.jpg)
Θάνος Παράσχος – Ειδικός Γονιμότητας
Πιέζεις λίγο τη φύση και οι γυναικείες ωοθήκες παράγουν περισσότερα από ένα ωάρια στον μηνιαίο κύκλο. Αν υπάρχει αξεπέραστο πρόβλημα στις ωοθήκες και είτε δεν παράγονται ωάρια είτε τα ωάρια είναι προβληματικής ποιότητας, πας ενδεχομένως ένα βήμα παραπέρα, στην εξωσωματική γονιμοποίηση με δωρεά ωαρίων.
Κι αν έχεις υποστεί επανειλημμένες αποβολές, ίσως η αιτία να είναι κάποια χρωμοσωμική ανωμαλία στο έμβρυο, όπως η ανευπλοϊδία, που μπορεί να εμποδίσει την εμφύτευσή του στη μήτρα. Τώρα, η επιστημονική πρόοδος δίνει τη δυνατότητα στον ειδικό γονιμότητας να κάνει βιοψία στο έμβρυο κατά την τρίτη ημέρα της εξωσωματικής ανάπτυξής του, να εντοπίσει αν υπάρχουν κύτταρα με γενετικές ανωμαλίες και να εμφυτεύσει στη μήτρα μόνο τα υγιή έμβρυα, που έχουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν φυσιολογικά.
Όμως η επιστήμη της γενετικής προχωρά συνεχώς, ένα βήμα παραπέρα. Κάθε νέο επίτευγμα κινείται σε μια δοκό ισορροπίας ανάμεσα σε ελπίδες και φόβους, ανάμεσα στη βελτίωση της ανθρώπινης ζωής και στην ύβρη για τον τρόπο δημιουργίας της.
Η «τεχνική δυνατότητα» πλήρους αντιγραφής ενός ανθρώπου, η διαβόητη κλωνοποίηση τρόμαξε την ανθρωπότητα και τα εργαστήρια αναχαίτισαν τη δυναμική τους στην παραγωγή κλωνοποιημένων ζώων. Η γέννηση του κλωνοποιημένου προβάτου Dolly το 1996 ήταν το αποτέλεσμα ενός πειράματος που θεωρητικά αποσκοπούσε σε θεραπείες γενετικών ασθενειών για τον άνθρωπο. Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Roslin στόχευαν στην παραγωγή ενός γάλακτος από ζώα αγροκτήματος, το οποίο θα περιείχε την πρωτεΐνη άλφα-1 αντιθρυψίνη, προκειμένου να θεραπεύσουν έτσι την κυστική ίνωση και άλλα πνευμονολογικά νοσήματα, καθώς και την αιμοπηκτική ουσία ΙΧ για τη θεραπεία της αιμοφιλίας. Για να το επιτύχουν, είχαν μεταφέρει στο γάλα του προβάτου ανθρώπινα γονίδια.
Το 2004 κλωνοποιήθηκε ζώο από οσφρητικό νευρώνα, δηλαδή από έναν ιστό, ο οποίος κανονικά δεν διαιρείται κάτω από φυσιολογικές διαδικασίες. Η δοκός ισορροπίας είχε ήδη αρχίσει να γέρνει. Η επιστήμη δεν είχε πια το δικαιολογητικό ότι «αυτό το κάνει κι η ίδια η Φύση» όπως στην περίπτωση της κλωνοποίησης στις ψείρες και τα άφυλα βακτήρια. Ως ποιο σημείο να προχωρήσεις πια;
Το 2010, στο πλαίσιο της συνθετικής βιολογίας και της ψηφιακής τεχνολογίας, ο πρωτομάστορας της αποκωδικοποίησης του ανθρώπινου DNA Κρεγκ Βέντερ είχε δημιουργήσει το πρώτο αναπαραγόμενο συνθετικό χρωμόσωμα. Και πριν λίγες μέρες, ανακοίνωσε την προσπάθεια δημιουργίας γενετικά τροποποιημένων πνευμόνων χοίρου, που θα μεταμοσχεύονται σε πνευμονοπαθείς τελικού σταδίου. Αν η προσπάθεια πάει καλά, κάτι αντίστοιχο μπορεί να γίνει και για μεταμόσχευση ωοθηκών σε γυναίκες που δεν έχουν φροντίσει να κάνουν κρυοσυντήρηση δικού τους ωοθηκικού ιστού. Τι γίνεται όταν αρχίζεις να παίζεις με το DNA αλλάζοντας τους κανόνες;
Η αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος (DNA) έδωσε ελπίδες για την αντιμετώπιση των γενετικών ασθενειών, αποκαλύπτοντας τα ένοχα γονίδια που τις προκαλούν. Τώρα όμως περνάμε σε μια νέα φάση. Χάρη στην ψηφιακή τεχνολογία που επιτρέπει το γρήγορο ξεφύλλισμα του βιβλίου της ζωής, για το οποίο ένας άνθρωπος θα χρειαζόταν 21 χρόνια αδιάλειπτης ανάγνωσης, αρχίσαμε να παίζουμε παιχνίδια που βγαίνουν από τους κανόνες του φυσικού ανθρώπινου γονιδιώματος. Από τη στιγμή που ο Βέντερ άρχισε να διαβάζει το ανθρώπινο DNA, η σκέψη του πήγε αναπόφευκτα και στη δυνατότητα να γράψεις γονιδίωμα δικής σου έμπνευσης.
Αυτό το “εξωπραγματικό” ενδεχόμενο… έχει ήδη συμβεί. Πριν λίγες ημέρες, η εταιρεία λογισμικού Autodesk στην Καλιφόρνια παρήγε ψηφιακά βιοκώδικα για έναν συνθετικό ιό, τον οποίο αναπαρήγε με τρισδιάστατο εκτυπωτή. Ταυτόχρονα σχεδόν και στην ίδια αμερικανική πολιτεία, το Ίδρυμα Ερευνών Scripps δημιούργησε τον πρώτο οργανισμό με “εξωγήινο” DNA. Ο ημισύνθετος αυτός οργανισμός, που έχει τη δυνατότητα να αναπαράγεται, διαθέτει 2 επιπλέον βάσεις συγκράτησης των ελίκων του γονιδιώματος, πέρα από την αδενίνη, την κυτοσύνη, τη θυμίνη και τη γουανίνη. Ζωντανός οργανισμός με 6 βάσεις γονιδιώματος δεν υπάρχει πουθενά αλλού σε ολόκληρο το σύμπαν. Γιατί;
Επειδή απλώς διαθέτουμε τη γνώση για να το κάνουμε; Μέχρι να έχουμε τις απαντήσεις και, περιμένοντας ακόμα τον γαλατά με το γάλα κλωνοποιημένου προβάτου που να θεραπεύει την κυστική ίνωση, ας αρκεστούμε στην “παραδοσιακή” προεμφυτευτική διάγνωση και τις ασθένειες που μπορεί να διαγνώσει στο έμβρυο πριν εμφυτευθεί στη μήτρα.
