της Γεωργίας Κατσογριδάκη Διαιτολόγος Διατροφολόγος
Η σωστή διατροφή δεν είναι κάτι το τυποποιημένο, κατάλληλο για κάθε περίπτωση. Είναι περισσότερο σύστημα συστάσεων, απαιτήσεων και κανόνων, που πρέπει να ληφθούν υπόψη, όταν οργανώνεται η διατροφή μιας ομάδας αθλητών. Αλλά παράλληλα με τις γενικές θέσεις, πρέπει πάντα να υπολογίζονται και οι ατομικές ανάγκες των αθλητών ,που μπορούν να είναι πολύ διαφορετικές, ακόμα και στα πλαίσια μιας ομάδας. Πολλές είναι οι αιτίες για τις διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους, σε ότι αφορά τη διατροφή τους:
Α) Κάθε οργανισμός έχει χαρακτηριστικές, γενετικά αιτιολογημένες ατομικές βιοχημικές και φυσιολογικές ιδιομορφίες, που καθορίζουν τις ατομικές του ανάγκες στη μια ή την άλλη θρεπτική ουσία. Τα ελεύθερα αμινοξέα πχ στο πλάσμα του αίματος κάθε ανθρώπου έχουν την ειδικευμένη διάκριση που φέρει ως ένα βαθμό τον κληρονομικό χαρακτήρα. Γιαυτό κάθε άνθρωπος έχει ατομικές ανάγκες σε ορισμένα αμινοξέα.
Β) Η εξατομίκευση της διατροφής είναι απαραίτητη και λόγω του γεγονότος ότι οι σύγχρονοι αθλητές προπονούνται πιο τακτικά, με διαφορετικά επίπεδα επιβάρυνσης, και αντίστοιχα οι ανάγκες τους σε θρεπτικές ουσίες είναι διαφορετικές.
Γ) Κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του ατομικές ιδιομορφίες, συνήθειες και εθισμούς στη διατροφή του. Η ατομική γεύση του αθλητή, που δημιουργήθηκε στη διάρκεια ετών, δεν πρέπει να παραμελείται, αλλά να κατευθύνεται αντίστοιχα στις γενικές απαιτήσεις της αθλητικής διατροφής. Η απότομη αλλαγή του καθεστώτος και του τρόπου διατροφής, μπορεί να οδηγήσει στην επιδείνωση της γενικής κατάστασης και στη μείωση της ικανότητας για εργασία.
Από την άποψη αυτή δε θα είναι λάθος εάν στη διάρκεια της περιόδου της αθλητικής προετοιμασίας του αθλητή, δοθεί η δυνατότητα ορισμένες επιλογής των προκαταβολικά επιλεγμένων κατάλληλων τροφών και γευμάτων. Το καθήκον του αθλητίατρου θα είναι να στρέψει τους αθλητές σε ορισμένες τροφές, ανάλογα με το χαρακτήρα των προπονήσεων και σε όλες τις περιπτώσεις να εξασφαλιστεί πλούσια ποικιλία προϊόντων. Η πείρα δείχνει ότι οι περισσότεροι αθλητές, που έχουν τη δυνατότητα ελεύθερης επιλογής, στρέφονται κυρίως στις τροφές με πρωτεΐνες, ενώ οι τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες παραμένουν ανεπαρκείς. Αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη από τους γιατρούς και τους προπονητές των ομάδων ,και όταν είναι απαραίτητο, πρέπει να διορθώσουν τη διατροφή του συγκεκριμένου αθλητή.
Διατροφή βάσει της επιθυμίας των αθλητών, αλλά και κατευθυνόμενη και ελεγχόμενη από τους γιατρούς, επιτρέπεται στη διάρκεια της προετοιμασία, ιδιαίτερα στις συνθήκες των ειδικών αθλητικών κέντρων προετοιμασίας. Δε θα ήταν σωστό να εφαρμοστεί στην περίοδο πριν τους αγώνες ή την ίδια μέρα.
Τις ημέρες αυτές η διατροφή διευθύνεται από αυστηρούς κανόνες και κάθε παραβίαση τους μπορεί να οδηγήσει σε δυσμενείς συνέπειες για τα αθλητικά αποτελέσματα.
Εξαίρεση μπορεί να επιτραπεί μόνο σε τουρνουά και αγώνες που διαρκούν περισσότερο από 2-3 μέρες (αθλοπαιδιές, δέκαθλο, ποδηλασία κτλ), όταν η καταπιεσμένη από την κούραση και νευρική ένταση όρεξη εμποδίζει τον αθλητή να προσλάβει την απαραίτητη τροφή. Στις περιπτώσεις αυτές, μπορεί να επιτραπεί στον αθλητή επιλογή του γεύματος ανάμεσα στον αγώνα. Αυτό θα τον βοηθήσει να επαναφέρει την ενέργεια που κατανάλωσε στη διάρκεια του αγώνα.
Οι εμπειρίες που έχουμε δείχνουν ότι συνήθως οι αθλητές στρέφονται προς την ελαφριά, πλούσια σε υδατάνθρακες και υγρά τροφή και με τον τρόπο αυτό δεν παραβιάζουν τους κανόνες της διατροφής τους.
