Η συνταγογράφηση της τεστοστερόνης σε υγιείς άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας με χαμηλά ή χαμηλά προς φυσιολογικά επίπεδα της ορμόνης δεν φαίνεται να βελτιώνει τη γνωστική τους λειτουργία, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.
Η χορήγηση της τεστοστερόνης για τρία χρόνια με σκοπό την αύξηση των συγκεντρώσεών της μέσα σε ένα εύρος φυσιολογικό για τους νέους, υγιείς άνδρες δεν βρέθηκε να σχετίζεται με βελτίωση σε κανέναν από τους τομείς της γνωστικής λειτουργίας. Τα ευρήματα της μελέτης που ανέλυσαν δευτερογενώς τα δεδομένα μιας κλινικής δοκιμής για την επίδραση της τεστοστερόνης στην αθηρωματική νόσο δημοσιεύτηκαν διαδικτυακά στο Lancet Diabetes and Endocrinology.
Τα αποτελέσματα της αρχικής μελέτης δεν έδειξαν σημαντική αλλαγή στη σκλήρυνση των τοιχωμάτων των καρωτίδων ή στα επίπεδα ασβεστίου των στεφανιαίων αρτηριών, ούτε στη συνολική σεξουαλική λειτουργία ή την ποιότητα ζωής των ανδρών που έλαβαν τεστοστερόνη σε σύγκριση με αυτούς που δεν έλαβαν.
Η νέα μελέτη, που είχε ως σκοπό την εξέταση της επίδρασης της ορμόνης στη γνωστική λειτουργία, συμπεριέλαβε δεδομένα από 280 άνδρες 60 και άνω ετών, με χαμηλές ή χαμηλές προς φυσιολογικές συγκεντρώσεις τεστοστερόνης (3.47 με 13.9 nmol/L ή ελεύθερη τεστοστερόνη< 173 pmol/L) και φυσιολογική γνωστική λειτουργία. Οι άνδρες χωρίστηκαν με τυχαίο τρόπο σε δύο ομάδες, σε αυτή που λάμβανε 7.5 g ενός τζελ που περιείχε 1% τεστοστερόνη και σε αυτή που λάμβανε placebo για τρία χρόνια. Η δόση τροποποιούνταν με σκοπό την επίτευξη συγκεντρώσεων από 17.3 μέχρι 31.2 nmol/L. Στους άνδρες που έλαβαν τεστοστερόνη η μέση συγκέντρωση όρου της συνολικής τεστοστερόνης ανέβηκε από 10.6 nmol/Lστα 19.7 nmol/L και οι συγκεντρώσεις της ελεύθερης τεστοστερόνης αυξήθηκαν από 222 pmol/Lστα 364 pmol/L. Αντιθέτως, οι άνδρες που έλαβαν placebo δεν είχαν σημαντικές διαφορές στα επίπεδα της τεστοστερόνης τους. Η επίδοση σε ένα ευρύ πεδίο της γνωστικής λειτουργίας δεν διέφερε σημαντικά ανάμεσα στις δύο ομάδες ακόμα και μετά τον έλεγχο επίδρασης της ηλικίας, της εκπαίδευσης αλλά και της γνωστικής λειτουργίας κατά την είσοδο στη μελέτη. Οι αλλαγές στη γνωστική λειτουργία δεν βρέθηκαν σε καμία στιγμή της μελέτης να σχετίζονται με αλλαγές στη συγκέντρωση της ολικής ή ελεύθερης τεστοστερόνης, ούτε και της οιστραδιόλης. Πρόκειται για την κλινική δοκιμή με τη μεγαλύτερη διάρκεια μέχρι στιγμής, η οποία μάλιστα εξέτασε πολλούς τομείς της γνωστικής λειτουργίας που περιλάμβαναν την οπτικοχωρική ικανότητα, τη λεκτική μνήμη, τη λεκτική ευχέρεια, την προσοχή, την εκτελεστική λειτουργία, την επιδεξιότητα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα αποτελέσματα της μελέτης δεν υποστηρίζουν τη χορήγηση τεστοστερόνης με σκοπό τη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας σε άνδρες με μειωμένη συγκέντρωση τεστοστερόνης που σχετίζεται με την ηλικία. Οι συγγραφείς, μάλιστα, δηλώνουν ξεκάθαρα ότι η τεστοστερόνη δεν αποτελεί ελιξίριο για τον εγκέφαλο των ηλικιωμένων ανδρών με κλινικά φυσιολογική γνωστική λειτουργία και χωρίς γνωστή αιτία υπογοναδισμού. Επισημαίνουν, παράλληλα, ότι η τεστοστερόνη χορηγείται σε πολλούς άνδρες για διάφορους λόγους χωρίς να έχει προηγηθεί ο κατάλληλος έλεγχος. Η μελέτη αυτή δείχνει ξεκάθαρα ότι η τεστοστερόνη μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη για κάποια άτομα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί πανάκεια. Αρκετά, ωστόσο, σημαντικά κλινικά ερωτήματα αναφορικά με τη σχέση της τεστοστερόνης και της γνωστικής λειτουργίας δεν απαντήθηκαν στην παρούσα μελέτη. Μεταξύ αυτών είναι το ποια είναι η επίδραση της τεστοστερόνης στη γνωστική λειτουργία ατόμων με γνωστές αιτίες υπογοναδισμού, όπως είναι το σύνδρομο Klinefelter, το κατά πόσο η μακροπρόθεσμη θεραπεία με τεστοστερόνη προλαμβάνει την έκπτωση ή τη διαταραχή της γνωστικής λειτουργίας, καθώς και την άνοια στους μεσήλικες άνδρες με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης και τέλος το σε ποιες επιδράσεις της τεστοστερόνης συμμετέχουν τα ανδρογόνα και σε ποιες η οιστραδιόλη. Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
