Δεν μπορείς να σταματήσεις μια θυμωμένη καταιγίδα. Δοκίμασέ το!
Την Παρασκευή και… 13 Ιουνίου ο πρωθυπουργός της Ελλάδας κ. Κώστας Καραμανλής είχε την ευκαιρία να επισκεφτεί στο νησί της Σάμου το Κέντρο Υποδοχής Μεταναστών, το οποίο λειτουργεί εδώ και κάποιο διάστημα για την περίθαλψη –και την επαναπροώθηση– των λαθρομεταναστών που «εκβράζονται» κατά χιλιάδες στις ακτές της χώρας μας. Εξ αιτίας της γεωγραφικής της θέσης, η Ελλάδα βρίσκεται στην «πρώτη γραμμή» και είναι μια από τις κυριότερες «πύλες εισόδου» λαθρομεταναστών στην Ευρώπη. Για την ευρωπαϊκή Δεξιά, η οποία αντιλαμβάνεται την Ευρώπη ως «φρούριο» που πρέπει να αντισταθεί με κάθε τρόπο στην επέλαση των Τριτοκοσμικών «βαρβάρων», η λαθρομετανάστευση θεωρείται ως μείζον πρόβλημα διαχείρισης «ανθρώπινων αποβλήτων». Για τους πολιτικούς της Ευρω-Δεξιάς η λαθρομετανάστευση είναι κυρίως «τεχνικό πρόβλημα», που λύνεται με περισσότερη αστυνόμευση και διαφύλαξη των συνόρων, και όχι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που έχει να κάνει με τις οικονομικές ανισότητες, την εξαθλίωση, τη δημογραφική έκρηξη και την περιβαλλοντική υποβάθμιση τεράστιων περιοχών του πλανήτη μας.
Η οικονομική ανισότητα στρέφει τους εξαθλιωμένους στους «συρματόπλεκτους παραδείσους» μας
Για μια ακόμη φορά στην ιστορία της, η Ελλάδα βρίσκεται στο μέσο μιας τεράστιας μετακίνησης πληθυσμών, που κινούνται από το Νότο προς το Βορρά και από την Ανατολή προς τη Δύση. Αντίθετα με τις μεταναστεύσεις των προηγούμενων ιστορικών περιόδων, που αφορούσαν χιλιάδες ανθρώπους, η σημερινή μεταναστευτική κίνηση αφορά εκατομμύρια, πολλά εκατομμύρια ανθρώπους. Ποτέ πριν δεν κατοικούσαν στον πλανήτη μας τόσοι πολλοί άνθρωποι, και ποτέ πριν οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες δεν ήταν τόσο μεγάλες. Από τα 6,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους, που ζουν σήμερα στη Γη, τα 5 δισεκατομμύρια κατοικούν στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες και από αυτούς τα δύο δισεκατομμύρια επιβιώνουν με λιγότερο από ένα ευρώ την ημέρα ! Τη στιγμή που ολόκληρο το νότιο ημισφαίριο είναι βυθισμένο στη φτώχεια και μαστίζεται από πολέμους, αρρώστιες, αναταραχές και πληθυσμιακή έκρηξη, το βόρειο ημισφαίριο, που κατοικείται από πλούσιους και γερασμένους πληθυσμούς, απολαμβάνει τη μεγαλύτερη περίοδο ειρήνης και ευημερίας στην ιστορία του. Η οικονομική ανισότητα Βορρά-Νότου είναι πέρα για πέρα προκλητική. Το παράδειγμα της συντριπτικής διαφοράς στην κατανάλωση ενέργειας είναι και το πιο χαρακτηριστικό: ένας Αμερικανός καταναλώνει ενέργεια ίση με την ενέργεια που καταναλώνουν 6 Μεξικανοί ή 13 Κινέζοι ή 31 Ινδοί ή 123 Μπαγκλαντεζανοί ή 370 Αιθίοπες! Η διαφορά του βιοτικού επιπέδου Βορρά-Νότου είναι και ο σημαντικότερος λόγος αυτής της πρωτοφανούς μεταναστευτικής κίνησης, που στέλνει εκατομμύρια εξαθλιωμένους Τριτοκοσμικούς στις πλούσιες μητροπόλεις του βόρειου ημισφαιρίου.
Η οικονομική επιτυχία της Δύσης μοιάζει αυτοκαταστροφική, εφόσον αφήνει να συσσωρεύονται ανισότητες, τόσο στην περιφέρεια όσο και στους κόλπους της. Ο πλούσιος Βορράς μπορεί να καυχιέται ότι αποτελεί μια νησίδα ευημερίας μέσα σε έναν ωκεανό από βάσανα, καταδιώκεται ωστόσο από την έμμονη φοβία μήπως τιμωρηθεί, γιατί τα κατάφερε χωρίς τους άλλους. Οι αυξανόμενες οικονομικές ανισότητες σε συνδυασμό με την εκρηκτική πληθυσμιακή αύξηση στο νότιο ημισφαίριο μπορούν να δημιουργήσουν μια γιγαντιαία ανθρωποπλημμύρα, που θα παρασύρει τα πάντα στο διάβα της. Σ’ αυτή την περίπτωση οι πολυτελείς μητροπόλεις του Βορρά θα πρέπει να μετατραπούν σε μπούνκερ για να προστατευτούν από τις ορδές των εξαθλιωμένων Τριτοκοσμικών! Ακόμη πάντως κι αν η Ευρώπη μετατραπεί σε «συρματόπλεκτο παράδεισο» δε θα μπορέσει να προστατευτεί ικανοποιητικά από την έκρηξη της «πληθυσμιακής βόμβας» στο νότιο ημισφαίριο. Αν η ανάπτυξη δε διαχυθεί και στις υπόλοιπες περιοχές του πλανήτη, αργά ή γρήγορα η πετυχημένη Δύση θα τιμωρηθεί, επειδή απλώς πέτυχε στον οικονομικό τομέα δίχως τους άλλους! Η επιτυχία πρέπει να μοιράζεται για να μην είναι αυτοκαταστροφική.
Η παράνοια του «Φρουρίου Ευρώπη»
Κάθε λογική οχύρωσης της Ευρώπης απέναντι στην ανθρώπινη δυστυχία του Τρίτου Κόσμου είναι το λιγότερο απάνθρωπη και ρατσιστική. «Το “Φρούριο Ευρώπη’’ με τις ερμητικά κλεισμένες πύλες του για τους λιμοκτονούντες του πλανήτη μας αποτελεί τη σύγχρονη εκδοχή του ρατσιστικού μύθου της “άριας φυλής’’, που κόστισε, ως γνωστόν, στο παρελθόν τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων» (Ζήσης Δ. Παπαδημητρίου, Ο Ευρωπαϊκός Ρατσισμός).
Η Δύση, οργανικό τμήμα της οποίας αποτελεί και η Ελλάδα, δεν μπορεί να είναι μια φανταχτερή βιτρίνα, απαγορευμένη στα έκθαμβα μάτια της ένδειας. Δεν μπορεί να αποτελεί μια όαση ευτυχίας, αδιαφορώντας για την έρημο της δυστυχίας που την περιτριγυρίζει. Δεν μπορεί να κλειστεί στον εαυτό της. Αργά ή γρήγορα οι κολασμένοι της γης θα την εκδικηθούν για την αδιαφορία της. Η Δύση και η Ελλάδα ειδικότερα δεν έχουν άλλη επιλογή από το να μην πάνε κόντρα στο ρου της ιστορίας, να μείνουν δηλαδή ανοικτές προς τη μετανάστευση. Άλλωστε, ακόμη και να το ήθελαν, δεν μπορούν να εμποδίσουν τα κύματα των απελπισμένων που θέλουν να περάσουν ή να βρουν καταφύγιο σ’ αυτές.
Ιδιαίτερα μάλιστα όταν αυτά τα σπρωγμένα από την απόγνωση πλάσματα, γνωρίζουν –γιατί η τηλεόραση φθάνει πλέον παντού– ότι στην άλλη πλευρά της θάλασσας οι άνθρωποι ζουν άνετα και ότι υπάρχει άφθονος χώρος. Θέλουν να μετακινηθούν για να καλύψουν τα κενά. Είτε το θέλουμε είτε όχι κάνοντας ένα με δύο παιδιά «εκκενώνουμε» μελλοντικούς χώρους (θέσεις εργασίας, κατοικίες στο κέντρο των πόλεων κ.ά.) προς όφελος ταχύτερα αυξανόμενων εθνικών ομάδων. Οι χώροι που αδειάζουν στους πλούσιους αστικοποιημένους πληθυσμούς της Ευρώπης και της Ελλάδας θα καταληφθούν αργά ή γρήγορα από εκατομμύρια φτωχών χωρικών του Τρίτου Κόσμου. Η αντίστροφη μέτρηση έχει ήδη αρχίσει και το ανθρώπινο ποτάμι δεν μπορεί πλέον να επιστρέψει στην πηγή του. Όσο θα υπάρχουν οικονομικές, πολιτικές και δημογραφικές ανισότητες απελπισμένοι άνθρωποι από το Νότο θα συνωθούνται προς την Ευρώπη άσχετα με τις επιθυμίες και τις πολιτικές αποφάσεις των κυβερνήσεων.
Το πνεύμα του Οδυσσέα είναι με το μέρος των λαθρομεταναστών
Η γεωγραφική ιδιαιτερότητα της Ελλάδας την καθιστά ευάλωτη στη λαθρομετανάστευση. Η χώρα μας διαθέτει 1.160 χιλιόμετρα χερσαίων συνόρων, το 80% των οποίων είναι ορεινά, και 14.880 χιλιόμετρα ακτών, όσα δηλαδή διαθέτουν όλες μαζί οι υπόλοιπες 14 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η φύλαξη αυτών των εκτεταμένων συνόρων, ιδίως των θαλασσίων, είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Απαιτείται μεγάλο ανθρώπινο δυναμικό, συσκευές προηγμένης τεχνολογίας (π.χ. θερμικές κάμερες νυκτός κ.α.) και, ασφαλώς, άφθονοι οικονομικοί πόροι. Η Ελλάδα δε διαθέτει σε επάρκεια τίποτε από όλα αυτά.
Το ταξίδι των λαθρομεταναστών προς την «Ιθάκη» τους είναι μια περιπέτεια, όχι με Λαιστρυγόνες, Κύκλωπες και την οργή του θυμωμένου Ποσειδώνα, αλλά με ναρκοπέδια, σαπιοκάραβα, καρότσες φορτηγών, αδίστακτους διακινητές και δουλεμπόρους, αυστηρούς και διεφθαρμένους αστυνομικούς, σκληρούς συνοριοφύλακες και στρατιώτες, γραφειοκρατικούς λαβύρινθους, απελάσεις, επαναπροωθήσεις και επανεισδοχές, χωρισμούς και επανενώσεις οικογενειών, μίζερα κέντρα υποδοχής που θυμίζουν στρατόπεδα συγκέντρωσης, άσχημες καιρικές συνθήκες, ταραγμένες θάλασσες και παγωμένα βουνά. Αυτή είναι και η τραγική ειρωνεία στην όλη ιστορία: ενώ εμείς ζούμε «περιμένοντας τους Βαρβάρους», εκείνοι βγαίνουν «στον πηγαιμό για την Ιθάκη» τους. Το πνεύμα του Οδυσσέα είναι μαζί τους. Αργά ή γρήγορα οι λαθρομετανάστες και οι «κολασμένοι της γης» θα καταφέρουν να φθάσουν στην «Ιθάκη» τους. Δεν έχουν άλλωστε και άλλη επιλογή.
Ούτε όμως και η Ευρώπη έχει άλλη επιλογή: αν ολόκληρα κομμάτια της Γης αφεθούν να γλιστρήσουν έξω από το χρόνο και οδηγηθούν στην οικονομική κατάρρευση, στους συνεχείς πολέμους, στις επιδημίες και στην πληθυσμιακή έκρηξη, τότε η πλούσια και γερασμένη Ευρώπη θα τιμωρηθεί γι’ αυτό. Δεν μπορεί η Δύση, η Ευρώπη, ούτε και η Ελλάδα, να μιλά για οικονομική επιτυχία όταν ο μισός πλανήτης είναι βυθισμένος στην αθλιότητα. Η ιστορία μάς έχει δείξει ότι δεν μπορείς να σταματήσεις τους ανθρώπους, όταν αυτοί σπρώχνονται από την απελπισία και την αθλιότητα. Δεν μπορείς να σταματήσεις μια θυμωμένη καταιγίδα. Αναγκαστικά θα την υποστείς. Το «φρούριο» Ελλάς, όπως και κάθε «φρούριο» που προσπαθεί να σταθεί εμπόδιο στο ρου της ιστορίας, είναι καταδικασμένο να πέσει. Στα ερείπια του όμως, θα γεννηθεί, με επώδυνο αναμφίβολα τοκετό, η πολυπολιτισμική Ελλάδα του 21ου αιώνα.
Γιώργος Στάμκος, συγγραφέας και εκδότης-διευθυντής του περιοδικού ΖΕΝΙΘ.
