Η επιστημονική κοινότητα αναρωτιέται εδώ και λίγα χρόνια ποιος είναι ο λόγος που οι κάτοικοι της Ικαρίας ζουν κατά μέσο όρο 10 χρόνια περισσότερο από τους κατοίκους της υπόλοιπης Δυτικής Ευρώπης.
Θα μπορούσε να είναι ο φρέσκος αέρας και ο φιλικός, χαλαρός κι εξωστρεφής τρόπος ζωής. Θα μπορούσε να είναι η κλίση του εδάφους που καθιστά τη μετακίνηση με τα πόδια μια εξαίρετη μορφή φυσικής άσκησης. Θα μπορούσε ακόμα να είναι και η φυσική ραδιενέργεια από τα πετρώματα γρανίτη.
Ο κύριος Σταμάτης Μωραΐτης, ο άνθρωπος που έκανε γνωστή σε όλο τον κόσμο την Ικαρία και τη σχέση της με τη μακροζωία, λέει πως το μυστικό βρίσκεται στο κρασί. Πιο συγκεκριμένα, στο αγνό κρασί που παράγει μόνος του χωρίς συντηρητικά και το οποίο απολαμβάνει καθημερινά με τους φίλους του.
Ο ίδιος σήμερα είναι 98 ετών και 45 χρόνια πριν, όταν ζούσε στις ΗΠΑ και διαγνώστηκε με καρκίνο του πνεύμονα σε τελικό στάδιο, οι ιατροί του είχαν δώσει μόλις εννέα μήνες ζωής. Επέστρεψε στην Ελλάδα, διότι τα έξοδα για την ταφή του ήταν τότε πολύ υψηλά στις ΗΠΑ, και έμεινε στο νησί του πολύ περισσότερο από εννέα μήνες. Όταν μάλιστα πριν από λίγα χρόνια επέστρεψε στις ΗΠΑ για να βρει τους ιατρούς του, είχαν όλοι πεθάνει.
Υπάρχουν πολλές ιστορίες σαν και αυτή στην Ικαρία και για αυτό σήμερα μια ομάδα επιστημόνων αποφάσισε να διερευνήσει εάν όντως το νησί έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Η Ικαρία, άλλωστε, από την αρχαιότητα θεωρούνταν προορισμός που προήγαγε την καλή υγεία χάρη στις φυσικές θερμές πηγές που διαθέτει.
Το «National Geographic», μάλιστα, πρόσφατα αναγνώρισε την Ικαρία ανάμεσα στις περιοχές του κόσμου όπου οι κάτοικοι απολαμβάνουν μακροζωία, όπως είναι η Οκινάουα της Ιαπωνίας, η Σαρδηνία της Ιταλίας και η Λόμα Λίντα της Καλιφόρνια.
Η πιο αναλυτική ερευνητική εργασία αναφορικά με τη σχέση του νησιού με τη μακροζωία διεξήχθη από την ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Αθηνών. Οι ερευνητές μελέτησαν τους νησιώτες άνω των 65 ετών και βρήκαν ότι κατά μέσο όρο οι κάτοικοι της Ικαρίας ζουν 10 χρόνια παραπάνω από τους περισσότερους Ευρωπαίους κι έχουν μάλιστα πολύ καλύτερη υγεία ακόμα και κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής τους.
Υπάρχουν πολλοί σημαντικοί παράγοντες που μπορεί να συνεισφέρουν στη μακροζωία των κατοίκων της Ικαρίας.
Πρώτα απ’ όλα, οι κάτοικοι της Ικαρίας, ακόμα και σε σύγκριση με τη τυπική μεσογειακή διατροφή, τρώνε πολύ περισσότερο ψάρι και λαχανικά και λιγότερο κόκκινο κρέας. Το φαγητό μάλιστα μαγειρεύεται πάντα σε ελαιόλαδο, ενώ η συλλογή βοτάνων για τη χρήση τους στη μαγειρική ή για θεραπευτικούς σκοπούς είναι καθημερινή δραστηριότητα. Πολλοί ηλικιωμένοι πίνουν καθημερινά αφεψήματα από αποξηραμένα βότανα, στα οποία προσθέτουν παρθένο μέλι από τοπικούς μελισσοκόμους.
Παράλληλα, 6 στους 10 άνω των 90 ετών είναι ακόμα φυσικά δραστήριοι, σε σύγκριση με το 20% των άλλων περιοχών, ενώ τα ποσοστά των καπνιστών είναι χαμηλά. Οι κάτοικοι της Ικαρίας, επίσης, συνηθίζουν να κοιμούνται για λίγο τα μεσημέρια, διατηρούν έναν αργό ρυθμό ζωής κι έχουν συχνές κοινωνικές επαφές με φίλους και οικογένεια, κατά τη διάρκεια των οποίων καταναλώνουν μέτριες ποσότητες κρασιού.
Ένας επίσης σημαντικός παράγοντας που ενισχύει την ευεξία των ηλικιωμένων είναι η κυριαρχία της εκτεταμένης μορφής της οικογένειας στο νησί. Με τον τρόπο αυτό οι ηλικιωμένοι διατηρούν έναν σημαντικό κοινωνικό ρόλο, που συχνά τους προστατεύει από την κατάθλιψη και την άνοια.
Οι ερευνητές επισημαίνουν πως οι κάτοικοι της Ικαρίας αρρωσταίνουν από τις ίδιες ασθένειες με τους υπόλοιπους, αλλά αργότερα, με αποτέλεσμα να διατηρούν μια υψηλή ποιότητα ζωής για περισσότερα χρόνια. Ενώ λοιπόν, για παράδειγμα, η μέση ηλικία εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι τα 55-60 έτη, στην Ικαρία φαίνεται πως μετακινείται 10 χρόνια μετά.
Οι μελλοντικές ερευνητικές κατευθύνσεις του πανεπιστημίου περιλαμβάνουν γεωλογικές μελέτες, με σκοπό τη διερεύνηση της επίδρασης των φυσικών ραδιενεργών στοιχείων της περιοχής, όπως είναι το ράδιο, στην εμφάνιση του καρκίνου.
Πηγή: bbc.co.uk
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Θ. Παλλαντζάς,
Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος,
συνεργάτης του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών,
www.andrologia.gr
