Ρεπορτάζ: Πέτρος Κουσουλός
Ριζοσπαστικές αλλαγές, με σκοπό την αντιμετώπιση της διαφθοράς που τις τελευταίες δεκαετίες απλώνεται σαν «γάγγραινα» στον δημόσιο -και όχι μόνον- τομέα, προωθεί μέσω σχεδίου νόμου το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Μεταξύ άλλων, προβλέπει και τη θέσπιση του εισαγγελέα Εγκλημάτων Διαφθοράς σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όπως και αρκετές αλλαγές στην ποινική μεταχείριση των δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών (όπως δικαστές, κ.ά.) οι οποίοι υποπίπτουν σε σοβαρές, κακουργηματικές, πράξεις, όπως ενεργητική και παθητική δωροδοκία, ή λόγω των όποιων παραλείψεών τους ζημιώνουν το ελληνικό Δημόσιο.
Παρόλο που οι τροποποιήσεις που αναμένεται να πραγματοποιηθούν στα άρθρα 1, 2 και 3 του νόμου 4022/2011 περιέχονται σε σχέδιο νόμου, το οποίο συνυπογράφεται από τον υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα και τον υπουργό Διοικητικής και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Αντώνη Μανιτάκη, η «ψήφιση» του νομοσχεδίου και η θέσπιση του «εισαγγελέα Διαφθοράς» αποτελεί προσωπικό στοίχημα του υπουργού Δικαιοσύνης Αντώνη Ρουπακιώτη καθώς και του υφυπουργού Κώστα Καραγκούνη.
«Πηγές» του Υπουργείου Δικαιοσύνης επεσήμαναν στη zougla.gr ότι οι συγκεκριμένες τροποποιήσεις του νόμου αλλά, κυρίως, η τοποθέτηση έμπειρου και άτεγκτου εισαγγελικού λειτουργού, ο οποίος θα ασχολείται με όλες τις υποθέσεις διαφθοράς στον δημόσιο τομέα, ήταν κάτι περισσότερο από επιβεβλημένες κινήσεις, οι οποίες αποσκοπούν στο να κινούνται ταχύτατα οι διαδικασίες απονομής δικαιοσύνης για θέματα που άπτονται του δημοσίου συμφέροντος και της διαφάνειας.
Στα πρότυπα του οικονομικού εισαγγελέα
Όπως προβλέπεται από το σχέδιο νόμου, ο εισαγγελέας Εγκλημάτων Διαφθοράς αναμένεται να λειτουργήσει στα πρότυπα των εισαγγελέων Οικονομικού Εγκλήματος. Πρόκειται να δημιουργηθεί, δηλαδή, ένα ανεξάρτητο εισαγγελικό γραφείο, το οποίο θα στελεχωθεί από εισαγγελείς αλλά και αντεισαγγελείς Πρωτοδικών και θα λειτουργήσει στις δύο μεγαλύτερες εισαγγελίες της χώρας, δηλαδή σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Επικεφαλής θα είναι ένας ή μία αντεισαγγελέας Εφετών.
Η τοποθέτησή τους αναμένεται να γίνει με πράξη την οποία θα εκδώσει ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, ενώ το έργο τους θα εποπτεύεται και θα συντονίζεται από αντεισαγγελέα του Α.Π..
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο άρθρο 3 του σχεδίου νόμου, «… Η τοποθέτησή τους διενεργείται με πράξη του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ύστερα από γνώμη του προϊσταμένου της Εισαγγελίας Εφετών Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Ο Εισαγγελέας Εγκλημάτων Διαφθοράς εκτελεί τα καθήκοντά του με πλήρη και αποκλειστική ενασχόληση και συνεπικουρείται από δύο, τουλάχιστον, εισαγγελείς ή αντεισαγγελείς Πρωτοδικών. Οι τελευταίοι ορίζονται από τους διευθύνοντες τις οικίες Εισαγγελίες, ύστερα από σύμφωνη γνώμη του Εισαγγελέα Εγκλημάτων Διαφθοράς…».
Παράλληλα, επισημαίνεται ότι το έργο των συγκεκριμένων εισαγγελικών λειτουργών θα συντονίζεται από αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, ενώ στα καθήκοντά τους περιλαμβάνονται «η εποπτεία, η καθοδήγηση και ο συντονισμός» των προανακριτικών υπαλλήλων κατά τη διάρκεια των ερευνών ή την προκαταρκτική εξέταση.
Επιπλέον, προβλέπονται και «ασφυκτικά» χρονοδιαγράμματα σε ό, τι αφορά στην περαίωση των υποθέσεων, καθώς η προκαταρκτική εξέταση δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τους δύο μήνες.
Αυστηροποίηση των ποινών
Στόχος του Υπουργείου Δικαιοσύνης είναι και η αυστηροποίηση των ποινών για τα αδικήματα της ενεργητικής ή παθητικής δωροδοκίας που αφορά σε στελέχη της δημόσιας διοίκησης αλλά και τους δικαστικούς λειτουργούς. Για αυτόν τον λόγο, στο σχέδιο νόμου περιέχονται συγκεκριμένες τροποποιήσεις άρθρων του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, καθώς πλέον οι «επίορκοι» υπάλληλοι, εκτός από τις ποινές φυλάκισης ή κάθειρξης, θα καλούνται να καταβάλλουν το πεντηκονταπλάσιο του ποσού με το οποίο δωροδοκήθηκαν. Ακριβώς την ίδια μεταχείριση θα έχουν και εκείνοι που αποπειρώνται να δωροδοκήσουν δημοσίους υπαλλήλους ή λειτουργούς.
Πιο συγκεκριμένα, για το αδίκημα της παθητικής δωροδοκίας για ποσά ή «δωράκια» μέχρι 150.000 ευρώ, οι «επίορκοι» υπάλληλοι θα κινδυνεύουν με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους, ενώ θα καλούνται να επιστρέψουν το πεντηκονταπλάσιο του ποσού με το οποίο δωροδοκήθηκαν. Για το ενδεχόμενο που το «δώρο» ή τα «δωράκια» δεν μπορούν να αποτιμηθούν σε χρήμα, τότε η ποινή δεν θα μπορεί να είναι μικρότερη των 10.000 ευρώ ή μεγαλύτερη των 150.000 ευρώ.
Σε περίπτωση που το ποσό υπερβαίνει τα 120.000 ευρώ ή ο δράστης έχει την ιδιότητα του υπαλλήλου του Υπουργείου Οικονομικών, τότε θα επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι 10 ετών, ενώ η χρηματική ποινή θα φθάνει μέχρι και τα 500.000 ευρώ. Τις ίδιες, ακριβώς, κυρώσεις θα έχουν και όσοι δωροδοκούν δημόσιους υπαλλήλους ή λειτουργούς.
Σε ό,τι αφορά στη δωροδοκία δικαστικών λειτουργών, βάσει του σχεδίου νόμου το οποίο προωθείται, προβλέπεται αντικατάσταση του άρθρου 237 του Ποινικού Κώδικα, καθώς οι λειτουργοί θα καλούνται να καταβάλλουν το πεντηκονταπλάσιο του ποσού που εισέπραξαν εν είδει ωφελήματος και θα τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους, ενώ σε περίπτωση που τα «δώρα» υπερβαίνουν το συνολικό ποσό των 120.000 ευρώ, τότε θα επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι 10 έτη και χρηματική ποινή από 50.000 μέχρι και 500.000 ευρώ.
