«Άφαντοι» έχουν γίνει περισσότεροι από 170 πίνακες, μεγάλης αξίας, του Ιδρύματος Ζαχαρίου, όπως αναφέρθηκε από δημοτικούς συμβούλους της παράταξης «Λιμάνι της Αγωνίας/ Πειραιάς η πόλη μας» στην συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Πειραιά την Δευτέρα 10/11.
Το θέμα «άνοιξε» η εισήγηση του δημάρχου Γιάννη Μώραλη να παραχωρηθούν προσωρινά 27 πίνακες του Ιδρύματος Ζαχαρίου στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά.
Η παράταξη «Λιμάνι της Αγωνίας» συμφώνησε να γίνει αποδεκτή η προσφορά αλλά, όπως τονίστηκε, πρέπει να υπάρξει μέριμνα για την καταγραφή, ασφάλιση και φύλαξη των πινάκων. Παράλληλα, τονίστηκε ότι πρέπει να διενεργηθεί έρευνα για να βρεθεί πως έχουν παραμείνει μόνο 27(;) πίνακες από τους πάνω από 200 που διέθετε το Ίδρυμα.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθεί ότι- όπως φαίνεται- όχι μόνο πολλοί από τους μεγάλης αξίας πίνακες έχουν χαθεί αλλά και πολλά άλλα σημαντικά περιουσιακά στοιχεία, που είχε εκχωρήσει με την διαθήκη του ο Αλέξανδρος Ζαχαρίου, ο οποίος ήταν από τους δημιουργούς της τσιμεντοβιομηχανίας ΤΙΤΑΝ.
Όπως ανέφερε η εφημερίδα «Ριζοσπάστης» σε δημοσίευμα της 10ης Δεκεμβρίου 1997, εκτός από τη γνωστή Βίλα Ζαζαρίου, στην Καστέλα, «ο διαθέτης άφηνε χρεόγραφα, 48.525 μετοχές της τσιμεντοβιομηχανίας ΤΙΤΑΝ και άλλων εταιριών, καταθέσεις στην Εθνική Τράπεζα, 220 και πλέον πίνακες ζωγραφικής (Γκύζη, Βολονάκη) μεγάλης αξίας, τιμαλφή, χρυσά και αργυρά νομίσματα, σειρές σπάνιων γραμματοσήμων, επιστημονικά συγγράμματα, σπάνια ελληνικά και ξένα βιβλία, έπιπλα παλιού Αθηναϊκού στιλ, γαλλικές και αγγλικές αντίκες κλπ.»
«Απ όλα αυτά, άλλα είπαν ότι εκποιήθηκαν, άλλα αγόρασε η Εθνική Τράπεζα, άλλα κάποιος αργυραμοιβός, ενώ τα περισσότερα εξαφανίστηκαν. Ένας πολύ μικρός αριθμός απ τους πίνακες ζωγραφικής βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη. Τέλος, υπάρχει η πληροφορία ότι μεγάλος αριθμός πινάκων μεγάλης αξίας βρίσκονταν στα γραφεία της τσιμεντοβιομηχανίας ΤΙΤΑΝ, οι οποίοι πουλήθηκαν “πακέτο” στην “Καλτσεστρούτσι” μαζί μ όλο το συγκρότημα. Επίσης, έγινε γνωστό ότι το 1974 έγινε εκποίηση χρεογράφων, χωρίς όμως την απαραίτητη έγκριση του υπουργείου Οικονομικών», ανέφερε το ίδιο δημοσίευμα.
Η ιστορία της Βίλας- φάντασμα
Ο Αλέξανδρος Ζαχαρίου γεννήθηκε, το 1869, στη Βράιλα της Ρουμανίας. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης και εργάστηκε στη Γερμανία μέχρι το 1899. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα ίδρυσε μαζί με άλλους τη παραπάνω τσιμεντοβιομηχανία. Το 1938 πέθανε και δημοσιεύτηκε στο Πρωτοδικείο Αθηνών η ιδιόγραφη διαθήκη, που συνέταξε στις 12 Μαρτίου 1937 ενώ το 1942 πέθανε και η γυναίκα του, Αυγούστα και δημοσιεύτηκε η δική της διαθήκη.
Με τις δύο διαθήκες συστήθηκε κοινωφελές ίδρυμα με την επωνυμία «Ίδρυμα Αλεξάνδρου Δημ. Ζαχαρίου υπέρ των Απόρων Καλλιτεχνών», στο 7μελες Διοικητικό Συμβούλιο, του οποίου μετέχει, μετά από πρόταση του Συμβουλίου Εθνικών Κληροδοτημάτων, ο εκάστοτε δήμαρχος Πειραιά (σ.σ. ο πρώην δήμαρχος Βασίλης Μιχαλολιάκος είχε διοριστεί με Υπουργική Απόφαση τον Οκτώβριο του 2011).
Ο ιδιοκτήτης της Βίλας Αλεξ. Ζαχαρίου όριζε ότι σ αυτήν μπορούν να διαμένουν άποροι καλλιτέχνες, ηθοποιοί και συγγραφείς. Τα έξοδα της λειτουργίας θα καλύπτονταν απ την εκμετάλλευση πευκόφυτης έκτασης 418.000 τ. μ. στη θέση Πευκάκι του Λουτρακίου της Κορινθίας, που ανήκε πάλι στον ίδιο.
« Στα χρόνια της Χούντας κατατέθηκαν αγωγές στα πολιτικά Δικαστήρια απ τους διαχειριστές του κληροδοτήματος εναντίον ιδιωτών για την καταπάτηση οικοπεδικών εκτάσεων στην περιοχή του Λουτρακίου Κορινθίας, που αποτελούσαν μέρος της ακίνητης περιουσίας. Κατά περίεργο, όμως, τρόπο, οι εκπρόσωποι του Ιδρύματος Ζαχαρίου δεν αντέδρασαν. Πέρασαν τα 20 χρόνια που προβλέπει ο νόμος, ίσχυσε το δικαίωμα της ιδιοχρησίας κι έτσι η περιοχή άλλαξε ιδιοκτήτες…», έγραφε, στο ίδιο δημοσίευμα, ο «Ριζοσπάστης», σημειώνοντας, τότε, ότι κάτω από την πίεση των καταγγελιών το υπουργείο Οικονομικών ζήτησε τη διενέργεια διαχειριστικού ελέγχου για τον καταμερισμό ευθυνών, χωρίς, ωστόσο, να γίνει γνωστό το αποτέλεσμα.
Επίσης, στα χρόνια της Χούντας, όπως έγραψε σε άρθρο του ο κ. Μανώλης Οικονόμου στο http://www.greekarchitects.gr (6/1/2014) «το Διοικητικό Συμβούλιο του ιδρύματος, με πρόεδρο τον κ. Γουναράκη, ο οποίος ήταν και πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της ΔΕΗ, αποφάσισε να αξιοποιήσει το συγκεκριμένο οικόπεδο γκρεμίζοντας την κατοικία που βρισκόταν στο χώρο και δημιουργώντας στη θέση της ένα κτίριο τέχνης και πολιτισμού που θα συνέβαλε στην πολιτιστική εκπαίδευση των Πειραιωτών.
Το κτίριο, που έμεινε ημιτελές, στην θέση της Βίλας ελκύει τη ματιά του περαστικού με την πρωτοποριακή του σχεδίαση. Είναι έργο του αρχιτέκτονα Ι. Λιάπη ενώ τα στατικά υπέγραψε ο πολιτικός μηχανικός Δ. Μπαϊρακτάρης. Το έργο μελετήθηκε από το 1971 έως το 1972 και ο προβλεπόμενος χρόνος κατασκευής του ήταν δύο χρόνια (από το 1972 έως το 1974) με εκτιμώμενο κόστος κατασκευής τα 18.000.000 δρχ.»
«Το πνευματικό αυτό κέντρο μελετήθηκε από τον Λιάπη να περιλαμβάνει χώρους συνολικού εμβαδού 1800μ² που εκτίνονται σε έξι επίπεδα. Όλο το κτίριο δείχνει να αιωρείται 1.50 μέτρο πάνω από το έδαφος. Η είσοδος στο ισόγειο (στάθμη Β) που είναι και η κεντρική γίνεται από τη νότια όψη μέσω τριών πλακών με σκάλες που στηρίζονται σε λιτά κατακόρυφα τοιχεία. Μπαίνοντας στο εσωτερικό του ισογείου βρισκόμαστε σε ένα χώρο όπου κυρίαρχο ρόλο διαδραματίζουν η μεγάλη ράμπα που οδηγεί στο μεσοπάτωμα (στάθμη Γ), οι μεγάλες στρογγυλές κολώνες καθώς και το μεγάλο ύψος. Σε αυτή τη στάθμη η μελέτη είχε τοποθετήσει το γραφείο του διευθυντή με τη γραμματεία καθώς και αίθουσα συμβουλίου. Για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών είχε σχεδιαστεί ιματιοθήκη και λουτρά σε συνέχεια του φουαγιέ που είναι ο προθάλαμος για την είσοδο στο αμφιθέατρο στο πάνω μέρος των κερκίδων. Το αμφιθέατρο αυτό έχει χωρητικότητα 400 ατόμων και μπορεί να φιλοξενήσει διαλέξεις, προβολές, θεατρικές και μουσικές παραστάσεις», αναφέρει το ίδιο άρθροτου κ. Οικονόμου (στο http://www.greekarchitects.gr), στο οποίο υπάρχει λεπτομερής περιγραφή του εσωτερικού του κτηρίου.
Τελικά, λόγω της έλλειψης χρημάτων καθώς δεν αξιοποιήθηκε, όπως προβλεπόταν και η έκταση στο Λουτράκι, το κτήριο, που θεωρείται από τα αξιόλογα της Αττικής, παρέμεινε ημιτελές και απαξιώνεται.
Οι ιδέες για αξιοποίηση δεν λείπουν….
Όπως και για τα άλλα κτήρια- φαντάσματα της πόλης έχουν κατά καιρούς ακουστεί διάφορες εξαγγελίες περί αξιοποίησής τους. Ωστόσο, ως κληροδότημα διέπεται από ιδιαίτερους κανονισμούς και χρειάζεται να γίνει ειδικά διαδικασία.
Ενδεικτικά, θα πούμε ότι το 1997 όπως έγραφε ο «Ριζοσπάστης», ο τότε δήμαρχος Πειραιά Στέλιος Λογοθέτης έλεγε ότι «ανάμεσα στις επιλογές του δήμου, είναι να παραχωρηθεί η βίλα για να γίνει παράρτημα του Μεγάρου Μουσικής».
Αρκετά χρόνια αργότερα, το 2008, ο τότε δήμαρχος Παναγιώτης Φασούλας είχε μιλήσει για αξιοποίηση της γνωστής ως «Βίλας Ζαχαρίου» για τη στέγαση της Γαλλικής Σχολής για να ακολουθήσει η δημαρχία του Βασίλη Μιχαλολιάκου, ο οποίος είχε εξαγγελίες για όλα τα κτήρια- φαντάσματα της πόλης και για το συγκεκριμένο είχε ανακοινώσει αξιοποίηση «ως Μουσείου για την Αθλητική Ιστορία»και στη συνέχεια είχε αναφέρει ότι «με πόρους από το ΕΣΠΑ αλλά και από το πρόγραμμα των δημοσίων επενδύσεων, η «Βίλα Ζαχαρίου» θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως έδρα του Αθλητικού Σχολείου».
Από Pireas2day.gr
