Σύμφωνα με μια νέα μελέτη από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, η ανδρική φιλία μπορεί να έχει το ίδιο ευεργετική επίδραση στην υγεία όσο και μια ρομαντική σχέση , ιδιαίτερα όταν η επίδραση σχετίζεται με τη διαχείριση του στρες.
Οι μελέτες σε ανθρώπους δείχνουν ότι η κοινωνική αλληλεπίδραση αυξάνει τα επίπεδα της ορμόνης ωκυτοκίνης στον εγκέφαλο και η ωκυτοκίνη βοηθά τους ανθρώπους να δημιουργούν δεσμούς και να κοινωνικοποιούνται περισσότερο αντιμετωπίζοντας καλύτερα το στρες και ζώντας πιο υγιείς και πιο μακροχρόνιες ζωές. Μελέτες που έγιναν σε ζεύγη αρουραίων, συμπεριλαμβανομένων και των μονογαμικών ειδών, επιβεβαιώνουν τα ευρήματα αυτά.
Στη νέα μελέτη εξετάστηκαν αρουραίοι οι οποίοι είχαν τοποθετηθεί στο ίδιο κλουβί και βρέθηκε ότι το μέτριο στρες μπορεί να κάνει τους αρσενικούς αρουραίους να είναι περισσότερο κοινωνικοί και συνεργατικοί από ότι θα ήταν σε ένα μη στρεσογόνο περιβάλλον. Κάπως έτσι συμβαίνει και με τους ανθρώπους όταν έρχονται αντιμέτωποι με ένα στρεσογόνο γεγονός που δεν απειλεί άμεσα τη ζωή των ίδιων, όπως είναι για παράδειγμα μια εθνική τραγωδία. Μετά από ένα ήπιο στρες, οι αρουραίοι είχαν αυξημένα επίπεδα ωκυτοκίνης καθώς και του υποδοχέα της, ενώ παράλληλα αγκαλιάζονταν και αγγίζονταν περισσότερο.
Η ανδρική φιλία λοιπόν, μπορεί σύμφωνα με τους ερευνητές να είναι ιδιαίτερα ευεργετική και δε βάλλει σε καμία περίπτωση την αρρενωπότητα. Αν οι αρουραίοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη φιλία και την αγκαλιά ενός άλλου αρσενικού για να ανακάμψουν από μια κακή ημέρα, σίγουρα το ίδιο μπορούν να κάνουν και οι άνθρωποι.
Τα ευρήματα της μελέτης αναφέρονται επίσης στην περίπτωση του συνδρόμου μετατραυματικού στρες. Μετά από την έκθεση σε μια σοβαρή, ενδεχομένως απειλητική για τη ζωή κατάσταση, οι αρσενικοί αρουραίοι που συγκατοικούσαν στο ίδιο κλουβί, αποσύρθηκαν, έγιναν αντικοινωνικοί κι επιθετικοί, συχνά έμεναν μόνοι τους σε μια γωνία, είχαν δηλαδή συμπεριφορά πολύ κοντινή σε αυτή των ατόμων που υποφέρουν από σύνδρομο μετατραυματικού στρες, κατάθλιψη ή έντονο άγχος. Οι ερευνητές βρήκαν ότι μετά από πολύ έντονο στρες, τα επίπεδα των υποδοχέων της ωκυτοκίνης μειώνονταν, γεγονός που μείωσε την ανταπόκριση του εγκεφάλου.
Η κοινωνική αλληλεπίδραση μπορεί να προστατέψει ένα άτομο από το στρες, αλλά εάν το τραύμα είναι πολύ μεγάλο, τόσο που να πυροδοτήσει σύνδρομο μετατραυματικού στρες, το άτομο μπορεί να αποσυρθεί απ όλες τις κοινωνικές συναναστροφές που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά. Οι ειδικοί θεωρούν ότι αυτό μπορεί να εξηγείται από τις αλλαγές που συμβαίνουν στα επίπεδα της ωκυτοκίνης σε εξαιρετικά στρεσογόνες καταστάσεις, όπως είναι αυτές που είναι απειλητικές για τη ζωή. Η εξήγηση αυτή συμφωνεί τις παθολογικές επιπτώσεις που παρατηρούνται στα άτομα μετά από έντονο στρες. Οι ερευνητές μάλιστα υποστηρίζουν ότι τα συμπτώματα του συνδρόμου μετατραυματικού στρες θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με τη χορήγηση ρινικών σπρέυωκυτοκίνης. Η ωκυτοκίνη πέρα από την ανακούφιση των συμπτωμάτων μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αντικατάσταση των τραυματικών αναμνήσεων με άλλες λιγότερο τραυματικές.
Το μέτριο στρες, ωστόσο, μπορεί να βοηθήσει στην έκλυση ωκυτοκίνης, να φέρει τους ανθρώπους πιο κοντά, να ενισχύσει τη δημιουργία δεσμών, αλλά και τις γνωστικές λειτουργίες. Το ήπιο στρες μάλιστα έχει βρεθεί ότι προγραμματίζει τον εγκέφαλο να διαχειρίζεται καλύτερα στρεσογόνες καταστάσεις και μπορεί μάλιστα να οδηγήσει στη δημιουργία νέων νευρώνων.
Οι ερευνητές λοιπόν με το σκεπτικό αυτό μελέτησαν την επίπτωση του στρες στην κοινωνική συμπεριφορά καθώς και το πώς οι ορμόνες του εγκεφάλου και τα νευρικά κυκλώματα αλλάζουν από το στρες και τροποποιούν με τη σειρά τους τις κοινωνικές δυναμικές. Η μελέτη τους επικεντρώθηκε στην παρατήρηση της επίδρασης του ήπιου στρες στην αλληλεπίδραση αρουραίων που έμεναν το ίδιο κλουβί. Συσχέτισαν τα ευρήματα αυτά με τα επίπεδα ωκυτοκίνης στον υποθάλαμο του εγκεφάλου, ακριβώς επειδή ο ρόλος της ωκυτοκίνης είναι γνωστός στη δημιουργία κοινωνικού δεσμού.
Όταν οι αρσενικοί αρουραίοι μοιράζονται το ίδιο κλουβί, κάποιες φόρες εκδηλώνουν επιθετική συμπεριφορά διεκδικώντας τροφή και νερό. Μετά όμως από την έκθεση τους σε ήπιο στρεσογόνο παράγοντα, όπως το δέσιμο τους για κάποιες ώρες, το αποτέλεσμα ήταν να συνεργαστούν περισσότερο. Πριν την έκθεση τους στο στρες όταν οι ερευνητές τους αφαιρούσαν και τους ξαναέδιναν την πηγή του νερού, οι αρουραίοι γίνονταν επιθετικοί και έσπρωχναν ο ένας τον άλλο μπροστά από αυτή. Μετά την έκθεση τους στο ήπιο στρες όμως μοιράζονταν το νερό δίκαια και πολιτισμένα. Η συμπεριφορά αυτή βρέθηκε να σχετίζεται με υψηλότερο επίπεδα ωκυτοκίνης του υποθαλάμου.
Από την άλλη, η έκθεση τους σε ένα ισχυρό στρεσογόνο παράγοντα όπως ήταν η μυρωδιά των ούρων αλεπούς κατά τη διάρκεια που ήταν δεμένοι είχε τα αντίθετα αποτελέσματα. Τα επίπεδα ωκυτοκίνης μειώθηκαν και δεν υπήρχε κοινωνικός δεσμός, μοίρασμα των εφοδίων, σεβασμός στην ιεραρχία ή αγκάλιασμα, αλλά αντιθέτως παρατηρήθηκε απομόνωση και επιθετικότητα. Παράλληλα, σε εγκεφαλικό επίπεδο δεν υπήρχε αυξημένη έκφραση των γονιδίων που είναι υπεύθυνα για την ωκυτοκίνη, ούτε αύξηση των επιπέδων της ίδιας της ορμόνης, αλλά αντίθετα μείωση των υποδοχέων της.
Τα άτομα που υποφέρουν από σύνδρομο μετατραυματικού στρες, για παράδειγμα, μετά από ένα αυτοκινητιστικό ή τη συμμετοχή τους σε μια μάχη, σταματούν να μιλούν στους φίλους τους και να ενεργοποιούνται μέσα στο πλαίσιο των κοινωνικών τους δικτύων, όπως άλλοτε.
Η μελέτη αυτή σίγουρα δίνει μια άλλη διάσταση στην έννοια του στρες. Το στρες δε σχετίζεται μόνο με την πάλη για επιβίωση. Όταν η ένταση είναι μικρότερη μπορεί να ενεργοποιήσει τη δημιουργία δεσμού , να αλλάξει την καθημερινότητα του ατόμου και να έχει μακροπρόθεσμα οφέλη στην ψυχική υγεία, αυξάνοντας την ανθεκτικότητα στις στρεσογόνες καταστάσεις.
Πηγή: medicalnewstoday
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ.Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
