Οι πιο δημοφιλείς θεραπείες γονιμότητας είναι:
Πρόκληση ωορρηξίας
Η πρόκληση ωορρηξίας περιλαμβάνει τη χορήγηση χαπιών (με κλασικό εκπρόσωπο την κλομιφένη) ή ενέσεων (γοναδοτροπίνες) με σκοπό την παραγωγή ενός ή περισσοτέρων ωαρίων σε κάθε κύκλο. Η γυναίκα παρακολουθείται με συχνά υπερηχογραφήματα ωοθηκών και ορμονικές εξετάσεις αίματος, ώστε να εξασφαλίζεται η σωστή ανταπόκριση στα φάρμακα. Η γονιμοποίηση γίνεται διαμέσου τακτικής σεξουαλικής επαφής. Οι σημαντικότερες «παρενέργειες» της πρόκλησης ωορρηξίας είναι η πολύδυμη εγκυμοσύνη (δίδυμη, τρίδυμη ή σπανίως και περισσότερα έμβρυα) και η υπερδιέγερση των ωοθηκών (μια σπάνια αλλά δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση).
Ενδομήτρια σπερματέγχυση
Ένα ή περισσότερα ωάρια ωριμάζουν με φυσικό τρόπο ή με τη βοήθεια φαρμάκων (παρόμοια με την πρόκληση ωορρηξίας). Όταν αυτά αποκτήσουν ένα ικανό μέγεθος, η γυναίκα λαμβάνει μια ειδική ένεση που προκαλεί απελευθέρωση των ωαρίων από τις ωοθήκες. Παράλληλα, ο σύντροφος δίνει δείγμα σπέρματος, το οποίο ενισχύεται στο εργαστήριο και τοποθετείται από τον γιατρό μέσα στη μήτρα. Η σπερματέγχυση δεν απαιτεί αναισθησία και μπορεί γίνει με ασφάλεια σε περιβάλλον ιατρείου ή κοντά στο εργαστήριο. Η επιτυχία της σπερματέγχυσης ποικίλλει, αλλά είναι της τάξεως του 15%-20% για κάθε προσπάθεια. Οι σημαντικότερες «παρενέργειες» της σπερματέγχυσης είναι η πολύδυμη εγκυμοσύνη και η υπερδιέγερση των ωοθηκών.
Εξωσωματική γονιμοποίηση
Είναι η πλέον δημοφιλής θεραπεία γονιμότητας στις μέρες μας. Η γυναίκα λαμβάνει φάρμακα (κατά κανόνα ενέσεις) σε μεγαλύτερες δόσεις συγκριτικά με την πρόκληση ωορρηξίας και τη σπερματέγχυση, με σκοπό την ωρίμανση ενός μεγάλου αριθμού ωαρίων. Όταν αυτά ωριμάσουν, λαμβάνονται από το σώμα της γυναίκας με μικρή αναισθησία και αναμειγνύονται στο εργαστήριο με το σπέρμα του συντρόφου. Τα έμβρυα που σχηματίζονται – αν σχηματιστούν – τοποθετούνται στη μήτρα της γυναίκας χωρίς να απαιτείται αυτή τη φορά αναισθησία. Η επιτυχία της τεχνικής εξαρτάται από πολλούς παράγοντες (και ιδιαίτερα από την ηλικία της γυναίκας και την ποιότητα του εργαστηρίου) και κυμαίνεται κατά μέσο όρο στο 35% ανά προσπάθεια. Η πιο συχνή «παρενέργεια» της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι η πολύδυμη εγκυμοσύνη, αν και αυτό εξαρτάται από το συνολικό αριθμό εμβρύων που θα τοποθετήσει ο γιατρός στη μήτρα. Επίσης, χρειάζεται προσοχή, ώστε να αποφευχθεί η υπερδιέγερση των ωοθηκών.
Μικρογονιμοποίηση (στο πλαίσιο θεραπείας με εξωσωματική γονιμοποίηση)
Κατά την εκτέλεση εξωσωματικής γονιμοποίησης, επιλέγεται ένα «καλό» σπερματοζωάριο το οποίο τοποθετείται μέσα στο ωάριο μέσω μικρής οπής (τρύπας). Αυτό διαφέρει από την κλασική εξωσωματική όπου τα ωάρια αναμειγνύονται με πολλά σπερματοζωάρια και η γονιμοποίηση γίνεται από μόνη της στο περιβάλλον του εργαστηρίου.
Χειρουργική θεραπεία ενδομητρίωσης ή συμφύσεων
Η καταστροφή ή αφαίρεση της ενδομητρίωσης – ή των συμφύσεων – γίνεται με απλή χειρουργική επέμβαση με τη βοήθεια κάμερας, τη λεγόμενη λαπαροσκόπηση. Το προσόν αυτής της μεθόδου είναι ότι η γυναίκα αποφεύγει τις μεγάλες χειρουργικές τομές, ενώ η γονιμοποίηση μπορεί να επιτευχθεί φυσιολογικά (με σεξουαλική επαφή).
Χειρουργική πλαστική σαλπίγγων
Οι φραγμένες σάλπιγγες ανοίγονται με λαπαροσκοπική επέμβαση. Και σε αυτήν την περίπτωση, η σύλληψη μπορεί να επιτευχθεί φυσιολογικά.
Χειρουργική θεραπεία κιρσοκήλης στον άνδρα
Η χειρουργική θεραπεία της κιρσοκήλης – μεγάλης φλέβας στον όρχι παρόμοια με τους κιρσούς στα πόδια – μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του σπέρματος και να επιτρέψει τη φυσιολογική σύλληψη.
Άλλες θεραπευτικές επιλογές:
Σπερματέγχυση ή εξωσωματική γονιμοποίηση με σπέρμα από δότη
Αν ο σύντροφος δεν έχει καθόλου σπερματοζωάρια στο σπέρμα, τότε υπάρχει η δυνατότητα χρήσης σπέρματος από υγιή δότη. Η μέθοδος που θα χρησιμοποιηθεί (σπερματέγχυση ή εξωσωματική) εξαρτάται από το αν υπάρχουν συνοδοί παράγοντες υπογονιμότητας στη γυναίκα π.χ. φραγμένες σάλπιγγες.
Εξωσωματική γονιμοποίηση με ωάρια από δότρια
Αν η γυναίκα δεν παράγει καθόλου ωάρια (πρόωρη εμμηνόπαυση) ή δεν παράγει αρκετά ωάρια στο πλαίσιο εξωσωματικής γονιμοποίησης, μπορεί να ωφεληθεί από τη χρήση ωαρίων από νεαρή, υγιή δότρια. Σε αυτήν την περίπτωση απαιτείται η χρήση της μεθόδου της εξωσωματικής γονιμοποίησης (ώστε να ληφθούν τα ωάρια από τη δότρια).
Ανάδοχη εγκυμοσύνη
Αν η γυναίκα έχει ωοθήκες που λειτουργούν καλά, αλλά η μήτρα λείπει (π.χ. μετά από υστερεκτομή) ή δεν επιτρέπει την εμφύτευση του εμβρύου, τότε υπάρχει δυνατότητα τα έμβρυα να τοποθετηθούν σε υγιή γυναίκα που θα κυοφορήσει το έμβρυο. Στην περίπτωση αυτή, το παιδί θα έχει το γενετικό υλικό της γυναίκας από την οποία ελήφθησαν τα ωάρια.
Υιοθεσία
Η επιλογή της υιοθεσίας υπάρχει πάντα για ένα ζευγάρι που δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει παιδί, ακόμα κι αν έχει εξαντλήσει τις υπάρχουσες θεραπείες. Προτού προχωρήσει το ζευγάρι σε μια υιοθεσία ιδιωτικά ή διαμέσου κάποιου αναγνωρισμένου ιδρύματος, είναι σημαντικό να έχει ενημερωθεί σχετικά με τα νομικά, ηθικά και ψυχολογικά θέματα που περιβάλλουν αυτήν την αξιέπαινη πράξη, ώστε να κατοχυρωθεί η ευτυχία του παιδιού και της οικογένειας γενικότερα.
Διαβάστε περισσότερα www.gynaikologos.net
Το κείμενο υπογράφει ο Δρ. ΘΑΝΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ MD(London) MRCOG FHEA
Μαιευτήρας Χειρ. Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λονδίνου
