Η συρρίκνωση μιας περιοχής του εγκεφαλικού φλοιού στο μέτωπο, όσο κανείς γερνάει, επιφέρει χειρότερο ύπνο και, με τη σειρά της, αυτή η επιδείνωση της ποιότητας του ύπνου δυσκολεύει τη μνήμη, με αποτέλεσμα οι ηλικιωμένοι να ξεχνούν.
Αυτός είναι ο μηχανισμός που συνδέει τη γήρανση, τον ύπνο και την απώλεια της μνήμης, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.
Για πρώτη φορά η μελέτη ρίχνει φως στο γιατί οι άνθρωποι προχωρημένης ηλικίας δεν κοιμούνται καλά και δεν έχουν ισχυρή μνήμη. Το βασικό μήνυμα της νέας έρευνας είναι ότι, αν ένας ηλικιωμένος καταφέρνει να κοιμάται καλύτερα, (π.χ. έχοντας κάνει προηγουμένως σωματική άσκηση), θα έχει και καλύτερη μνήμη την επόμενη ημέρα. Η ποιότητα του ύπνου είναι πάντως μόνο ένας από τους παράγοντες που καθορίζουν την ποιότητα της μνήμης.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον νευροεπιστήμονα Μπράις Μάντερ του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, Μπέρκλεϊ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό νευροεπιστήμης «Nature Neuroscience», σύμφωνα με το «Nature» και τους «Times» της Νέας Υόρκης έκαναν μνημονικά πειράματα με δύο ομάδες εθελοντών. Η πρώτη απαρτιζόταν από 18 άτομα με μέση ηλικία τα 20 έτη και η δεύτερη από 15 άτομα με μέση ηλικία τα 70 έτη.
Οι συμμετέχοντες έπρεπε να θυμηθούν ζεύγη λέξεων μερικά λεπτά αφότου τις είχαν δει, καθώς και την επόμενη ημέρα αφού είχαν κοιμηθεί, ενώ κατά τη διάρκεια του ύπνου τους γινόταν καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου τους από μηχάνημα ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος. Η έρευνα έδειξε ότι οι ηλικιωμένοι είχαν χειρότερη μνήμη από τους νέους (κατά 25% έως 55%), καθώς επίσης σημαντικά μειωμένη λειτουργία των εγκεφαλικών κυμάτων τους στον βαθύ ύπνο.
Όσο πιο μειωμένη ήταν η εγκεφαλική δραστηριότητα στον ύπνο, τόσο χειρότερη ήταν η ικανότητα μνήμης των ηλικιωμένων. Επιπλέον, η μελέτη έδειξε ότι η μείωση της εγκεφαλικής δραστηριότητας και η εξασθένηση της μνήμης σχετίζονταν άμεσα με τον βαθμό συρρίκνωσης της φαιάς ουσίας στην περιοχή του μέσου προμετωπιαίου φλοιού (πίσω από το κέντρο του μετώπου).
«Γνωρίζουμε εδώ και δεκαετίες ότι ο ύπνος διαταράσσεται στους ηλικιωμένους, όμως δεν ξέραμε γιατί. Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι η εκφύλιση του εγκεφάλου, η κακή μνήμη και ο άσχημος ύπνος δεν είναι ανεξάρτητα πράγματα, αλλά, αντίθετα, συσχετίζονται σε σημαντικό βαθμό» δήλωσε ο Μπράις Μάντερ.
Ήταν γνωστό στους επιστήμονες ότι ο καλός ύπνος ενισχύει τις νέες μνήμες, ενώ τα χαμηλής ταχύτητας εγκεφαλικά κύματα βοηθούν στη μεταφορά των μνημονικών πληροφοριών από τον ιππόκαμπο όπου σχηματίζονται σε άλλα μέρη του εγκεφάλου, όπου αποθηκεύονται μακροχρόνια. Η νέα μελέτη δείχνει ότι η φυσιολογική εκφύλιση του προμετωπιαίου φλοιού λόγω γήρατος λιγοστεύει τα αργά εγκεφαλικά κύματα που υπάρχουν κατά τον βαθύ ύπνο, με αποτέλεσμα οι ηλικιωμένοι να δυσκολεύονται να μεταφέρουν τις μνημονικές πληροφορίες τους προς αποθήκευση. Η τελική συνέπεια είναι η αδυναμία διατήρησης πληροφοριών στον εγκέφαλο επί πολύ χρόνο και η απώλεια της μνήμης.
Πέρυσι, μια άλλη έρευνα, με επικεφαλής τη νευροφυσιολόγο Ροξάν Στερνίτσουκ του καναδικού Πανεπιστημίου Νταλουζί, παρουσίασε προκαταρκτικά στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία η διαταραχή του ύπνου μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια τη διάγνωση της εκδήλωσης στη συνέχεια της νόσου Αλτσχάιμερ.
«Η επιδείνωση της ποιότητας του ύπνου είναι ακόμα πιο έντονη στην περίπτωση του Αλτσχάιμερ, συνεπώς το επόμενο βήμα θα ήταν να δούμε αν η διαταραχή του ύπνου σε αυτούς τους ανθρώπους σχετίζεται με τα συμπτώματα απώλειας μνήμης. Αν όντως συμβαίνει αυτό, η βελτίωση του ύπνου θα μπορούσε να επιβραδύνει αυτήν την απώλεια» ανέφερε ο Μάντερ.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Επιμέλεια: Φλώρα Πέτση
