Η στυτική δυσλειτουργία (ΣΔ) είναι η κατάσταση κατά την οποία ο άνδρας εμφανίζει αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης μιας στύσης ικανής για συνουσία. Πιο συγκεκριμένα, ένας άνδρας εμφανίζει ΣΔ όταν μπορεί να επιτύχει στύση κάποιες φορές αλλά όχι όλες, όταν μπορεί να έχει στύση αλλά δεν διαρκεί αρκετά ώστε να επιτευχθεί η συνουσία, καθώς και όταν δεν μπορεί να έχει στύση κάθε φόρα που το επιθυμεί.
Η στύση συμβαίνει όταν η ροή του αίματος στο πέος αυξάνεται, με αποτέλεσμα το πέος να αυξάνεται σε μέγεθος και να γίνεται πιο σκληρό. Στο εσωτερικό του πέους υπάρχουν δύο κύλινδροι που ονομάζονται σηραγγώδη σώματα, οι οποίοι περιέχουν σπογγώδη ιστό που τραβά το αίμα μέσα σε αυτούς. Ο σπογγώδης ιστός περιέχει μαλακούς μυς, ινώδη ιστό, αγγεία και κοιλότητες που γεμίζουν με αίμα. Τα σηραγγώδη σώματα καλύπτονται από μια μεμβράνη, τον λευκό χιτώνα. Κατά την κοιλιακή επιφάνεια του πέους, τα δύο σηραγγώδη σώματα σχηματίζουν την ουρηθρική αύλακα που υποδέχεται έναν τρίτο κύλινδρο, το σπογγώδες σώμα της ουρήθρας. Η ουρήθρα είναι ο σωλήνας που μεταφέρει τα ούρα και το σπέρμα έξω από το σώμα του άνδρα.
Για την επίτευξη στύσης χρειάζεται μια ακριβής ακολουθία γεγονότων:
• Μια στύση ξεκινά με σωματικό ή ψυχικό ερεθισμό ή συνδυασμό και των δύο. Το ερέθισμα, δηλαδή, μπορεί να είναι ένα άγγιγμα, μια μυρωδιά, ένας ήχος ή ένα οπτικό ερέθισμα, αλλά και μια σεξουαλική φαντασίωση ή σκέψη.
• Όταν ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται τη σεξουαλική ορμή, στέλνει σήμα στα τοπικά νεύρα του πέους για τη χαλάρωση των σηραγγωδών σωμάτων, με αποτέλεσμα να γεμίζουν με αίμα με τον ίδιο τρόπο που ένα σφουγγάρι γεμίζει νερό.
• Το αίμα δημιουργεί πίεση στο σηραγγώδες σώμα και προκαλεί την αύξηση του μεγέθους του πέους.
• Ο λευκός χιτώνας βοηθά στην παγίδευση του αίματος μέσα στο πέος και κατά συνέπεια στη διατήρηση της στύσης.
• Η στύση τελειώνει μετά την κλιμάκωση της διέγερσης ή μετά τη χαλάρωσή της. Οι μύες του πέους συσπώνται προκειμένου να σταματούν τη ροή του αίματος. Τα αγγεία διαστέλλονται και το αίμα επιστρέφει στο υπόλοιπο σώμα.
Η ΣΔ μπορεί να προκληθεί από μια ποικιλία σωματικών και ψυχολογικών ή συναισθηματικών ζητημάτων. Οι σωματικές αιτίες περιλαμβάνουν την καταστροφή των νεύρων, των αρτηριών, των μαλακών μυών και του ινώδους ιστού του πέους. Στα νοσήματα και στις διαταραχές που μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμούς και να οδηγήσουν σε ΣΔ περιλαμβάνονται:
• η υπέρταση
• ο διαβήτης, καθώς και μια ομάδα νοσημάτων που χαρακτηρίζονται από αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και είναι γνωστά ως υψηλό σάκχαρο αίματος ή υπεργλυκαιμία
• η αθηρωματική νόσος που οφείλεται στον σχηματισμό μιας ουσίας που ονομάζεται πλάκα στο εσωτερικό των αρτηριών
• τα καρδιαγγειακά νοσήματα
• η χρόνια νεφρική νόσος
• η σκλήρυνση κατά πλάκας, ένα αυτοάνοσο νόσημα που επιτίθεται στα νεύρα
• ο τραυματισμός από θεραπείες του καρκίνου του προστάτη που περιλαμβάνουν την ακτινοβολία και το χειρουργείο του προστάτη
• ο τραυματισμός του πέους, της σπονδυλικής στήλης, του προστάτη, της κύστης ή της λεκάνης
• το χειρουργείο για την αντιμετώπιση του καρκίνου της ουροδόχου κύστης
• η νόσος Peyronie, κατά την οποία ουλώδης ιστός σχηματίζεται με τη μορφή πλάκας στο πέος
• οι επιλογές του τρόπου ζωής, όπως είναι το κάπνισμα, η κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών, η παχυσαρκία και η απουσία της φυσικής άσκησης, μπορούν να οδηγήσουν στην εμφάνιση ΣΔ.
Επίσης, ψυχολογικοί ή συναισθηματικοί λόγοι μπορεί να οδηγήσουν στη ΣΔ, όπως είναι το άγχος, η κατάθλιψη, ο φόβος της σεξουαλικής αποτυχίας, η ενοχή, η χαμηλή αυτοπεποίθηση και το στρες. Ακόμα και όταν η ΣΔ έχει οργανική αιτία, οι ψυχοσυναισθηματικοί παράγοντες μπορούν να την επιδεινώσουν.
Για παράδειγμα, ένα σωματικό πρόβλημα που καθυστερεί τη διέγερση του άνδρα μπορεί να δημιουργήσει άγχος που θα επιδεινώσει το πρόβλημα.
Επιπρόσθετα, η ΣΔ μπορεί να είναι η παρενέργεια πολλών φάρμακων που χρησιμοποιούνται συχνά, όπως είναι τα αντιυπερτασικά, τα αντισταμινικά, τα αντικαταθλιπτικά, τα ηρεμιστικά, τα φάρμακα που καταστέλλουν την όρεξη και τα φάρμακα για το στομαχικό έλκος. Τέλος, ένας μικρότερος αριθμός περιπτώσεων ΣΔ προκαλείται από μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης.
Οι άνδρες που έχουν κάποιο νόσημα είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ΣΔ, αλλά σε γενικές γραμμές η ΣΔ επηρεάζει άνδρες ανεξάρτητα από τη φυλή ή την εθνικότητα. Στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι 30 εκατομμύρια άνδρες έχουν ΣΔ. Η πιθανότητα εμφάνισης ΣΔ αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας. Για παράδειγμα, τα ποσοστά της ΣΔ εκτιμώνται στο 12% για τους άνδρες κάτω από 60, στο 22% για τους άνδρες 60-69 και στο 30% για τους άνδρες άνω των 70.
Είναι πολύ σημαντικό οι άνδρες να κατανοήσουν ότι η ΣΔ είναι ένα ιατρικό πρόβλημα και απαιτεί ιατρική παρακολούθηση. Εάν ένας άνδρας έχει ΣΔ για αρκετές εβδομάδες ή και μήνες, πρέπει να επισκεφτεί τον ειδικό. Είναι πολύ πιθανό να υποφέρει από κάποιο υποκείμενο νόσημα, όπως είναι ο διαβήτης ή η καρδιακή νόσος, και η ΣΔ να λειτούργει ως προειδοποιητικό σημάδι. Παράλληλα, αν και πολλοί άνδρες δυσκολεύονται να μιλήσουν στον ιατρό που τους παρακολουθεί για το πρόβλημά τους, θα πρέπει να θυμούνται ότι η ικανοποιητική σεξουαλική ζωή είναι μέρος μιας υγιούς ζωής. Είναι πολύ πιθανό ο ιατρός του άνδρα να τον παραπέμψει σε ουρολόγο.
Άλλα προβλήματα που μπορεί να επιφέρει η ΣΔ περά από μια μη ικανοποιητική σεξουαλική ζωή είναι προβλήματα συναισθηματικής φύσης, όπως είναι το άγχος, η κατάθλιψη και η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η απώλεια της οικειότητας ανάμεσα στο ζευγάρι που οδηγεί σε μια καταπιεσμένη σχέση, καθώς και η αδυναμία τεκνοποίησης.
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
