Η αύξηση της ηλικίας προκαλεί αλλαγές στο σώμα και το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με διάφορες προκλήσεις τόσο σε σωματικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Μπορεί να χρειαστεί να κάνει κάποιο χειρουργείο, να πάρει φαρμακευτική αγωγή, να δυσκολευτεί στη μετάβασή του στη συνταξιοδότηση ή να αναλάβει χρέη φροντιστή για τον/τη σύντροφό του. Όλοι αυτοί οι παράγοντες δεν μπορεί παρά να έχουν επίπτωση στη σεξουαλικότητα. Και τα προβλήματα της σεξουαλικότητας δεν είναι προβλήματα του ενός αλλά του ζευγαριού. Από την άλλη, είναι πολύ σημαντικό να λυθούν οι παρεξηγήσεις που θέλουν τη σεξουαλική επιθυμία ή την ικανότητα της σεξουαλικής έκφρασης να φθίνουν με την αύξηση της ηλικίας. Μπορεί η σεξουαλική ζωή της ώριμης ηλικίας να έχει πολλές διαφορές σε σχέση με αυτή της νεότητας, αλλά, εάν κάποιος μεγαλώνοντας προσαρμόσει τις προσδοκίες του, μπορεί να συνεχίσει να αντλεί σεξουαλική ικανοποίηση.
Συγκεκριμένα, οι γυναίκες μπαίνουν στην εμμηνόπαυση γύρω στα 50. Οι ορμονικές αλλαγές που τη συνοδεύουν επιφέρουν σωματικές αλλαγές, όπως είναι η λέπτυνση των τοιχωμάτων του κόλπου και η κολπική ξηρότητα, που συχνά οδηγούν σε δυσπαρευνία και μειωμένη σεξουαλική επιθυμία. Ευτυχώς, τα λιπαντικά και οι κρέμες μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της δυσφορίας κατά τη συνουσία. Πάνω από την ηλικία των 50 οι γυναίκες είναι επίσης πιο ευαίσθητες σε κολπικές λοιμώξεις από βακτήρια, ενώ οι οργασμοί τους μπορεί να είναι λιγότερο έντονοι, καθώς η ροή του αίματος προς τα γεννητικά όργανα και τους μαστούς είναι περιορισμένη. Πολλές γυναίκες απομακρύνονται σεξουαλικά από τον σύντροφό τους, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις είναι η ίδια η έλλειψη του συντρόφου που περιορίζει τη σεξουαλική δραστηριότητα. Υπάρχουν όμως και καλά νέα για τις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, οι οποίες μπορεί να ανακαλύψουν ότι η σεξουαλική τους επιθυμία μετά την εμμηνόπαυση αυξάνεται, από τη στιγμή που δεν υπάρχει η πιθανότητα εγκυμοσύνης, ενώ παράλληλα η εμμηνορρυσία δεν αποτελεί πια εμπόδιο.
Στην περίπτωση των ανδρών, κομβικό σημείο είναι η ορμόνη τεστοστερόνη, η οποία από τα 30 και μετά μειώνεται κατά 1% κάθε χρόνο. Σε περίπτωση που τα επίπεδα της ορμόνης είναι πολύ μειωμένα, περισσότερο από αυτό που δικαιολογείται από την ηλικία του άνδρα, τότε ο ιατρός μπορεί να συστήσει θεραπεία υποκατάστασης με τεστοστερόνη. Τα επίπεδα της ορμόνης ανιχνεύονται εύκολα με μια εξέταση αίματος. Εάν η μείωση εξηγείται από την ηλικία, το πιθανότερο είναι να μη χορηγηθεί θεραπεία. Σε κάθε περίπτωση ο ιατρός εξετάζει μαζί με τον ασθενή τα οφέλη και τους κινδύνους. Καθώς οι άνδρες μεγαλώνουν σε ηλικία, μπορούν να περιμένουν μια μείωση στην ευαισθησία του πέους, με αποτέλεσμα η διατήρηση της στύσης να χρειάζεται άμεσο και παρατεταμένο ερεθισμό. Οι οργασμοί μπορεί να έχουν μικρότερη διάρκεια και ένταση, και η εκσπερμάτιση να καταλήγει σε μικρότερη ποσότητα σπέρματος.
Τέλος, μετά την εκσπερμάτιση θα χρειάζεται περισσότερος χρόνος μέχρι την επομένη στύση τους. Οι άνδρες 80 ετών και άνω μπορεί να χρειάζονται ημέρες. Καλά νέα υπάρχουν και για τους άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας, ιδιαίτερα για αυτούς που υποφέρουν από πρόωρη εκσπερμάτιση, οι οποίοι μπορούν να δουν το πρόβλημά τους να λύνεται όσο η ηλικία τους αυξάνεται.
Για τις γυναίκες είναι, επίσης, πολύ σημαντικό να μη σκέπτονται ότι από τα 65 και πάνω θα σταματήσουν να είναι σεξουαλικά ενεργές. Το 74% των γυναικών αυτής της ηλικίας έχει σεξουαλική επαφή μία φορά την εβδομάδα. Η αύξηση της ηλικίας επίσης δεν επηρεάζει την ικανότητα της γυναίκας να φτάσει σε οργασμό. Παράλληλα, η πιθανότητα να διατηρήσει μια γυναίκα το σεξουαλικό της ενδιαφέρον έχει περισσότερο να κάνει με συναισθηματικούς και κοινωνικούς παράγοντες, παρά με τις διαταραχές των ορμονών και τις σωματικές αλλαγές που επιφέρουν. Πολύ μεγαλύτερο ρόλο παίζουν η παρουσία και η υγεία του συντρόφου, η ποιότητα της σχέσης και η συνολική ικανοποίηση από τη ζωή.
Για τους άνδρες, από την άλλη, είναι πολύ σημαντικό να απορρίψουν την ιδέα ότι η στυτική δυσλειτουργία (ΣΔ) είναι ένα αναπόφευκτο κομμάτι των γηρατειών. Η υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής, η τακτική φυσική δραστηριότητα, η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ και η αποφυγή του καπνίσματος και των ουσιών μπορεί να δράσουν προληπτικά και να εμποδίσουν την εμφάνιση των σωματικών και ψυχολογικών προβλημάτων που μπορεί να πυροδοτήσουν τη ΣΔ. Σε μια μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 3.000 άνδρες ηλικίας 60 ετών και άνω, το 74% ανέφερε ότι συνεχίζει να είναι σεξουαλικά ενεργό. Ακόμα όμως κι εάν ο άνδρας εμφανίσει ΣΔ, υπάρχουν φάρμακα, συσκευές κι εμφυτεύματα που μπορεί να τον βοηθήσουν να ανακτήσει μια ικανοποιητική σεξουαλική ζωή. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να απευθυνθεί σε ειδικό για να ενημερωθεί με ακρίβεια για το πρόβλημά του και να λάβει την κατάλληλη για αυτόν θεραπεία. Οι βασικές συμβουλές των ειδικών για τη διατήρηση μιας καλής σεξουαλικής υγείας σε μεγαλύτερη ηλικία είναι:
• ειλικρινής επικοινωνία των δύο συντρόφων αναφορικά με τις ανάγκες του καθενός
• προγραμματισμός της σεξουαλικής πράξης και λήψη αναλγητικού πριν από αυτήν, εάν είναι απαραίτητο
• δοκιμή της σεξουαλικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια του πρωινού, όταν το σώμα είναι πιο ξεκούραστο κι έχει περισσότερη ενέργεια
• δοκιμή διαφορετικών σεξουαλικών στάσεων, προκειμένου να εντοπιστούν αυτές που μειώνουν τη δυσφορία
• αναθεώρηση της σεξουαλικής πράξης πέραν της συνουσίας – υπάρχει το φιλί ή αγκαλιά, ο αυνανισμός
• εστίαση στα αμοιβαία συναισθήματα ζεστασιάς, άνεσης κι ευτυχίας.
Σε κάθε περίπτωση, τα άτομα πρέπει να συζητούν για τα σεξουαλικά τους προβλήματα με τον ιατρό τους, ενώ παράλληλα, εάν ξεκινήσουν μια νέα αγωγή, είναι σημαντικό να τον ρωτήσουν εάν επηρεάζει τη σεξουαλική τους ζωή. Δεν πρέπει να συμπεραίνουν αυθαίρετα ότι είναι η ηλικία τους που ευθύνεται για την ανεπαρκή σεξουαλική τους ικανοποίηση και σε καμία περίπτωση να μη νιώθουν αμηχανία και ντροπή, εάν συνεχίζουν να επιθυμούν τη σεξουαλική επαφή. Η ανάγκη για σεξουαλική και συναισθηματική οικειότητα δεν σταματά.
