Μια νέα μελέτη έρχεται να αντικρούσει την πεποίθηση που θέλει τους ηλικιωμένους να αποσύρονται από τη σεξουαλική ζωή. Φαίνεται μάλιστα ότι πολλοί από αυτούς θεωρούν τη σεξουαλική δραστηριότητα απαραίτητη για την ευεξία,την ευτυχία και την ποιότητα ζωής. Τα ευρήματα της μελέτης, επιπλέον, αποκαλύπτουν ότι κάποια άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, θεωρούν πως η ηλικία τους είναι ιδανική για την εξερεύνηση νέων διαστάσεων της σεξουαλικότητας.
Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητές εξέτασαν τη σημασία της σεξουαλικότητας καθώς και τουςπεριορισμούς που αυτή υφίσταται στις μεγαλύτερες ηλικίες, καθώς και τις στρατηγικές που ακολουθούν οι ηλικιωμένοι προκειμένω να παραμείνουν σεξουαλικά ενεργοί. Ανέλυσαν τις συζητήσεις σχετικά με τη σεξουαλική δραστηριότητα που γίνονταν επί έναν ολόκληρο χρόνο, οι όποιες διεξήχθησαν διαδικτυακά, κατευθυνόμενες από τους ερευνητές, και στις οποίες συμμετείχαν άτομα άνω των 50. Το δείγμα συμπεριέλαβε αγγλόφωνες ιστοσελίδες με έδρα την Αυστραλία, τον Καναδά, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι συζητήσεις των ηλικιωμένων σχετικά με τις σεξουαλικές τους εμπειρίες και τις προσδοκίες τους από αυτές, κάλυπταν ένα μεγάλο εύρος και παρουσίαζαν σημαντικές διαφορές. Ενώ πολλοί ηλικιωμένοι ήταν ευχαριστημένοι με την απόσυρση τους από τη σεξουαλική ζωή, κάποιοι άλλοι έδιναν ιδιαίτερη έμφαση στο γεγονός ότι παρέμεναν σεξουαλικά ικανοί και ενεργοί με ζωηρό σεξουαλικό ενδιαφέρον.
Από τη μια λοιπόν υπήρχαν αυτοί που ανέφεραν αποχή από τη σεξουαλική δραστηριότητα κυρίως εξαιτίας προβλημάτων υγείας, ή απώλειας σεξουαλικού ενδιαφέροντος και από την άλλη κάποιοι αρνούνταν να σταματήσουν τη σεξουαλική δραστηριότητα αποτρέποντας τη χρήση των κοινωνικών στερεότυπων που θέλουν τους ηλικιωμένους να είναι ασεξουαλικοί ως δικαιολογία απόσυρσης από την ενεργή σεξουαλική ζωή.
Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα ήταν, σύμφωνα με τους ερευνητές, το αίσθημα της επικείμενης θνητότητας αυτό που ενέπνευσε κάποια άτομα μεγαλύτερης υλικές να βάλουν στην άκρη τις σεξουαλικές αναστολές και τα στερεότυπα που περιόριζαν τη συμπεριφορά τους σε νεότερη ηλικία και να ξεκινήσουν τη διερεύνηση νέων δραστηριοτήτων και πτυχών της σεξουαλικότητα τους.
Η libido κάποιων ηλικιωμένων λοιπόν, αντί να μειωθεί όπως θα ήταν αναμενόμενο εξαιτίας της ηλικίας, αυξήθηκε και η σεξουαλική δραστηριότητα έγινε σημαντικό κομμάτι του ελεύθερου χρόνου τους. Για τα άτομα αυτά η σεξουαλική εξερεύνηση επιβεβαίωνε το δεσμό τους με τη ζωή και τη συνεχιζόμενη προσωπική τους ανάπτυξη.
Οι ερευνητές ωστόσο τονίζουν πως ακόμα κι εάν τα άτομα μπορεί να έχουν περισσότερες ευκαιρίες και αντιλαμβανόμενη ελευθερία για την εξερεύνηση της σεξουαλικότητα τους αργότερα στη ζωή τους, τότε είναι που επίσης έρχονται αντιμέτωπα με διάφορουςκοινωνικοπολιτισμικούς, ψυχολογικούς και βιολογικούς περιορισμούς. Αυτοί οι περιορισμοί βέβαια δεν επιβάλλονται σε όλους. Πολλά άτομα τους διαπραγματεύονται ή αντιστέκονται σε αυτούς και βρίσκουν διάφορες γνωστικές και συμπεριφορικές στρατηγικές για να συνέχισαν τη σεξουαλική τους ζωή.
Πολύ συχνά όμως, η προσπάθεια των ατόμων αυτών να συνεχίσουν τη διερεύνηση της σεξουαλικότητας τους και να απολαμβάνουν από αυτήν δεν ενθαρρύνεται από τον κοινωνικό περίγυρο. Στις διαδικτυακές συζητήσεις ηλικιωμένοι ανέφεραν ότι κάποιοι επαγγελματίες υγείας δεν απάντησαν ποτέ στις ανησυχίες τους σχετικά με τη σεξουαλική υγεία και λειτουργία, ενώ παράλληλα το οικογενειακό τους περιβάλλον καθώς και το προσωπικό των οίκων ευγηρίας δεν ενέκριναν την ενεργή σεξουαλική ζωή τους.
Ένα επίσης δημοφιλές θέμα συζήτησης στα υπό εξέταση διαδικτυακά forum ήταν το πώς μπορεί ένα άτομο να συνεχίσει να είναι σεξουαλικά ενεργό μετά την απώλεια τους συντρόφου του, καθώς και οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την εύρεση νέων συντρόφων στις μεγαλύτερες ηλικίες. Ενώ κάποιοι ηλικιωμένοι αντάλλασσαν συμβουλές σχετικά με την εύρεση συντρόφου και τη δοκιμή νέων σεξουαλικών εμπειριών, όπως είναι για παράδειγμα η χρήση σεξουαλικών βοηθημάτων, υπήρχαν και οι πιο συντηρητικοί οι οποίοι σημείωσαν πως η ντροπή και ο φόβος τους εμπόδιζαν να δοκιμάσουν αυτές τοις εμπειρίες.
Αν και τα προβλήματα υγείας κάποιες φόρες περιόριζαν τη σωματική ικανότητα των ηλικιωμένων, ηπροθυμία τους να προσαρμόσουν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα και όχι να παραδοθούν στους σωματικούς περιορισμούς, καθόρισε το κατά πόσο θα συνέχιζαν να απολαμβάνουν μια ικανοποιητική σεξουαλική ζωή. Αυτό είναι το πιο βασικό συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν οι ερευνητές. Τα ευρήματα τους δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο LeisureSciences. Η απαιτουμένη προσαρμογή περιλάμβανε το να απολαμβάνει κανείς τα προκαταρτικά αντί για την πράξη της συνουσίας, να επικεντρώνεται στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα, ή να βρίσκει την ψυχική πληρότητα μέσω της οικειότητας και να αντιλαμβάνεται την εμπειρία της σωματικής επαφής ως διεγερτική. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα ήταν η ιδία η σεξουαλική δραστηριότητα που λειτουργούσε ως σημαντικήστρατηγικήπροσαρμογής και βοηθούσεκάποιους ηλικιωμένους να διαχειριστούν καλυτέρα τις μεταβάσεις της ζωής τους όπως είναι η συνταξιοδότηση ή η μετακόμιση σε οίκο ευγηρίας.
Οι ερευνητές ωστόσο σημειώνουν ότι κάποιοι ηλικιωμένοι είναι χαρούμενοι με την απόσυρση τους από τη σεξουαλική ζωή ενώ παράλληλα, οι νεανίζουσες απεικονίσεις του θετικού και επιτυχημένου γήρατος που υπονοούν την ενεργή σεξουαλική ζωή τους προκαλούν δυσφορία. Πρόκειται μάλιστα για ένα άλλο στερεότυπο ικανό να προκαλέσει άγχος επίδοσης στους ηλικιωμένους άνδρες ενώ πολλές γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας πιστεύουν πως κατά τη συνταγογράφηση φάρμακων που ενισχύουν τη σεξουαλική λειτουργία θα πρέπει να έχουν λόγο και οι δύο σύντροφοι.
Τέλος επισημαίνεται η ανάγκη σχεδιασμού προγραμμάτων σεξουαλικής εκπαίδευσης που να απευθύνονται στους σωματικούς και ψυχοκοινωνικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα σεξουαλικά ενεργά άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Παράλληλα τόσο οι επαγγελματίες υγείας όσο και το προσωπικό των οίκων ευγηρίας πρέπει να ενθαρρύνονται ώστε να μην αναπαράγουν δυσλειτουργικά στερεότυπα σχετικά με τη σεξουαλικότητα των ηλικιωμένων, άλλα να σέβονται το δικαίωμα τους για ιδιωτική ζωή και σεξουαλική δραστηριότητα καθώς και να αντιμετωπίζουν με ευαισθησία τις ανησυχίες τους.
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ.Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
