Ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί ένα σύγχρονο, διεθνές πρόβλημα, με βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες, τόσο για τους θύτες όσο και για τα θύματα.
Όπως έχει αποδειχτεί, το φαινόμενο αυτό υφίσταται και στα κυπριακά σχολεία, αφού σε σχετικές έρευνες έχουν αναγνωριστεί παιδιά που εμπίπτουν, είτε στην κατηγορία των θυτών, είτε των θυμάτων ή ακόμα και στην ομάδα των μαθητών με διπλή ταυτότητα, που άλλοτε εκδηλώνουν εκφοβιστική συμπεριφορά, και άλλοτε γίνονται οι ίδιοι στόχοι.
Συνολικά, σε παγκύπρια βάση εκτιμάται ότι το ποσοστό των μαθητών με συστηματική εμπλοκή σε μια από τις πιο πάνω κατηγορίες ανέρχεται στο 17%, ενώ οι αριθμοί διαφοροποιούνται ανάλογα με την επαρχία, το φύλο και την ηλικία.
Αυτά και άλλα πολλά προκύπτουν από την παρουσίαση του λέκτορα Αναπτυξιακής ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Παναγιώτη Σταυρινίδη, με θέμα «Βία και θυματοποίηση στα σχολεία της Λεμεσού και ελεύθερης Αμμοχώστου: Μια συγκριτική και επιδημιολογική μελέτη».
Δίνοντας τον ορισμό του σχολικού εκφοβισμού, εξήγησε ότι είναι η συστηματική και επαναλαμβανόμενη άσκηση βίας, παρενόχληση και εκφοβισμός, που εκφράζεται είτε από ένα μαθητή προς κάποιον άλλο, είτε από ομάδες μαθητών προς κάποιο άλλο μαθητή. Μπορεί να είναι σωματική, ψυχική ή κοινωνική βία και κατ’ επέκταση να περιλαμβάνει: Πρόκληση σωματικής βλάβης, προσβολές, γελοιοποίηση, ταπείνωση του θύματος, μείωση της προσωπικότητάς του, απειλές και εκφοβισμό, εκβιασμό ή κλοπή χρημάτων και αντικειμένων που ανήκουν στο θύμα, καθώς και αποκλεισμό από ομάδες συνομηλίκων.
Ο κ. Σταυρινίδης σημείωσε ότι είναι ένα φαινόμενο το οποίο παρουσιάζεται σε διεθνές επίπεδο και με αρνητικές επιπτώσεις για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Είναι γι’ αυτό, όπως είπε, που «μας ενδιαφέρει να γνωρίζουμε τα χαρακτηριστικά των παιδιών αυτών», έτσι ώστε: Πρώτο, να αναπτυχθούν μηχανισμοί έγκαιρης αναγνώρισης και δεύτερον, να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν προληπτικά και παρεμβατικά προγράμματα για αντιμετώπιση του προβλήματος.
Ο λέκτορας του Πανεπιστημίου Κύπρου αναφέρθηκε εξάλλου, σε διάφορες μορφές εκφοβιστικής συμπεριφοράς, ενώ εξήγησε τι δεν συνιστά σχολικό εκφοβισμό. Όπως είπε, οι συνήθεις συγκρούσεις και καβγάδες μεταξύ μαθητών, καθώς και τα αλληλοπειράγματα και η ανταλλαγή χαρακτηρισμών δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως εκφοβισμός.
«Αν και τα παραπάνω διαταράσσουν την ομαλή λειτουργία του σχολείου, επηρεάζουν αρνητικά τις διαδικασίες της μάθησης και καθιστούν δυσκολότερη τη διαχείριση της τάξης, εντούτοις δεν αποτελούν αυτό που ονομάζουμε σχολικός εκφοβισμός (bullying)», επεσήμανε. Και εξήγησε, ότι η ειδοποιός διαφορά είναι πως σε αυτές τις περιπτώσεις παρατηρείται ενεργητική συμπεριφορά και από τις δυο εμπλεκόμενες πλευρές, δηλαδή δεν υπάρχει από τη μια θύτης και από την άλλη θύμα. Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχει ισοζύγιο σωματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής ισχύος.
Η παρουσίαση του λέκτορα του Πανεπιστημίου Κύπρου, Παναγιώτη Σταυρινίδη έγινε στο πλαίσιο των διαλέξεων του Ελεύθερου Πανεπιστημίου Δήμου Αμμοχώστου στη Λεμεσό.
Τα στατιστικά δεδομένα στα οποία αναφέρθηκε, προέρχονταν από δυο βασικές πηγές: α) Συνεργασία Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας και Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας στα πλαίσια του προγράμματος «Needs assessment and awarenessraising program for bullying atschools» β) Εργαστήριο Παιδικής και Εφηβικής Ψυχολογίας και Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
