Γενικά σπάνιο φαινόμενο, η περιοδικότητα του οποίου καταγράφεται περίπου ανά δεκαετία, χαρακτηρίζεται η απότομη άνοδος της θερμοκρασίας, η οποία αναμένεται να κορυφωθεί το προσεχές Σαββατοκύριακο και να φτάσει τοπικά στα επίπεδα των 40 βαθμών Κελσίου.
Η θερμή εισβολή έρχεται από τη Βόρεια Αφρική και θα συνοδεύεται από σημαντικές συγκεντρώσεις σκόνης, ενώ η εμφάνιση του φαινομένου δεν προκύπτει να συνδέεται με τη μεταβολή των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, λόγω των περιοριστικών μέτρων για την πρόληψη της διασποράς του κορωνοϊού.
Τέτοιες θερμοκρασίες που πρόκειται να σημειωθούν θα αποτελέσουν ρεκόρ για τις τελευταίες τουλάχιστον δεκαετίες. Από τον πίνακα που ακολουθεί και συνοψίζει τις υψηλότερες μέγιστες που έχουν καταγραφεί σε επιλεγμένες περιοχές προκύπτει ότι η υψηλότερη θερμοκρασία τον Μάιο σημειώθηκε στο Άργος και ήταν ίση με 40,2 βαθμούς, ενώ ακολουθούν η Λάρισα με 40 και η Λαμία με 39,6.
Χ. Φείδας: Σπάνιο φαινόμενο η απότομη άνοδος της θερμοκρασίας έως 40 βαθμούς τον Μάιο
«Το επόμενο πενθήμερο θα βιώσουμε μία περίοδο με ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες, που θα κορυφωθούν το Σαββατοκύριακο. Οι μέγιστες θερμοκρασίες τις μεσημεριανές ώρες θα κυμαίνονται από 31 έως 35 βαθμούς στα βόρεια και από 35 έως 39 -κατά τόπους 40- στα πεδινά ηπειρωτικά της κεντρικής και νότιας Ελλάδας και στην Αττική, ενώ το Αιγαίο θα έχει χαμηλότερες θερμοκρασίες, όπως συμβαίνει πάντα» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας και αντιπρύτανης Οικονομικών του ΑΠΘ, Χαράλαμπος Φείδας, σημειώνοντας πως «η θερμοκρασία είναι ήδη αυξημένη για τα επίπεδα της εποχής, εφόσον έχει αγγίξει τους 33 βαθμούς».
Η θερμοκρασία θα φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, θα διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα τη Δευτέρα και την Τρίτη και από την Τετάρτη θα αρχίσει να πέφτει, ενώ από την Πέμπτη και μετά αναμένεται σημαντική μεταβολή με πιθανές βροχοπτώσεις.
«Το φαινόμενο δεν έχει σχέση με το lockdown λόγω κορωνοϊού»
«Αυτές τις πέντε ημέρες με τις ιδιαίτερα υψηλές -για την εποχή- θερμοκρασίες, θα μπορούσαμε να τις χαρακτηρίσουμε καύσωνα για την εποχή, ενώ για το καλοκαίρι θα ήταν στα όρια του καύσωνα. Όμως τέτοιες θερμοκρασίες τον Μάιο είναι γενικά σπάνιο φαινόμενο. Τις τελευταίες δεκαετίες εμφανίζεται περίπου μία φορά ανά δέκα χρόνια το να έχουμε μια μέση θερμοκρασία περί τους 10 βαθμούς μεγαλύτερη από τη μέση αναμενόμενη για την περίοδο θερμοκρασία. Είναι γενικά ένα σπάνιο φαινόμενο, όμως δεν σχετίζεται με τη μεταβολή των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων λόγω του κορωνοϊού η εμφάνισή του. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες επηρεάζουν σε βάθος χρόνου τη μεταβολή του κλίματος και δεν την επηρεάζουν τόσο βραχυπρόθεσμα» εξήγησε ο κ. Φείδας.
Σε ό,τι αφορά το επίκεντρο του καύσωνα, ανέφερε πως «εστιάζεται στην νοτιοανατολική Μεσόγειο με επίκεντρο την Ελλάδα και ιδιαίτερα την Κεντρική και Νότια Ελλάδα» και «ουσιαστικά πρόκειται για μια θερμή εισβολή από τη Βόρεια Αφρική, γι’ αυτό και έχουμε αυτές τις υψηλές θερμοκρασίες που θα συνοδεύονται από μεταφορά σκόνης», συνεπώς «μπορεί να μην περιμένουμε τόσο έντονη ηλιοφάνεια, λόγω της σκόνης, χωρίς αυτό να σημαίνει χαμηλότερες θερμοκρασίες».
Ερωτηθείς σχετικά με τις προβλέψεις που υπάρχουν για το καλοκαίρι και την πιθανή συχνότητα καυσώνων τον επόμενο διάστημα, ο καθηγητής απάντησε ότι «η επιστήμη της μετεωρολογίας μπορεί να κάνει ακριβείς προβλέψεις για τις επόμενες 4-5 ημέρες» και «τα μοντέλα που κάνουν εποχικές προγνώσεις δεν λένε πότε θα βρέξει ή θα έχει καύσωνα, αλλά εκτιμούν, για παράδειγμα, αν θα έχουμε κατά μέσο όρο μεγαλύτερες ή μικρότερες θερμοκρασίες π.χ. κατά 1 ή 2 βαθμούς, ή λιγότερες βροχοπτώσεις από τις κανονικές», επομένως «δεν υπάρχει τώρα κάποια αξιόπιστη εποχική πρόγνωση που να αξίζει να της δώσουμε σημασία για κάτι ιδιαίτερο».
«Ήπιος χειμώνας με τον πιο ψυχρό Απρίλη της δεκαετίας»
Ο φετινός χειμώνας ήταν σχετικά ήπιος, όμως, σύμφωνα με τον κ. Φείδα, «θα πρέπει να επισημάνουμε τις αντιθέσεις του καιρού», καθώς «ο Απρίλιος ήταν ένας από τους πιο ψυχρούς μήνες που έχουμε καταγράψει, ενώ τον ίδιο μήνα είχαμε επίσης περισσότερες βροχοπτώσεις».
«Τώρα έχουμε το αντίθετο ακραίο φαινόμενο με ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες μέσα στον Μάιο. Είναι το χαρακτηριστικό της Άνοιξης οι έντονες μεταβολές του καιρού, παρ΄ όλα αυτά οι υψηλές θερμοκρασίες των επόμενων ημερών είναι για τον Μάιο μια ιδιαίτερη περίπτωση» εξήγησε.
«Καύσωνες μεγαλύτεροι σε ένταση, συχνότητα και διάρκεια»
Σε ό,τι αφορά τη συχνότητα των καυσώνων στην Ελλάδα, με βάση την επεξεργασία των δεδομένων των τελευταίων δεκαετιών, ο κ. Φείδας επισήμανε ότι «έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει αύξηση τόσο της συχνότητας των καυσώνων, όσο και της έντασής τους και της διάρκειάς τους, κάτι που σχετίζεται σαφώς και άμεσα με την κλιματική αλλαγή».
Παρ΄ όλα αυτά εξήγησε πως η παρακολούθηση των ακραίων φαινομένων λαμβάνει υπόψη την ιδιαιτερότητα της σπανιότητάς τους, δηλαδή για να διαπιστωθεί αν η τάση τους είναι αυξητική ή όχι, οι επιστήμονες χρειάζονται στοιχεία, όμως επειδή είναι πάρα πολύ λίγα τα γεγονότα, ίσως τα στοιχεία δεν επαρκούν για να εξαχθούν συμπεράσματα.
«Κρατάμε μία επιφύλαξη για τη μεταβολή αυτών των ακραίων φαινομένων, έχει όμως διαπιστωθεί ότι όντως τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχουμε αύξηση της συχνότητας και της έντασης των καυσώνων στη χώρα μας και φυσικά στην ευρύτερη της περιοχής, καθώς δεν είναι ένα τοπικό φαινόμενο» κατέληξε ο κ. Φείδας.
Μιχαλόπουλος: Σπάει το ρεκόρ 150 ετών ο συγκεκριμένος καύσωνας εάν επαληθευτούν οι προβλέψεις
Εν τω μεταξύ, μιλώντας στην ΕΡΤ, ο Νίκος Μιχαλόπουλος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνών και Βιώσιμης Ανάπτυξης στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, υποστήριξε ότι, αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για τον καιρό, θα αλλάξει ο «χάρτης» των δεδομένων που υπάρχει για τους καύσωνες στη χώρα.
«Στο Θησείο έχουμε τον αρχαιότερο σταθμό της Ελλάδας. Έχουμε δεδομένα 150 ετών, ενάμιση αιώνα» υπογράμμισε αρχικά ο κ. Μιχαλόπουλος, προσθέτοντας ότι μέχρι σήμερα οι υψηλότερες θερμοκρασίες για τον Μάιο καταγράφονταν το τελευταίο δεκαήμερο «και δεν είχαν περάσει ποτέ τους 37 βαθμούς Κελσίου».
Όπως εξήγησε, η υψηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί το πρώτο δεκαήμερο «ήταν οι 35,6 βαθμοί Κελσίου στις 11 Μαΐου του 2003. Όπως καταλαβαίνετε, εάν επαληθευθούν οι προβλέψεις (σ.σ. για 40-41 βαθμούς Κελσίου) πάμε για ρεκόρ των τελευταίων 150 ετών» είπε καταλήγοντας ο καθηγητής Μιχαλόπουλος.
«Φλέγεται» η Ανατολική Μεσόγειος
Ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες καταγράφονται στην ανατολική Μεσόγειο κατά το 2ο δεκαήμερο του Μαΐου. Στο βίντεο που ακολουθεί παρουσιάζεται η πρόγνωση της κίνησης των αερίων μαζών σε ύψος περίπου 1.500 μέτρων έως και τη Δευτέρα 18/5. Με κόκκινες αποχρώσεις χρωματίζονται οι θερμές και με γαλάζιες οι ψυχρές αέριες μάζες. Όπως φαίνεται, οι θερμές αέριες μάζες θα παραμείνουν στη χώρα μας έως και τη Δευτέρα, οπότε και θα αρχίσουν να κινούνται ανατολικά.
Όπως μπορείτε να δείτε στον χάρτη που ακολουθεί, στη χώρα μας η απόκλιση από τη μέση τιμή της θερμοκρασίας θα ξεπεράσει τους 10 βαθμούς Κελσίου και θα είναι η μεγαλύτερη που θα καταγραφεί σε όλο τον πλανήτη τις επόμενες ημέρες. Οι θερμοκρασίες που αναμένονται στη χώρα το Σαββατοκύριακο 16-17/5 προβλέπεται να φτάσουν κατά τόπους τους 40 βαθμούς Κελσίου, ενώ σταδιακή πτώση προβλέπεται από τη Δευτέρα 18/5 και κυρίως την Τρίτη 19/5.
