Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει πως η διατήρηση στενών προσωπικών σχέσεων από άτομα μέσης ηλικίας, οι οποίες προκαλούν στρες, προβλήματα και ανησυχίες, μπορεί να συμβάλει στην έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών των ατόμων αυτών σε μεγαλύτερη ηλικία.
Κάθε σχέση περιλαμβάνει τόσο θετικές όσο και αρνητικές αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στα άτομα και, ιδιαίτερα στην περίπτωση μιας στενής συντροφικής σχέσης, είναι πολύ πιθανό να προκύψουν αμφιθυμικά συναισθήματα.
Οι αρνητικές πτυχές των στενών σχέσεων σχετίζονται με δυσάρεστες κοινωνικές ανταλλαγές μεταξύ των συντρόφων που βρίσκουν ότι η σχέση τους είναι αναποτελεσματική, προσβλητική ή υπερ-ελεγκτική.
Στη μελέτη συμμετείχαν 5.873 Βρετανοί δημόσιοι λειτουργοί, οι οποίοι υποβάλλονταν σε γνωστικά τεστ για μια χρονική διάρκεια μεγαλύτερη των 10 ετών που ξεκίνησε το 1997, όταν ήταν μεσήλικες.
Τα τεστ αξιολογούσαν τη λεκτική μνήμη και την ευφράδεια. Για το πρώτο μέρος της δοκιμασίας οι συμμετέχοντες έπρεπε να ανακαλέσουν και να γράψουν όσες περισσότερες λέξεις που αρχίζουν από «s» μπορούσαν μέσα σε ένα λεπτό. Στη συνέχεια τους ζητήθηκε να ανακαλέσουν στο ίδιο χρονικό διάστημα όσα περισσότερα ονόματα ζώων μπορούσαν.
Όλοι οι συμμετέχοντες είχαν ήδη απαντήσει ερωτηματολόγια σχετικά με τις κοινωνικές τους σχέσεις από το 1990 και το επανέλαβαν τρεις φορές μετά το 1997. Απάντησαν ερωτήσεις σχετικά με το κατά πόσο οι στενές σχέσεις που διατηρούσαν τους προκαλούσαν στρες, ανησυχία και προβλήματα, καθώς και σε ποιο βαθμό ένιωθαν ότι ήταν υποστηρικτικές. Τα ερωτηματολόγια διερευνούσαν επίσης τις θετικές πτυχές των σχέσεων με ερωτήσεις που αναφέρονταν σε κοινά ενδιαφέροντα και βοηθητικές συμπεριφορές.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, αυτοί που αναφέρονταν περισσότερο στις αρνητικές πτυχές των σχέσεών τους έτειναν να έχουν γρηγορότερη έκπτωση των γνωστικών τους λειτουργιών με την αύξηση της ηλικίας. Αυτοί, μάλιστα, που ανέφεραν τις περισσότερες αρνητικές πτυχές σε σύγκριση με αυτούς που ανέφεραν τις λιγότερες είχαν επιπλέον έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών ισοδύναμη με αυτή ενός παραπάνω έτους.
Οι ειδικοί επισημαίνουν πως οι διαφορές αυτές, αν και είναι μικρές, θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί με τον εντοπισμό και τη διαχείριση των παραγόντων κινδύνου. Η αύξηση της συχνότητας της άνοιας και η αναποτελεσματική θεραπευτική της αντιμετώπιση καθιστούν ιδιαίτερα σημαντική τη διευκρίνιση των παραγόντων κινδύνου και την αποτελεσματική τους διαχείριση πριν γίνουν οι αλλαγές στις γνωστικές λειτουργίες μη αναστρέψιμες.
Παράλληλα, τα άτομα που ανέφεραν τις πιο αρνητικές πλευρές των σχέσεων ήταν πιο πιθανό να παρουσιάζουν καταθλιπτικά συμπτώματα και διαβήτη.
Σε γενικές γραμμές, η διεθνής επιστημονική βιβλιογραφία τεκμηριώνει ότι τα άτομα που έχουν σύντροφο και υποστηρικτικά κοινωνικά δίκτυα έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής και ζουν περισσότερο. Οι ειδικοί, όμως, σημειώνουν ότι η σχέση αυτή μπορεί να εξηγείται και από το γεγονός ότι συνήθως οι υγιείς άνθρωποι είναι πιο πιθανό να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής και να ζουν περισσότερο.
Το πλεονέκτημα της νέας αυτής μελέτης είναι ότι παρακολούθησε τα ίδια άτομα για μεγάλο χρονικό διάστημα κι έτσι μπόρεσε να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι είναι οι αρνητικές πτυχές των σχέσεων αυτές που επιφέρουν την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών και όχι το αντίστροφο.
Χρειάζεται, επίσης, περαιτέρω έρευνα για να εξετάσει σε ποιο βαθμό η έκπτωση στις γνωστικές λειτουργίες μπορεί να οδηγήσει σε επιπλέον αύξηση της αρνητικής αλληλεπίδρασης μεταξύ των συντρόφων.
Οι δημόσιοι λειτουργοί που συμμετείχαν στη μελέτη είχαν πιθανόν περισσότερη κοινωνική υποστήριξη και μικρότερη γνωστική έκπτωση σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό και οι ερευνητές πιστεύουν ότι η συσχέτιση που ανέδειξαν μπορεί να είναι ακόμα πιο ισχυρή σε άλλες ομάδες πληθυσμού.
Τέλος, τονίζεται από τους συγγραφείς της μελέτης πόσο σημαντική είναι η ενθάρρυνση των ηλικιωμένων, ώστε να διατηρούν προστατευτικές σχέσεις. Οι παρεμβάσεις θα πρέπει να στοχεύουν στη μείωση των αρνητικών αλληλεπιδράσεων και την ανακούφιση των δυσμενών ψυχολογικών αντιδράσεων, μέσα από τη διαχείριση των συγκρούσεων και την ενίσχυση των δεξιοτήτων διαχείρισης.
Πηγή: Reuters
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
