Είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στη χώρα μας η άποψη ότι οι ορμόνες γενικότερα και το αντισυλληπτικό χάπι συγκεκριμένα μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο. Αυτή η αντίληψη περί καρκινοφοβίας είναι άλλωστε και ο κύριος λόγος που πολλές γυναίκες αποφεύγουν τη χρήση του αντισυλληπτικού χαπιού και προτιμούν να μείνουν εκτεθειμένες στο ενδεχόμενο μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης.
Στο θέμα του καρκίνου έπειτα από λήψη ορμονικής αντισύλληψης έχουν γίνει εκτεταμένες ιατρικές έρευνες, οι οποίες και έχουν καταλήξει σε σαφή συμπεράσματα σχετικά με το αν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος καθώς και ποιο είναι το ακριβές επίπεδο του κινδύνου.
Ο μόνος καρκίνος που έχει τεκμηριωμένα συσχετιστεί με τη λήψη του αντισυλληπτικού χαπιού είναι ο καρκίνος του μαστού. Συγκεκριμένα, μία νέα γυναίκα που παίρνει το χάπι έχει ελαφρώς αυξημένη πιθανότητα για καρκίνο του μαστού σε σχέση με μια άλλη γυναίκα που δεν το παίρνει. Φαίνεται ότι ο κίνδυνος υφίσταται καθ’ όλη τη διάρκεια της χρήσης και σταδιακά εξαλείφεται μέσα σε 5 χρόνια από τη διακοπή του χαπιού. Αυτό σημαίνει ότι, 5 έτη μετά τη διακοπή του χαπιού, η γυναίκα δεν έχει κανέναν επιπλέον κίνδυνο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες γυναίκες που θα λάβουν το αντισυλληπτικό χάπι είναι νέες – κάτω των 35 ετών – ενώ ο καρκίνος του μαστού «χτυπάει» συνήθως γυναίκες άνω των 50 ετών. Αυτό συνεπάγεται ότι μια γυναίκα που έλαβε το χάπι σε νεαρή ηλικία δεν έχει αυξημένη πιθανότητα για καρκίνο του μαστού όταν «πατήσει» τα πενήντα.
Σχετικά με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, έχει πια διευκρινιστεί ότι ο ιός HPV είναι ο μόνος αποδεδειγμένος παράγοντας που οδηγεί στον καρκίνο αυτό. Το χάπι δεν επιδρά άμεσα στη γένεση του καρκίνου του τραχήλου. Βέβαια, η παρατήρηση ότι ο καρκίνος του τραχήλου είναι πιο συχνός στις γυναίκες που έχουν πάρει το χάπι δικαιολογείται από το γεγονός ότι οι γυναίκες που χρησιμοποιούν το χάπι μπορεί να έχουν περισσότερες σποραδικές σχέσεις και, συνεπώς, μεγαλύτερη πιθανότητα να κολλήσουν τον ιό.
Από την άλλη μεριά, το αντισυλληπτικό χάπι αποδεδειγμένα προστατεύει από τον καρκίνο της μήτρας καθώς και τον καρκίνο των ωοθηκών. Μάλιστα, στις γυναίκες με ορμονικές διαταραχές της περιόδου, οι οποίες και εμφανίζουν συχνότερα καρκίνο της μήτρας, έχει βρεθεί ότι εκείνες προστατεύονται από τον καρκίνο αυτό, αν λαμβάνουν το αντισυλληπτικό χάπι. Παρομοίως, γυναίκες με «βαρύ» οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών στην οικογένεια, προστατεύονται από τον καρκίνο αυτό όταν λαμβάνουν το αντισυλληπτικό χάπι.
Συμπερασματικά, το αντισυλληπτικό χάπι δεν είναι τόσο «καρκινογόνο», όπως οι περισσότεροι πιστεύουν, αν και ως φάρμακο έχει οφέλη και παρενέργειες. Οι γιατροί καλό είναι να εξατομικεύουν τα δεδομένα της κάθε γυναίκας προτού συνταγογραφήσουν το χάπι, ζυγίζοντας τα οφέλη – και κυρίως της προστασίας κατά της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης – έναντι των μικρών, υπαρκτών κινδύνων.
Το άρθρο επιμελήθηκε και υπογράφει ο Θάνος Παπαθανασίου MD (London) MRCOG FHEA
Μαιευτήρας Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λονδίνου
