Η σεξουαλικότητα είναι βασική ανάγκη του ατόμου, βοηθά στη σύνδεσή του με άλλους ανθρώπους, στη διατήρηση της ζωτικότητας, ενώ παράλληλα είναι σημαντική συνιστώσα της ταυτότητάς του, αλλά και βασικό κομμάτι της καθημερινής ζωής. Κάποιες φορές όμως, καταστάσεις όπως ο χρόνιος πόνος μπορεί να αφαιρέσουν την ευχαρίστηση που λαμβάνεται από τη σεξουαλικότητα. Με λίγη βοήθεια, ωστόσο, μπορεί κάποιος να επανασυνδεθεί με τη σεξουαλικότητά του και να απολαύσει από αυτή.
Το πρώτο βήμα είναι το άτομο να μιλήσει με τον ιατρό του. Κάποιες φορές ο πόνος είναι τόσο δυνατός, που δεν μπορεί κανείς ούτε να σκεφτεί το σεξ. Η τροποποίηση της θεραπείας με αναλγητικά ή η αλλαγή της ώρας λήψης μπορεί να δώσει τη λύση.
Από την άλλη, κάποιοι τύποι αναλγητικών έχουν σεξουαλικές παρενέργειες είτε γιατί επιδρούν στα νεύρα κι επηρεάζουν τη σεξουαλική λειτουργία είτε γιατί επηρεάζουν τη ροή του αίματος και τη λειτουργία των ορμονών. Σε συνεργασία με τον ιατρό, μπορεί κάποιος να αλλάξει τα αναλγητικά που λαμβάνει ή να τροποποιήσει τη δόση τους.
Πολύ βασικός παράγοντας για να απολαμβάνει κάποιος από τη σεξουαλικότητά του είναι να αισθάνεται καλά με τον εαυτό του. Συχνά ο πόνος υπονομεύει την αυτοεκτίμηση και το άτομο αισθάνεται μη ελκυστικό και καθόλου επιθυμητό. Ταυτόχρονα, η επίγνωση της απόστασης που διατηρούν τα άτομα από τους συντρόφους και των επιπτώσεων που μπορεί αυτό να έχει επιδεινώνει το άγχος, την ενοχή και την απογοήτευση.
Το στρες που συνδέεται με τον χρόνιο πόνο μπορεί επίσης να επιδεινώσει τις δυσκολίες της σχέσης. Ακόμα και οι ισχυρές σχέσεις δοκιμάζονται από τον χρόνιο πόνο. Το να αναγνωρίζει κάποιος τις συναισθηματικές συγκρούσεις είναι πολύ σημαντικό για την ενδυνάμωση της σχέσης. Η συμβουλευτική στο σημείο αυτό μπορεί να βοηθήσει.
Το επόμενο στάδιο στην ανάκτηση της σεξουαλικότητας είναι η συζήτηση με τον/τη σύντροφο. Στην αρχή ίσως είναι καλυτέρα η συζήτηση να γίνει με ρούχα και σε ένα περιβάλλον, όπως η κουζίνα, που δεν παραπέμπει στη σεξουαλική πράξη. Η συζήτηση μπορεί να είναι δύσκολη αρχικά. Καλό είναι οι προτάσεις να ξεκινούν με το πώς αντιλαμβάνεται το ίδιο το άτομο την κατάσταση και όχι με το τι κάνει ή τι δεν κάνει ο άλλος. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να ξεκινήσει λέγοντας πόσο καλά αισθάνεται όταν ο/η σύντροφός του τον αγγίζει και όχι λέγοντας «δεν με αγγίζεις πια».
Στο σημείο αυτό οι δύο σύντροφοι μπορούν να μιλήσουν σχετικά με τους φόβους και τις επιθυμίες τους. Συνήθως εδώ αποκαλύπτονται διαφορές παρεξηγήσεις. Για παράδειγμα, ενώ ο ένας βίωνε ότι δεν είναι πια επιθυμητός, ο άλλος προσπαθούσε να προστατεύσει τον σύντροφό του από επιπλέον πόνο ή δυσφορία.
Είναι σημαντικό οι δύο σύντροφοι να περάσουν χρόνο μαζί χωρίς να σκέφτονται τη σεξουαλική πράξη. Προτεραιότητα έχει να ξαναμάθει ο ένας τον άλλον, τι τον ευχαριστεί, τι τον κάνει να νιώθει την αγάπη. Η αποκατάσταση της συναισθηματικής οικειότητας είναι ίσως το πιο βασικό βήμα για να προχωρήσει κάποιος προς τη σωματική οικειότητα.
Στη συνέχεια το ζευγάρι μπορεί να εστιάσει στη σωματική επανασύνδεση, ξεκινώντας με την εξερεύνηση των σωμάτων, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται το άγγιγμα των γεννητικών οργάνων. Ο στόχος δεν είναι ο οργασμός αλλά η επικέντρωση στις αισθήσεις, το τι ευχαριστεί και τι όχι.
Τέλος, οι δύο σύντροφοι δεν πρέπει να ξεχνούν ότι η συνουσία αυτή καθαυτή δεν είναι παρά ένας τρόπος να ικανοποιήσει κάποιος την ανάγκη του για εγγύτητα. Η οικειότητα και η σεξουαλικότητα μπορεί στην πραγματικότητα να εκφραστούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Κάποιοι από αυτούς είναι:
• Το άγγιγμα. Η εξερεύνηση του σώματος του συντρόφου μέσω του αγγίγματος είναι ένας πολύ ενδιαφέρον τρόπος έκφρασης των σεξουαλικών συναισθημάτων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει το κράτημα των χεριών, το αγκάλιασμα, το χάδι, το μασάζ ή το φιλί.
• Ο αυτοερωτισμός. Οι αυνανιστικές πρακτικές είναι ένας φυσιολογικός και υγιής τρόπος να ικανοποιήσει κάποιος τις σεξουαλικές του ανάγκες. Ο ένας σύντροφος, μάλιστα, μπορεί να τον χρησιμοποιήσει κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής δραστηριότητας του ζευγαριού, όταν ο άλλος δεν μπορεί να είναι αρκετά ενεργός.
• Το στοματικό σεξ μπορεί να λειτουργήσει ως εναλλακτική ή ως υποκατάστατο της συνουσίας.
• Η δοκιμή διαφορετικών σεξουαλικών στάσεων που μπορεί να επιβαρύνουν λιγότερο το σώμα ή να προσφέρουν μεγαλύτερη ευχαρίστηση.
• Η χρήση δονητών ή λιπαντικών προϊόντων, εάν το πρόβλημα εντοπίζεται στη στυτική λειτουργία ή στη ξηρότητα του κόλπου αντίστοιχα.
Εξίσου σημαντικός είναι και ο προγραμματισμός της σεξουαλικής δραστηριότητας, έτσι ώστε να επιλέγεται η ώρα της ημέρας που υπάρχει η περισσότερη ενέργεια και ο λιγότερος πόνος. Μπορεί, μάλιστα, η λήψη των αναλγητικών να γίνει πριν από την πράξη, ώστε να έχουν τη μεγίστη δράση την κατάλληλη στιγμή. Τέλος, είναι απαραίτητο να μειωθεί το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ, καθώς διαταράσσουν τη σεξουαλική λειτουργία.
Οι δύο σύντροφοι χρειάζεται να αφιερώσουν χρόνο στην ανάκτηση της οικειότητας, να είναι ανοιχτοί σε δόκιμες και να διατηρούν την ηρεμία τους και την αίσθηση χιούμορ. Το σημαντικό είναι να απολαμβάνουν τη διαδικασία κι όχι να έχουν τη συνουσία ως αυτοσκοπό. Εάν συναντήσουν δυσκολίες, δεν πρέπει να εστιάσουν στα αρνητικά, αλλά να συνεχίσουν να προσπαθούν. Η υπομονή και η επιμονή θα τους ανταμείψουν εν τέλει και τότε θα καταλάβουν ότι η προσπάθειά τους άξιζε τον κόπο. Η οικειότητα μπορεί πράγματι να κάνει το άτομο που υποφέρει από χρόνιο πόνο να νιώσει καλυτέρα, καθώς οι ενδορφίνες, τα φυσικά αναλγητικά του οργανισμού, απελευθερώνονται κατά το άγγιγμα και τη σεξουαλική πράξη. Ταυτόχρονα, το αίσθημα εγγύτητας ενισχύεται κατά τη σεξουαλική επαφή του ζευγαριού και οι δύο σύντροφοι νιώθουν πιο δυνατοί απέναντι στην αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου.
