Μια ομάδα ερευνητών βρήκε ότι τα προγράμματα προσομοίωσης της γονεϊκής φροντίδας που διεξάγονται στην Αυστραλία και περιλαμβάνουν την προσομοίωση της φροντίδας βρεφών έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της πιθανότητας μιας μη προγραμματισμένης εφηβικής κύησης μεταξύ των συμμετεχόντων.
Τα αποτελέσματα προέκυψαν από μια ανάλυση των δεδομένων που προήρθαν από 2.800 έφηβες, 13-15 ετών, που πήγαιναν σε 57 διαφορετικά σχολεία της δυτικής Αυστραλίας, εκ των οποίων οι 1.200 συμμετείχαν σε κάποιο πρόγραμμα προσομοίωσης γονεϊκής φροντίδας.
Τα προγράμματα αυτά περιλαμβάνουν εκπαιδευτικές συνεδρίες που διεξάγονται στο περιβάλλον του σχολείου μέσα σε μια χρονική περίοδο έξι ημερών. Οι συνεδρίες καλύπτουν διάφορα θέματα, μεταξύ των οποίων είναι η σεξουαλική υγεία, η αντισύλληψη, οι επιπτώσεις της χρήσης αλκοόλ και ουσιών κατά τη διάρκεια της κύησης, καθώς και το οικονομικό κόστος της ανατροφής.
Στις έφηβες που συμμετείχαν ζητήθηκε επίσης να φροντίσουν έναν προσομοιωτή μωρού για ένα Σαββατοκύριακο. Πρόκειται για μια ρομποτική κούκλα που είναι προγραμματισμένη να κλαίει όταν χρειάζεται να ταϊστεί, να αλλαχτεί, να ρευτεί ή να λικνιστεί και έχει τη δυνατότητα καταγραφής του πότε οι απαιτήσεις αυτές ικανοποιούνται. Μπορεί επίσης να εντοπίσει διάφορες ατυχείς παρεμβάσεις, όπως είναι η τοποθέτηση του παιδιού για ύπνο σε λανθασμένη στάση ή το επιθετικό και απότομο λίκνισμα. Τα προγράμματα αυτά διεξάγονται σε αρκετές χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων και των ΗΠΑ.
Ενώ ο σκοπός αυτών των προγραμμάτων είναι η εκπαίδευση των εφήβων και η μείωση των μη προγραμματισμένων κυήσεων, η μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητά τους δεν είχε ποτέ εξεταστεί. Αυτό το κενό ήρθε, λοιπόν, να καλύψει η παρούσα μελέτη. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ιατρικά αρχεία από νοσοκομεία και κλινικές όπου διεξάγονται διακοπές κύησης για να παρακολουθήσουν εάν οι συμμετέχουσες είχαν μείνει έγκυες μέχρι την ηλικία των 20.
Οι ερευνητές βρήκαν ότι οι έφηβες που είχαν συμμετάσχει στο πρόγραμμα προσομοίωσης γονεϊκότητας ήταν πιο πιθανό να έχουν μείνει έγκυες ή να έχουν κάνει διακοπή κύησης σε σύγκριση με τις έφηβες που δεν συμμετείχαν. Πιο συγκεκριμένα, από αυτές που συμμετείχαν στα προγράμματα το 8% είχε γεννήσει τουλάχιστον μία φόρα και το 9% είχε κάνει μία διακοπή κύησης. Τα αντίστοιχα ποσοστά στις νέες που δεν συμμετείχαν στα προγράμματα ήταν 4% και 6%. Τα ευρήματα παρέμειναν στατιστικά σημαντικά ακόμα και μετά τον έλεγχο επίδρασης του κοινωνικοοικονομικού κι εκπαιδευτικού επιπέδου.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι τα προγράμματα αυτά παρέχονται σε σχολεία σε όλο τον κόσμο χωρίς μέχρι στιγμής να έχει εκτιμηθεί η μακρόχρονη επίδρασή τους στα ποσοστά εφηβικών κυήσεων. Είναι σημαντικό, λοιπόν, οι ειδικοί της προαγωγής υγείας να τα επαναξιολογήσουν, καθώς ενδέχεται να συνιστούν μια αναποτελεσματική δαπάνη των πόρων για την πρόληψη των εφηβικών κυήσεων.
Στους περιορισμούς της μελέτης αναφέρεται η χαμηλή αντιπροσώπευση των σχολείων που διαθέτουν σχετικά προγράμματα, ωστόσο οι ερευνητές επισημαίνουν ότι παντού η συμμετοχή σε αυτά είναι εθελοντική. Είναι πολύ πιθανό, λοιπόν, τα κορίτσια που επιλέγουν τα προγράμματα προσομοίωσης γονεϊκής φροντίδας να είναι έτσι κι αλλιώς αυτά που θέλουν να αποκτήσουν παιδί και στην πραγματική ζωή, το οποίο ενισχύει ερμηνευτικά τα ευρήματα.
Σε κάθε περίπτωση, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η αποτελεσματική πρόληψη των εφηβικών κυήσεων δεν επιτυγχάνεται με μια μαγική κούκλα. Τα προγράμματα πρέπει να αρχίζουν από την παιδική ηλικία. Να επενδύσουν, δηλαδή, σε παιδιά τα οποία θα γίνουν έφηβοι ικανοί να θέσουν σωστές προτεραιότητες. Έφηβοι που δεν θα επιλέγουν την πρόωρη γονεϊκότητα, αλλά θα προσπαθούν για ένα καλύτερο μέλλον. Οι παρεμβάσεις, άλλωστε, που στοχεύουν σε άμεσα αποτελέσματα είναι οικονομικά ασύμφορες, ιδιαίτερα όταν είναι αναποτελεσματικές.
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
