Πόσο συχνά είναι τα προβλήματα αυξημένης περιόδου και αιμορραγιών στις γυναίκες μετά τα σαράντα;
Περίπου 1 στις 3 γυναίκες θεωρεί ότι η περίοδός της είναι αυξημένη ή παρατεταμένη, ενώ περίπου 5% των γυναικών θα αναζητήσει ιατρική βοήθεια για το σύμπτωμα αυτό. Το πρόβλημα της αυξημένης περιόδου είναι ιδιαίτερα συχνό στις γυναίκες μετά τα σαράντα, λόγω ορμονικών ανακατατάξεων της ηλικίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι τουλάχιστον στις μισές περιπτώσεις δεν ανευρίσκεται καμία παθολογία που να δικαιολογεί τις αιμορραγίες. Μέχρι πρόσφατα, οι περισσότερες γυναίκες άνω των 40 ετών με επίμονα προβλήματα περιόδου κατέληγαν στην παραδοσιακή λύση της υστερεκτομής.
Γιατί να μη χρησιμοποιούν φάρμακα;
Αν και υπάρχουν ορμονικά φάρμακα (με κύριο εκπρόσωπο το αντισυλληπτικό χάπι) που ελαττώνουν την ποσότητα και διάρκεια της περιόδου, η αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί συνήθως μακροπρόθεσμες λύσεις, που δεν φορτώνουν «ορμονικά» το σώμα της γυναίκας. Αν σκεφτούμε ότι μια γυναίκα 40 ετών, που έχει ολοκληρώσει την οικογένειά της και πάσχει από αυξημένη περίοδο, θα πρέπει να υπομείνει το πρόβλημα για τουλάχιστον 10 χρόνια (μέχρι να μπει στην εμμηνόπαυση), είναι εμφανές ότι κάθε πιθανή φαρμακευτική θεραπεία θα πρέπει να συνεχιστεί για εξίσου τόσα πολλά χρόνια, κάτι πρακτικά δύσκολο και δυνητικά επικίνδυνο.
Υπ’ όψιν ότι το αντισυλληπτικό χάπι δεν ενδείκνυται σε καπνίστριες άνω των 35 ετών, αλλά ακόμα και στην περίπτωση μιας υγιούς μη καπνίστριας, τόσο ο γυναικολόγος όσο και η ίδια η γυναίκα θα δίσταζαν στην ιδέα μιας τόσο μακρόχρονης ορμονικής θεραπείας. Εξάλλου, η αποτελεσματικότητα του χαπιού στην ελάττωση της περιόδου είναι της τάξεως του 50%, ποσοστό ικανοποιητικό για μια νέα κοπέλα, αλλά όχι υποχρεωτικά για μια δραστήρια σαραντάρα.
Γιατί να μην κάνουν όλες οι γυναίκες υστερεκτομή;
Η υστερεκτομή δίνει οριστική λύση στο πρόβλημα των αιμορραγιών, αφού με την κατάργηση της μήτρας καταργείται και η περίοδος. Παρ’ όλα αυτά, είναι μια μεγάλη χειρουργική επέμβαση με αναγνωρισμένες επιπλοκές, που απαιτεί ένα σεβαστό χρονικό διάστημα ανάρρωσης, μέχρις ότου ολοκληρωθεί η επούλωση. Το διάστημα αυτό είναι της τάξεως των μερικών εβδομάδων, αν και αρκετές γυναίκες δηλώνουν ότι χρειάστηκαν μέχρι 6 μήνες, προκειμένου να βρουν τον παλιό τους εαυτό.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε, επίσης, ότι η αφαίρεση της μήτρας (ή και των ωοθηκών) αλλάζει την ανατομία της περιοχής και μπορεί να προδιαθέσει σε μελλοντικά προβλήματα στη λειτουργία της ούρησης, πτώση των γεννητικών οργάνων και ακόμα και αλλαγές σε επίπεδο σεξουαλικής ικανοποίησης. Η υστερεκτομή με λαπαροσκοπική μέθοδο, αν και συντομεύει την ανάρρωση, δεν στερείται των επιπλοκών που προαναφέραμε.
Δυστυχώς, δεν είναι δυνατόν να προβλέψουμε προκαταβολικά ποιες γυναίκες θα έχουν βελτίωση ή επιδείνωση των παραπάνω λειτουργιών. Παρ’ όλα αυτά, είναι λογικό να επιθυμούμε να αποφύγουμε την εμφάνιση καινούργιων προβλημάτων. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι αρκετές γυναίκες προτιμούν να διατηρήσουν τη μήτρα τους, αν αυτό είναι δυνατό.
Υπάρχουν ενδιάμεσες λύσεις;
Η πρόοδος της υψηλής τεχνολογίας οδήγησε τα τελευταία χρόνια στη εφεύρεση ελάχιστα επεμβατικών μεθόδων, οι οποίες εξασφαλίζουν υψηλή και μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα κατά του προβλήματος της αυξημένης περιόδου, χωρίς να εκτίθεται η γυναίκα σε μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις. Αυτές οι μέθοδοι δρουν τοπικά στο εσωτερικό στρώμα της μήτρας (εκεί που ξεκινά το πρόβλημα της περιόδου), χωρίς να επηρεάζουν τη γενικότερη ανατομία, ούτε φυσικά να χρειάζεται αφαίρεση της ίδιας της μήτρας.
Επίσης, αφού εφαρμόζονται κολπικά, δεν υπάρχει ουλή στην κοιλιά, ούτε σημαντική ενόχληση. Επιπλέον, τέτοιες μέθοδοι είναι πολύ αποτελεσματικές, αφού οδηγούν σε ελάττωση της περιόδου κατά 80-90% και επομένως σε υψηλά επίπεδα ικανοποίησης και μεγάλη πιθανότητα αποφυγής μιας υστερεκτομής. Με την εφαρμογή αυτών των μεθόδων σε κέντρα του εξωτερικού, διαπιστώθηκε σύντομα κατακόρυφη πτώση του συνολικού αριθμού των υστερεκτομών. Δύο τέτοιες μέθοδοι είναι διαθέσιμες στην ελληνική αγορά: Το ενδομητρικό ορμονικό σύστημα (Mirena) και η καυτηρίαση του ενδομητρίου (του εσωτερικού της μήτρας).
Ποια τα πλεονεκτήματα του ορμονικού συστήματος Mirena;
Το Mirena έχει το σχήμα και τοποθετείται όπως ακριβώς ένα σπιράλ μέσα στη μήτρα. Συνεπώς, τις περισσότερες φορές αυτό μπορεί να γίνει στο ιατρείο, αν και σε ορισμένες γυναίκες (που δεν έχουν γεννήσει κολπικά) μπορεί να απαιτηθεί ολιγόλεπτη νάρκωση. Είναι άριστο αντισυλληπτικό μέσο (ακόμα καλύτερο από τα συμβατικά σπιράλ!). Η ευεργετική δράση της ορμόνης διαρκεί 5 χρόνια, ενώ το Mirena μπορεί εύκολα να αφαιρεθεί στο ιατρείο, αν η γυναίκα επιθυμεί να μείνει έγκυος ή παρουσιάζει κάποια ανεπιθύμητα συμπτώματα.
Υπ’ όψιν ότι το Mirena ουσιαστικά στερείται επικίνδυνων παρενεργειών, μπορεί όμως να προκαλέσει επιπλέον επεισόδια αιμορραγίας, μέχρι να εκδηλωθεί πλήρως η δράση του (τους πρώτους 3-6 μήνες). Λόγω της ορμόνης που περιέχει, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε γυναίκες με «παχύ» ενδομήτριο (υπερπλασία) και πιθανώς σε γυναίκες με ενδομητρίωση.
Για ποιες γυναίκες είναι κατάλληλο το ορμονικό σπιράλ;
Οι περισσότερες γυναίκες μπορούν να χρησιμοποιήσουν το Mirena, εφόσον η κοιλότητα της μήτρας δεν είναι σημαντικά παραμορφωμένη, συμπεριλαμβανομένων αυτών με προηγούμενες καισαρικές τομές, μικρά ινομυώματα και των γυναικών που δεν έχουν γεννήσει.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της καυτηρίασης του εσωτερικού της μήτρας;
Η καυτηρίαση του ενδομητρίου λειτουργεί άμεσα (από την επόμενη κιόλας περίοδο) και δεν επηρεάζει καθόλου το ορμονικό προφίλ της γυναίκας. Πολλές γυναίκες, μάλιστα, με έντονα προεμμηνορυσιακά συμπτώματα, θα ωφεληθούν από την καυτηρίαση, αν και δεν γνωρίζουμε ακριβώς γιατί αυτό συμβαίνει.
Ποιες γυναίκες συνήθως προτιμούν το ορμονικό σπιράλ και ποιες την καυτηρίαση;
Οι γυναίκες που δεν έχουν συμπληρώσει την οικογένειά τους ή επιθυμούν εγγυημένη αντισύλληψη θα προτιμήσουν το Mirena, ενώ οι γυναίκες που έχουν συμπληρώσει την οικογένειά τους απαιτούν άμεση λύση του προβλήματος και δεν αισθάνονται άνετα με την ιδέα ενός ξένου σώματος (σπιράλ) θα προτιμήσουν την καυτηρίαση. Ας μην ξεχνάμε ότι η καυτηρίαση προκαλεί μόνιμη καταστροφή του εσωτερικού της μήτρας, ελαττώνοντας σημαντικά την πιθανότητα εγκυμοσύνης, αν και η ίδια δεν είναι αμιγώς μια αντισυλληπτική μέθοδος.
Υπάρχουν περιπτώσεις που η καυτηρίαση δεν ενδείκνυται;
Όταν η κοιλότητα της μήτρας είναι ιδιαίτερα παραμορφωμένη, η γυναίκα έχει προηγούμενη αφαίρεση ινομυωμάτων ή υπάρχει διαπιστωμένη παθολογία του ενδομητρίου, η καυτηρίαση δεν ενδείκνυται για τις βαριές περιόδους. Παρ’ όλα αυτά, οι προηγούμενες καισαρικές τομές δεν αποτελούν αντένδειξη, αρκεί να έχουν γίνει με οριζόντια χαμηλή και όχι με την παλαιότερη κάθετη τομή.
Τεχνική της καυτηρίασης με μπαλόνι
Μια δημοφιλής και μοντέρνα τεχνική καυτηρίασης του ενδομητρίου είναι με τη χρήση μιας ειδικής συσκευής με μπαλόνι (THERMACHOICE). Η γυναίκα λαμβάνει ελαφριά αναισθησία και το μπαλόνι τοποθετείται μέσα στη μήτρα διαμέσου του κόλπου. Το μπαλόνι φουσκώνεται με ειδικό υγρό, ώστε να έρχεται σε άμεση επαφή με το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας. Με τη βοήθεια ειδικής ηλεκτρονικής συσκευής, το υγρό κυκλοφορεί και ζεσταίνεται, καταστρέφοντας το ενδομήτριο με την εφαρμογή θερμότητας. Η διαδικασία διαρκεί περίπου 8 λεπτά! Το μπαλόνι ξεφουσκώνεται και αφαιρείται στο τέλος της θεραπείας.
Η γυναίκα μπορεί να πάει σπίτι την ίδια ή την επόμενη μέρα και να επανέλθει άμεσα στις δραστηριότητές της. Η πιο συχνή παρενέργεια είναι οι κράμπες της μήτρας που δεν διαρκούν πάνω από 24 ώρες και αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με απλά παυσίπονα.
Διαβάστε περισσότερα www.gynaikologos.net
Το κείμενο υπογράφει ο Δρ. ΘΑΝΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ MD(London) MRCOG FHEA
Μαιευτήρας Χειρ. Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λονδίνου
