που είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν σεξουαλικές παρενέργειες είναι:
• οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs), που περιλαμβάνουν τη σιταλοπράμη (Celexa),την εσκιταλοπράμη (Lexapro), τη φλουοξετίνη (Prozac, Selfemra), την παροξετίνη (Paxil, Pexeva) και τη σετραλίνη (Zoloft)
• οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης (SNRIs), που περιλαμβάνουν τη βενλαφαξίνη (EffexorXR), τη δεσβενλαφαξίνη (Pristiq, Khedezla) και τη δουλοξετίνη (Cymbalta)
• τρικυκλικά και τετρακυκλικά αντικαταθλιπτικά, όπως η αμιτριπτυλίνη, η νορτριπτυλίνη (Pamelor) και η κλομιπραμίνη (Anafranil)
• αναστολείς της μονοαμινικήςοξειδάσης (MAOIs), όπως είναι η ισοκαρβοξαζίδη, (Marplan), η φενελζύνη (Nardil) και η τρανυλκυπρομίνη (Parnate). Η σελεγκίνη (Emsam), ωστόσο, ένας νεότερος MAOI που τοποθετείται στο δέρμα με τη μορφή αυτοκόλλητου επιθέματος, έχει μικρό κίνδυνο σεξουαλικών παρενεργειών.
Όταν το άτομο λαμβάνει αντικαταθλιπτική αγωγή που προκαλεί σεξουαλικές παρενέργειες, είναι σημαντικό να απευθυνθεί στον ιατρό του, ο οποίος μπορεί να προτείνει μια από τις παρακάτω στρατηγικές:
• αναμονή κάποιων εβδομάδων, ώστε να δοθεί στον οργανισμό το περιθώριο που χρειάζεται για να προσαρμοστεί στην αγωγή
• η σεξουαλική δραστηριότητα να συντελείται πριν από τη λήψη της αγωγής εάν πρόκειται για μια ημερήσια δόση
• προσαρμογή της δόσης ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος των σεξουαλικών παρενεργειών πάντα κατόπιν συνεννόησης με τον ιατρό
• αλλαγή του αντικαταθλιπτικού με άλλο που είναι λιγότερο πιθανό να προκαλεί σεξουαλικές παρενέργειες
• προσθήκη δεύτερου φαρμάκου για την αντιμετώπιση των σεξουαλικών παρενεργειών. Για παράδειγμα, η προσθήκη βουπροπριόνης ή ενός αγχολυτικού της βουσπιρόνης μπορεί να ανακουφίσει τις σεξουαλικές παρενέργειες από ένα αντικαταθλιπτικό
• προσθήκη ενός φαρμάκου για τη βελτίωση της σεξουαλικής λειτουργίας, όπως είναι η σιλδεναφίλη (Viagra, Revatio), η τανταλαφίλη (Adcirca, Cialis) η βαρδεναφίλη (Levitra, Staxyn). Αν και αυτά τα φάρμακα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία σεξουαλικών προβλημάτων στους άνδρες, η σιλδεναφίλη μπορεί επίσης να βελτιώσει κάποια σεξουαλικά προβλήματα που προκαλούνται από αντικαταθλιπτικά σε κάποιες γυναίκες.
Η διακοπή της αντικαταθλιπτικής αγωγής εξαιτίας των σεξουαλικών παρενεργειών είναι συχνό πρόβλημα και για τα περισσότερα άτομα αυτό σημαίνει ότι η κατάθλιψη υποτροπιάζει. Η συνεργασία του ασθενούς με τον ιατρό για την εύρεση ενός αποτελεσματικού συνδυασμού ή της κατάλληλης αγωγής για τη συγκεκριμένη περίπτωση είναι απαραίτητη, έτσι ώστε να περιοριστούν οι σεξουαλικές παρενέργειες, αλλά ταυτόχρονα να παραμείνει και η κατάθλιψη υπό έλεγχο. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται υπομονή, καθώς κάθε άτομο αντιδρά διαφορετικά στα αντικαταθλιπτικά και ίσως χρειαστούν κάποιες δοκιμές προκειμένου να βρεθεί η κατάλληλη αντικαταθλιπτική αγωγή.
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
