Τόσο η τεστοστερόνη όσο και οι άλλες ορμόνες του φύλου όταν κυκλοφορούν στο αίμα προσδένονται σε πρωτεϊνικά μόρια που παίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της μεταφοράς τους στους ιστούς, του μεταβολισμού και της βιολογικής τους δραστηριότητας. Σύμφωνα όμως με την επιστημονική υπόθεση της «ελεύθερης ορμόνης», η οποία έχει αποτελέσει αντικείμενο εκτεταμένου επιστημονικού διαλόγου, μόνο οι ελεύθερες ορμόνες είναι βιολογικά δραστήριες κι ικανές να δράσουν στους ιστούς.
Κατά συνέπεια ο ακριβής διαχωρισμός της τεστοστερόνης σε ελεύθερη και δεσμευμένη σε πρωτεϊνικά μόρια είναι θεμελιώδης για την κατανόηση του πώς τελικά η ορμόνη φθάνει στους ιστούς και πως ρυθμίζεται η βιολογική της δραστηριότητα. Παράλληλα, η κατανόηση αυτή δεν μπορεί πάρα να έχει εφαρμογές στη διάγνωση και τη θεραπεία των διαταραχών των ανδρογόνων σε άνδρες και γυναίκες.
Μια κριτική ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε πρόσφατα παρουσιάζει μια ιστορική προσέγγιση της εξέλιξης της κατανόησης αναφορικά με τη δέσμευση της τεστοστερόνης από πρωτεΐνες. Οι ερευνητές βασισμένοι στη βιβλιογραφία αλλά και τα νέα πειραματικά δεδομένα έδειξαν ότι τα στοιχειομετρικά συμπεράσματα σχετικά με τη δυναμική της δέσμευσης καθώς και με την τάση για δέσμευση της τεστοστερόνης στη σφαιρίνη που δεσμεύει τις φυλετικές ορμόνες (SHBG) και στην αλβουμίνη ορού δεν υποστηρίζονται από τα ερευνητικά δεδομένα και είναι ανακριβή.
Η ανασκόπηση επίσης προσφέρει κατευθυντήριες αρχές για τη μέτρηση της ελεύθερης τεστοστερόνης στη διάγνωση και τη θεραπεία ασθενών με διαταραχές στα επίπεδα των ανδρογόνων. Τόσο ο αυξανόμενος αριθμός των συνταγογραφήσεων της τεστοστερόνης, όσο και το αναγνωρισμένο πρόβλημα που σχετίζεται με την άμεση μέτρηση της ορμόνης και τη στάθμιση των συγκεντρώσεων της ελεύθερης τεστοστερόνης, αναδεικνύουν την κλινική σημασία των συμπερασμάτων της ανασκόπησης.
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ.Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
