Η πανδημία του Covid, οι ενεργειακές ελλείψεις, οι γεωπολιτικές αδυναμίες – όλα αυτά τα παγκόσμια ζητήματα δεν αντιμετωπίστηκαν επαρκώς από τη διεθνή κοινότητα τα τελευταία χρόνια. Αυτό μας φέρνει και πάλι στην ανάγκη για αλλαγές στην παγκόσμια διακυβέρνηση – η αυξανόμενη ένταση και συχνότητα των παγκόσμιων υφέσεων θέτει υπό αμφισβήτηση την επάρκεια του υφιστάμενου παγκόσμιου πλαισίου.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η παγκόσμια οικονομία είναι όλο και πιο ευάλωτη στους κινδύνους μιας πλήρους ύφεσης, με όλα τα κύρια κέντρα των παγκόσμιων αγορών να αντιμετωπίζουν αξιοσημείωτες
δυσκολίες. Στην περίπτωση των ΗΠΑ, πρόκειται για τον υψηλό πληθωρισμό και τις αυξήσεις των επιτοκίων της Fed που επηρεάζουν αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα. Στην Ευρώπη, εκτός από τις ανησυχίες για τον υψηλό πληθωρισμό, υπάρχει η παρατεταμένη απειλή της ενεργειακής ανεπάρκειας. Στην Κίνα, η οικονομική δραστηριότητα έχει μειωθεί αισθητά σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, γεγονός που οφείλεται εν μέρει στην επιμονή των αντιξοοτήτων που συνδέονται με την πανδημία Covid. Η αυξανόμενη συχνότητα των υφέσεων στην παγκόσμια οικονομία εγείρει ερωτήματα σχετικά με την επάρκεια του σημερινού πλαισίου
παγκόσμιας διακυβέρνησης στον οικονομικό τομέα.
Η κρισιμότητα της Κίνας στη συνολική αναπτυξιακή δυναμική της παγκόσμιας οικονομίας έχει γίνει όλο και πιο έντονη τις τελευταίες περιόδους, με την υπεραπόδοσή της κατά τη διάρκεια της ύφεσης της πανδημίας Covid το 2020 να αποτελεί μία από τις χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Αυτή τη φορά, η ικανότητα της Κίνας
να δώσει μεγαλύτερη ώθηση στην παγκόσμια οικονομία θα ενισχυθεί από τις πολυάριθμες προσπάθειες που καταβάλλει για το άνοιγμα της οικονομίας της στις αναπτυσσόμενες χώρες μέσω περιφερειακών και πολυάριθμων διμερών εμπορικών συμφωνιών.
Ισχυρότερες παροτρύνσεις σε όλο τον Παγκόσμιο Νότο μπορούν επίσης να διευκολυνθούν από ορισμένες από τις πλατφόρμες που έχει δημιουργήσει η Κίνα με άλλες αναπτυσσόμενες χώρες – τέτοιες πλατφόρμες περιλαμβάνουν την Πρωτοβουλία Ζώνης και Δρόμου (BRI), τις BRICS+, καθώς και σημαντικές ομάδες περιφερειακής ολοκλήρωσης όπως η RCEP.
Ενδέχεται επίσης να υπάρξουν νέα κίνητρα από την Κίνα για την τόνωση της οικονομικής της ανάπτυξης. Τα προηγούμενα μέτρα κατά της κρίσης στην Κίνα έτειναν να δίνουν προτεραιότητα στην ανάπτυξη των υποδομών, καθώς και στους τομείς υψηλής τεχνολογίας/ψηφιακής οικονομίας της οικονομίας, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί η κρίση ως ευκαιρία για τον εκσυγχρονισμό της εθνικής οικονομίας. Θα χρειαστεί επίσης να δοθεί μεγαλύτερη προτεραιότητα στην αντιμετώπιση ορισμένων τρωτών σημείων στο οικονομικό τοπίο της Κίνας, όπως η κατάσταση της αγοράς κατοικίας και τα υψηλά επίπεδα χρέους σε ορισμένους τομείς και επιχειρήσεις.
Εκτός από την Κίνα, υπάρχει μια άλλη αναπτυσσόμενη οικονομία που μπορεί να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στις προσπάθειες καταπολέμησης της κρίσης κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους – η χώρα αυτή είναι η Ινδία και ο παγκόσμιος ρόλος της θα μεγεθυνθεί από την προεδρία της στη G20 το 2023. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει μια ευκαιρία για τις δύο μεγαλύτερες αναπτυσσόμενες οικονομίες του παγκόσμιου Νότου – την Ινδία και την Κίνα – να συνεργαστούν από κοινού για τον συντονισμό των προσπαθειών καταπολέμησης της κρίσης προς όφελος των αναπτυσσόμενων οικονομιών. Μια τέτοια ρεαλιστική συνεργασία μεταξύ της Ινδίας και της Κίνας θα μπορούσε να περιλαμβάνει συνεργασία για την ενσωμάτωση της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας των BRICS/BRICS CRA στο παγκόσμιο δίκτυο κατά της κρίσης που θα περιλαμβάνει την Παγκόσμια Τράπεζα/ΔΝΤ και περιφερειακά αναπτυξιακά ιδρύματα. Ένας άλλος πιθανός χώρος θα ήταν η ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ των αναπτυσσόμενων οικονομιών της G20 με σκοπό την ευθυγράμμιση των προσπαθειών τους κατά της κρίσης προς όφελος του αναπτυσσόμενου κόσμου, και κυρίως των λιγότερο
ανεπτυγμένων οικονομιών.
Όσον αφορά τις ανεπτυγμένες οικονομίες, το μερίδιο που τους αναλογεί στις παγκόσμιες προσπάθειες κατά της κρίσης θα μπορούσε να περιλαμβάνει την απελευθέρωση του εμπορίου, την αυξημένη συμμετοχή στην οικοδόμηση κοινών πλατφορμών με τον Παγκόσμιο Νότο και τον συντονισμό μιας ανάκαμψης που θα ευνοεί
τη συγκράτηση των πληθωριστικών πιέσεων. Το τελευταίο θα αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολο λόγω των υψηλότερων πληθωριστικών προσδοκιών, του αυξημένου βάρους του χρέους σε επίπεδο επιχειρήσεων και κρατών, καθώς και της παρατεταμένης εξάρτησης των ρυθμιστικών αρχών και των φορέων χάραξης πολιτικής από την επεκτατική δημοσιονομική/νομισματική πολιτική έναντι της διαρθρωτικής προσαρμογής.
Τελικά, η παγκόσμια οικονομία επιβαρύνεται από το αυξανόμενο βάρος των συστημικών “παγκόσμιων προβλημάτων” που συσσωρεύτηκαν τα τελευταία χρόνια. Η πανδημία του Covid, οι ενεργειακές ελλείψεις, οι γεωπολιτικές αδυναμίες – όλα αυτά τα παγκόσμια ζητήματα δεν αντιμετωπίστηκαν επαρκώς από τη διεθνή κοινότητα τα τελευταία χρόνια. Αυτοί οι “μαύροι κύκνοι” του παρελθόντος γίνονται το bête noire του παρόντος και του μέλλοντος.Αυτό μας φέρνει και πάλι στην ανάγκη για αλλαγές στην παγκόσμια διακυβέρνηση – η αυξανόμενη ένταση και συχνότητα των παγκόσμιων υφέσεων θέτει υπό αμφισβήτηση την επάρκεια του υφιστάμενου παγκόσμιου πλαισίου. Ένα πιο αποτελεσματικό ανανεωμένο σύστημα διακυβέρνησης θα αντιμετώπιζε κρίσιμα ζητήματα όπως: η εκ των προτέρων διάγνωση και πρόληψη κρίσεων, η αποτελεσματική συντονισμένη αντιμετώπιση κρίσεων, η μεγαλύτερη δυνατότητα των αναπτυσσόμενων και μικρών οικονομιών να έχουν λόγο στις βασικές αποφάσεις. Η πάση θυσία προσκόλληση στο δυσλειτουργικό status quo μπορεί να καταστήσει το τελευταίο αφόρητο, οπότε, όπως έλεγαν οι Ρωμαίοι: Mala tempora currunt, sed peiora parantur.
