Το βραδινό φαγητό έχει τελειώσει και ακολουθεί η αγαπημένη εκπομπή ή μια ταινία στην τηλεόραση.
Μερικά πατατάκια-τσιπς είναι για πολλούς ιδανικό συνοδευτικό. Αλλά, έτσι κι ανοίξει η σακούλα, είναι για αρκετούς αδιανόητο να σταματήσουν μέχρι και το τελευταίο πατατάκι να …κάνει φτερά.
Το φαινόμενο με ορισμένους ανθρώπους να μην μπορούν να σταματήσουν να τρώνε όταν ανοίξουν μια σακούλα με πατατάκια –τσιπς πριν τα τελειώσουν, προσπάθησαν να ερευνήσουν επιστήμονες από το Ερλάνγκεν της Βαυαρίας.
Γιατί συμβαίνει αυτό άραγε; Επιστήμονες από το Ερλάνγκεν της Βαυαρίας ερευνούν εδώ και αρκετό διάστημα το φαινόμενο της λεγόμενης «ηδονιστικής υπερφαγίας».
Έπειτα από διεξοδικά πειράματα σε αρουραίους, διαπίστωσαν ότι συγκεκριμένη αναλογία λίπους και υδατανθράκων κάνει ιδιαίτερα ελκυστικά ορισμένα τρόφιμα.
Οι ερευνητές διενήργησαν κατόπιν πρόσθετα πειράματα και με ανθρώπους. Μεταξύ άλλων, συμπέραναν ότι όσο υψηλότερος είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) -με απλά λόγια, όσο πιο υπέρβαρος είναι κάποιος- τόσο περισσότερο ενεργοποιείται κατά την κατανάλωση τσιπς το «σύστημα ανταμοιβής» του εγκεφάλου.
Οι ερευνητές έδωσαν σε 20μελή ομάδα ανδρών και γυναικών αρχικά τσιπς και τρεις μέρες αργότερα κολοκυθάκια.
Πριν και μετά παρακολούθησαν πως επηρεάστηκε η εγκεφαλική τους λειτουργία από τις τροφές. Όπως φάνηκε, ο εγκέφαλος των συμμετεχόντων στο πείραμα, αντέδρασε ιδιαίτερα έντονα μετά την κατανάλωση τσιπς, και μάλιστα με παρόμοιο τρόπο που είχε αντιδράσει στα προηγούμενα πειράματα ο εγκέφαλος των αρουραίων.
«Το ενδιαφέρον για εμάς ήταν το γεγονός ότι ανάλογα με τον ΔΜΣ του εκάστοτε ατόμου, άλλαζε στους ανθρώπους ακριβώς η ίδια δομή στον εγκέφαλο που άλλαζε και στους αρουραίους – ο Nucleus accumbens», δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας Αντρέας Χες.
Πρόκειται για μια περιοχή που εμπλέκεται στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου. Πάντως, εκείνο που ακριβώς προκαλεί τις συγκεκριμένες αλλαγές δεν το γνωρίζουν ακόμη οι επιστήμονες, οι οποίοι συνεχίζουν τις έρευνές τους.
Η κατανάλωση τσιπς μπροστά στην οθόνη της τηλεόρασης, μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτη
Το φαγητό σαν… ναρκωτικό
Ορισμένοι ερευνητές συγκρίνουν την επίδραση της κατανάλωσης φαγητού στον εγκέφαλο με την αντίστοιχη που προκαλούν τα ναρκωτικά. Η ‘ντοπαμίνη’, όπως λέγεται ο νευροδιαβιβαστής της ευτυχίας, παίζει μεγάλο σε αυτή τη διαδικασία.
Ως εκ τούτου υπάρχει ο κίνδυνος να προκληθεί φαύλος κύκλος, δηλαδή να χρειάζεται κάποιος ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες συγκεκριμένης ουσίας προκειμένου να βρεθεί σε παρόμοια κατάσταση ευφορίας ώστε να προκαλέσει το ίδιο αίσθημα ανταμοιβής στον εγκέφαλοό του. Κι έτσι να προκαλείται εθισμός.
Στην επιστήμη γίνονται πολλές αντικρουόμενες συζητήσεις με αντικείμενο το ζήτημα του διατροφικού εθισμού, επισημαίνει η Ίζα Μακ από την Πανεπιστημιακή Κλινική του Τύμπινγκεν.
Όπως εξηγεί, η διατροφή και το σύστημα ανταμοιβής είναι αλληλένδετα. «Για ο,τιδήποτε είναι σημαντικό για την αυτοσυντήρηση και την αναπαραγωγή, πρέπει να ανταποκριθεί το σύστημα ανταμοιβής».
Τώρα, αν το σύστημα αυτό αντιδρά ιδιαίτερα στα γλυκά και τα λιπαρά οφείλεται στην «εξελικτική κληρονομιά» των ανθρώπων, επισημαίνει η Ίζα Μακ.
Οι ερευνητές στο Ερλάνγκεν απέκλεισαν ότι η υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι είναι σημαντικός παράγοντας που κάνει τα πατατάκια τόσο αγαπητά.
Ωστόσο, η Ίζα Μακ θεωρεί ότι δεν είναι αμελητέος παράγοντας. «Εάν δεν είχαν τα τσίπς αλάτι και μπαχαρικά, τότε δεν θα τα τρώγαμε σε τόσο μεγάλες ποσότητες». Η Ίζα Μακ επισημαίνει ότι η βιομηχανία τροφίμων έχει κάνει ήδη εντατικές δοκιμές προκειμένου να διαπιστώσει ποιο μείγμα συστατικών αρέσει περισσότερο στους καταναλωτές.
Ο ερευνητής Αντρέας Χες έχει πάντως πιο πρακτική συμβουλή για όλους όσους τείνουν να αδειάζουν τη σακούλα με τα πατατάκια: «Να τρώνε συνειδητά. Να μην παίρνουν ολόκληρη τη σακούλα μπροστά στην τηλεόραση, αλλά ένα μικρό μπολ».
Πληροφορίες από Deutsche Welle
