Ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιά, το πρώην υπολιμεναρχείο Υδρας, είναι σήμερα ένα από τα πιο «δυνατά χαρτιά» της κυβέρνησης, στην προσπάθειά της να μεγιστοποιήσει τα οφέλη για την ελληνική οικονομία και να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των δανειστών της χώρας.
Το «Porto Leone», όπως είναι η… βενετσιάνικη ονομασία του λιμανιού του Πειραιά, έχει αρκετά προσόντα, που το καθιστούν ελκυστικό… προορισμό για επενδυτές, οι οποίοι αναμένεται να διεκδικήσουν τα επιμέρους terminal (κρουαζιέρας, αυτοκινήτων κ.ά.), στο νέο γύρο παραχωρήσεων που σχεδιάζει η κυβέρνηση.
Πρώτα από όλα, είναι η θέση του στο χάρτη, η οποία θεωρείται ιδανική, αφού αποκλίνει ελάχιστα από όλες τις μεγάλες θαλάσσιες εμπορικές γραμμές (Μαύρη Θάλασσα, Σουέζ και Δ. Μεσόγειος – Β. Ευρώπη). Η γεωγραφική του θέση αξιοποιήθηκε από την αρχαιότητα, αφού ο Πειραιάς, ως λιμάνι, είναι γνωστός από το 2.600 π.χ. Επί Αθηναϊκής Δημοκρατίας, γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση, καθώς στους κολπίσκους του έδεναν τα «ξύλινα τείχη», που έσωσαν πολλές φορές την πόλη.
Η θέση αυτή συνέβαλε, ώστε στην πορεία των χρόνων να γίνει όχι μόνο το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, αλλά και το μεγαλύτερο επιβατικό λιμάνι της Ευρώπης, με περισσότερους από 22 εκατ. επιβάτες ετησίως, εκ των οποίων περίπου τα 2,5 εκατ. προέρχονται από την κρουαζιέρα.
Ακόμη, ο Πειραιάς διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους Σταθμούς Εμπορευματοκιβωτίων -αφού φέτος αναμένεται να βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα της Ευρώπης- και επιπλέον το μεγαλύτερο σταθμό αυτοκινήτων (car terminal) στην Ανατολική Μεσόγειο.
Πολλά μπορεί να μην ήταν έτσι όπως τα γνωρίζουμε σήμερα για το Λιμάνι, εάν έλειπαν οι έμποροι από τη Χίο και την Υδρα. Ηταν το 1835, λίγο μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους, που οι Χιώτες και Υδραίοι έμποροι καταφθάνουν στον Πειραιά και δίνουν νέα πνοή στο Λιμάνι. Με την επιβολή ενός τέλους 10% επί του εισαγωγικού δασμού των εισαγόμενων από το λιμάνι προϊόντων, χρηματοδοτούνται τα πρώτα έργα ανάπτυξής του. Παράλληλα, οικοδομείται ο Ναός του Αγ. Σπυρίδωνα, ενώ, ένα χρόνο μετά, ολοκληρώνεται η κατασκευή της οδού Αθηνών – Πειραιώς, η οποία συντελεί στην αύξηση της κίνησης του Λιμανιού.
Σιγά σιγά, το λιμάνι αρχίζει να αναπτύσσεται. Αποκτά σιδηροδρομική σύνδεση με την Αθήνα (1869), ενώ ένα υποτυπώδες ναυτιλιακό cluster αρχίζει να στήνεται με την ίδρυση της ναυτασφαλιστικής εταιρείας «Αρχάγγελος» και του πρώτου Ελληνικού Νηογνώμονα.
Λίγα χρόνια μετά, ανεγείρεται το Χρηματιστήριο του Πειραιά, το επονομαζόμενο «Ρολόι».
Το επόμενο μεγάλο βήμα του λιμανιού συνδέεται με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο «Εθνάρχης» ιδρύει, το 1930, τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς, και το μεγάλο λιμάνι της χώρας περνάει στη φάση της σύγχρονης ιστορίας του. Ο ΟΛΠ προχώρησε στην πρόσληψη 3.000 εργατών, οι οποίοι μέχρι τότε δούλευαν για εργολάβους και μεσάζοντες. Για πρώτη φορά, η εκμετάλλευση γίνεται από κρατικό οργανισμό, με κανόνες, πειθαρχία, κανονισμούς, τιμολόγηση και ασφάλεια.
Οι χώροι του μετατρέπονται σε «ελεύθερη ζώνη» (1932), κατανέμονται οι χρήσεις λιμανιών αναλόγως του φορτίου και των δρομολογίων, κατασκευάζεται το Silo (1934), το οποίο αρχίζει να λειτουργεί το 1936, αγοράζονται οι πρώτες σύγχρονες ηλεκτροκίνητες γερανογέφυρες και ολοκληρώνεται η επέκταση του Λιμένος μέχρι τον Αγιο Γεώργιο Κερατσινίου.
Η ανάπτυξη του Λιμανιού σταμάτησε με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι κινηματογραφικές εικόνες αποτελούν τραγικές μαρτυρίες των καταστροφών που υπέστη από τους βομβαρδισμούς των Γερμανών, αλλά και των συμμαχικών αεροπλάνων.
Ακολουθούν τα δύσκολα χρόνια της ανασυγκρότησης και, από το 1945 έως τη δικτατορία των συνταγματαρχών του 1967, πραγματοποιήθηκαν όλα τα μεγάλα έργα του σημερινού κεντρικού λιμανιού, καθώς και οι εσωτερικές δομές οργάνωσης και λειτουργίας του Οργανισμού.
Μετά τη δικτατορία και μέχρι το 1999, ο ΟΛΠ ανακατασκευάζει την Ακτή Βασιλειάδη και δημιουργεί το σύγχρονο Σταθμό Εμπορευματοκιβωτίων, στον οποίο δίδει το όνομα του ιδρυτή του, «Ελ. Βενιζέλος». Σε συνεργασία με την MSC, τη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία containerships στον κόσμο, μπαίνει στο «χάρτη» των 50 μεγαλύτερων λιμανιών του κόσμου.
Δημιουργούνται, στο κεντρικό λιμάνι, οι χώροι εξυπηρέτησης της κρουαζιέρας και, στο εμπορικό λιμάνι, οι χώροι μεταφοράς αυτοκινήτων. Ολος ο υπόλοιπος χώρος μέχρι το λιμάνι του Περάματος, όπως και ο προβλήτας Δραπετσώνας, παραχωρούνται για εργασίες ναυπηγοεπισκευής, με συνεχείς επεκτάσεις και εκσυγχρονισμό των παλαιών καρνάγιων σε σύγχρονα ναυπηγεία. Από το 1999 και μετά, οπότε ο ΟΛΠ μετατρέπεται σε Ανώνυμη Εταιρεία, ακολουθεί μια συνεχή εξελικτική πορεία.
Το 2003, εισάγεται στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, ενώ, πριν από την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, αναβαθμίζει το σύνολο των υποδομών υποδοχής κρουαζιερόπλοιων.
Επιφανείς στο πηδάλιο
Αδιάρρηκτα συνδεδεμένη είναι η ιστορία της Ναυτεμπορικής και του ΟΛΠ, αφού ο συνιδρυτής της πρώτης οικονομικής εφημερίδας της χώρας, Πάνος Αθανασιάδης (φωτογραφία), διετέλεσε πρόεδρος του μεγάλου λιμανιού από το 1960 μέχρι το 1964 και το 1974 μέχρι το 1978.
Πρώτος πρόεδρος του ΟΛΠ ήταν ο Μιχάλης Ρινόπουλος, το 1930, ενώ το έργο επισκευής του λιμανιού «έτρεξε» την περίοδο 1946 – 1950 ο Νικόλαος Γεννηματάς. Στη σύγχρονη περίοδο της ιστορίας του ΟΛΠ, ξεχωρίζουν οι διευθύνοντες σύμβουλοι Σωτήρης Θεοφάνης, που έβαλε την εταιρεία στο ελληνικό Χρηματιστήριο το 2003, και Νίκος Αναστασόπουλος, που ολοκλήρωσε με επιτυχία την παραχώρηση του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων στην Cosco, το 2008. Στο πηδάλιο του ΟΛΠ, σήμερα, βρίσκεται ο Γιώργος Ανωμερίτης, σε μια περίοδο που αναμένεται να αλλάξει και πάλι η φυσιογνωμία του «Porto Leone».
Αποφασιστικής σημασίας η συνεργασία με την Cosco
Κομβικής σημασίας, βέβαια, εξέλιξη για το Λιμάνι είναι ο διαγωνισμός παραχώρησης δύο προβλητών στους Κινέζους της Cosco, ωστόσο επενδύσεις έχουν γίνει και σχεδιάζονται σε όλο το «μήκος και πλάτος» του λιμανιού.
Οι επενδύσεις στο Σταθμό Εμπορευματοκιβωτίων (Σ.ΕΜΠΟ.), τόσο της Cosco όσο και του ΟΛΠ, τα τελευταία τρία χρόνια, έχουν ξεπεράσει τα 500 εκατ. ευρώ. Αλλα 220 εκατ. ευρώ θα απαιτηθούν για να ολοκληρωθεί ο προβλήτας ΙΙΙ. Στην τελική μορφή του, ο Σταθμός θα έχει ετήσια δυνατότητα διακίνησης περίπου 4,6 εκατ. teu.
Δίπλα στο Σταθμό Εμπορευματοκιβωτίων βρίσκεται ο Σταθμός Αυτοκινήτων, ο οποίος έχει εξελιχθεί στο μεγαλύτερο κόμβο μεταφόρτωσης στην ανατολική Μεσόγειο. Μόνο το 2011, το διαμετακομιστικό εμπόριο έφτασε τα 328.996 αυτοκίνητα, από 246.801 ένα χρόνο πριν.
Η ΟΛΠ Α.Ε., σήμερα, διαθέτει 11 θέσεις πρόσδεσης κρουαζιερόπλοιων, δύο επιβατικούς σταθμούς, 60 θέσεις πούλμαν και ένα ελικοδρόμιο. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ η κατασκευή νέων προβλητών για κρουαζιερόπλοια τελευταίας γενιάς. Το project, προϋπολογισμού 230 εκατ. ευρώ, προβλέπει την ανάπτυξη μέχρι και έξι θέσεων παραβολής πλοίων.
Ρεκόρ τιμής της μετοχής
Η εμφάνιση όμως των Κινέζων συνδέεται και με την επίτευξη ενός ιστορικού ρεκόρ για την τιμή της μετοχής του Οργανισμού. Την περίοδο που ο ΟΛΠ προετοιμαζόταν να προχωρήσει στην προκήρυξη διαγωνισμού για την παραχώρηση των προβλητών ΙΙ και ΙΙΙ του Σ.ΕΜΠΟ., τον οποίο τελικά κέρδισε η Cosco και συγκεκριμένα στις 4 Ιανουαρίου 2008, η αξία της μετοχής του έφτασε στα ιστορικά υψηλά της, στα 32,94 ευρώ η μία. Την ημέρα εκείνη, η συνολική μετοχική αξία του ΟΛΠ έφτασε τα 823,5 εκατ. ευρώ. Σήμερα, η κεφαλαιοποίηση της εταιρείας ανέρχεται στα 333 εκατ. ευρώ.
Χρονολόγιο σταθμών στην ιστορία του ΟΛΠ Α.Ε.
1930 Ιδρυση ΟΛΠ Α.Ε.
1932 Ιδρυση Ελεύθερης Ζώνης
1936 Λειτουργία σιλό
1941 – 1944 Καταστροφή του Λιμανιού στο Β’ Π.Π.
1955 Ανακατασκευή και ανασυγκρότηση του Λιμανιού
1964 Ολοκλήρωση του κτηρίου του σιλό
1975 Λειτουργεί η πρώτη γερανογέφυρα για εμπορευματοκιβώτια στο σταθμό της Ακτής Βασιλειάδη
1999 Ολοκλήρωση κατασκευής Προβλήτα ΙΙ
1999 Μετατροπή του ΟΛΠ σε Ανώνυμη Εταιρεία
2002 Ο Πειραιάς στα 50 μεγαλύτερα λιμάνια
2003 Εισαγωγή μετοχών στο Χ.Α.
2004 Αναβάθμιση του λιμένα κρουαζιέρας εν όψει Ολυμπιακών Αγώνων
2006 Ο Πειραιάς στα 10 μεγαλύτερα τερματικά αυτοκινήτων στην Ευρώπη
2008 Παραχώρηση Προβλήτα ΙΙ εμπορευματοκιβωτίων
2010 Ολοκλήρωση κατασκευής Προβλήτα Ι
naftemporiki
