«Σε έναν μήνα τελειώνουμε». Με τη φράση αυτή η προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και επικεφαλής της ανασκαφής στον τύμβο Καστά της Αμφίπολης, Κατερίνα Περιστέρη, οριοθέτησε το τέλος ενός ανασκαφικού έργου, το αποτέλεσμα του οποίου αναμένεται να γίνει γνωστό παγκοσμίως.
Η κα Περιστέρη έσπευσε παράλληλα να απαντήσει στο σχόλιο ότι εξυπηρετεί συμφέροντα λέγοντας: «Τη δουλειά μας κάνουμε, ούτε πολιτικά ούτε οικονομικά συμφέροντα εμπλέκονται. Αγωνιζόμαστε για την έρευνά μας».
Η ίδια, πάντως, δεν έδωσε περισσότερες λεπτομέρειες για το αν υπάρχουν νέα ευρήματα στον λεγόμενο τρίτο θάλαμο, ενώ δεν αποσαφήνισε τι βρίσκεται πίσω από τη μαρμάρινη πόρτα, πλάτους 96 εκατοστών, που εντοπίστηκε στον βόρειο τοίχο του θαλάμου.
Σε χθεσινές της δηλώσεις είχε αποκαλύψει ότι οι αρχαιολόγοι δεν έχουν ολοκληρώσει την ανασκαφή στον τρίτο θάλαμο, αλλά αντιθέτως «δουλεύουμε μπροστά από τις Καρυάτιδες».
Να σημειωθεί ότι οι θεωρίες σχετικά με το ποιος τελικά βρίσκεται εντός του τάφου ανέρχονται σε 14, σύμφωνα και με τη σχετική ανακοίνωση του Υπ. Πολιτισμού.
Η ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού
Σημεία από την ενημέρωση προς τους δημοσιογράφους από την κα Άννα Παναγιωταρέα σήμερα στο Μουσείο της Αμφίπολης:
Ας δούμε, κατ’ αρχάς, μερικά γενικά ζητήματα, που έχουν ανακύψει από την προηγούμενη Πέμπτη ως σήμερα, στο πλαίσιο της τακτικής μας συνάντησης:
1. Το ΥΠΠΟΑ και οι συντελεστές της ανασκαφής στον λόφο Καστά Αμφίπολης παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον τη διατύπωση απόψεων Ελλήνων και ξένων -ειδικών και μη- σχετικά με το ταφικό συγκρότημα.
2. Οι διατυπωθείσες θεωρίες περί της ταυτότητος του νεκρού, ως σήμερα, ανάγονται σε 14. Θέλω να γίνει σαφές ότι οι συντελεστές της ανασκαφής δεν διατυπώνουν άποψη για την ταυτότητα του νεκρού, που γίνεται τόσος λόγος. Περιμένουν, με επιστημονική υπομονή, να μιλήσει το ίδιο το ταφικό συγκρότημα.
3. Έχουν, επίσης, διατυπωθεί δύο βασικές απόψεις σε ό,τι αφορά στη χρονολόγηση του ταφικού συγκροτήματος. Η ανασκαφέας, εκτιμώντας τα ανασκαφικά δεδομένα, εκφράζει την άποψη ότι το μνημείο χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.χ. αιώνα. Άλλωστε, έχει παρουσιάσει την επιστημονική θέση της, κάνοντας δύο ανακοινώσεις, σε αντίστοιχα αρχαιολογικά συνέδρια.
4. Είναι προφανές ότι μόνον η συγκροτημένη δημοσίευση του ανασκαφικού υλικού θα οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός γόνιμου επιστημονικού διαλόγου.
5. Εμείς, με την έκδοση δελτίων Τύπου, που αναφέρονται στην πρόοδο των εργασιών στο μνημείο, φροντίζουμε για την ενημέρωση των Ελλήνων και ξένων ενδιαφερομένων -όχι μόνον των ειδικών αλλά και των μη ειδικών- από τη στιγμή που η διεθνής κοινή γνώμη δείχνει αυτό το πρωτοφανές ενδιαφέρον.
6. Το ίδιο το μνημείο, πέραν πάσης αμφιβολίας, είναι εξαιρετικά σημαντικό. Και όλοι συμφωνούν ότι τα μέχρι στιγμής αποκαλυφθέντα στοιχεία του το καθιστούν μοναδικό.
Εδώ να προσθέσω ότι είναι νωρίς να διατυπώνονται οι οποιεσδήποτε ερμηνευτικές θεωρίες. Ας επιτρέψουν να προηγηθεί η ανασκαφέας, που έχει και την επιστημονική ευθύνη της ανασκαφής και διαθέτει και όλα τα δεδομένα.
Ι. Οικονομικά
Γενικά: Η μελέτη που ανατέθηκε από το ΥΠΠΟΑ -παρουσιάστηκε από τη Γ.Γ. Πολιτισμού κα Μενδώνη, στο σεμινάριο για το ΕΣΠΑ, στις 28 Αυγούστου- και αφορά στην οικονομική διάσταση του Πολιτισμού στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, απέδειξε ότι:
Α. Ο πολιτιστικός τομέας σε επίπεδο Ε.Ε. συνέβαλε κατά 4,5% στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της.
Β. Ένα ευρώ επένδυση σε έργα Πολιτισμού σημαίνει 3,44 ευρώ στην πραγματική οικονομία.
Επομένως, οι επενδύσεις στον πολιτισμό συνιστούν κινητήρια δύναμη της οικονομίας, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και ενθαρρύνοντας ιδιωτικές επενδύσεις.
Ειδικότερα:
Βλέπω να τίθεται συχνά το θέμα για τη χρηματοδότηση της ανασκαφής. Μέχρι σήμερα τα χρήματα τα οποία έχουν δοθεί είναι τα εξής:
1. 2010: Δόθηκαν 20.000 ευρώ, μέσω προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Υπουργείου Πολιτισμού και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Σερρών, από τη Νομαρχία Σερρών.
2. 2011: Δόθηκαν 80.000 ευρώ, μέσω προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Υπουργείου Πολιτισμού και Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, από την Περιφέρεια.
3. 2012: Δόθηκαν 50.000 ευρώ από το Υπουργείο Πολιτισμού και 50.000 ευρώ από το Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης.
4. 2013: Δόθηκαν 90.000 ευρώ από το Υπουργείο Πολιτισμού.
5. 2014: Δόθηκαν 150.000 ευρώ από το Υπουργείο Πολιτισμού.
6. 2014: Δόθηκαν ως δωρεά από την Εθνική Τράπεζα 150.000 ευρώ, ενώ οι χορηγίες των εταιρειών του Δημοσίου, ΔΕΣΦΑ (35.000) και Ελληνικά Πετρέλαια (25.000), δεν έχουν ακόμη ενεργοποιηθεί.
ΙΙ. Τεχνικές ενέργειες (Πέμπτη 18/9/14 – Παρασκευή 26/9/14)
Γενικά:
Επισημαίνεται για άλλη μία φορά: Η απομάκρυνση των χωμάτων γίνεται με τον ενδεδειγμένο ανασκαφικά τρόπο, ώστε τα στρωματογραφικά δεδομένα να αξιοποιούνται απολύτως.
Ειδικότερα:
1. Απομακρύνθηκε πλήρως η επίχωση από τον πρώτο χώρο. Έτσι αποκαλύφθηκε στο σύνολό του το δάπεδο με τα μικρά τεμάχια μαρμάρου. Το γνωστό «κόκκινο». Το αποκαλυφθέν δάπεδο σκεπάστηκε με φύλλα ενισχυμένης πολυστερίνης και κόντρα πλακέ, για την προστασία του από τη διέλευση των συνεργείων.
2. Ολοκληρώθηκε η τελική προσωρινή υποστύλωση και αντιστήριξη στον πρώτο χώρο, πίσω από τις Σφίγγες.
3. Προχώρησε το χωματουργικό έργο για απάλυνση των πρανών από τη δυτική πλευρά του μνημείου.
4. Tαπεινώθηκε η στάθμη της επίχωσης στον δεύτερο χώρο πίσω από τις Καρυάτιδες, ώστε να δημιουργηθεί κατάλληλο δάπεδο πρόσβασης για τον επόμενο χώρο.
5. Ολοκληρώθηκε η υπολογιστική τεκμηρίωση των μέτρων αντιστήριξης και υποστύλωσης, που θα χρησιμοποιηθούν στον τρίτο χώρο, πίσω από τη θύρα. Να σημειωθεί ότι τα μέτρα θα τροποποιούνται αναλόγως των δεδομένων της ανασκαφικής έρευνας.
Τι προβλέπεται:
1.Το άνοιγμα, διά της αφαίρεσης του χώματος, του τρίτου θυρώματος.
2. Η υποστύλωση του τρίτου διαφραγματικού τοίχου και η εισαγωγή των αντιστηρικτικών στοιχείων για την πρώτη φάση υποστήριξης και αντιστήριξης των κατακόρυφων τοίχων.
Κοντά στην αποκάλυψη του «μυστικού»
Την ίδια ώρα, πιο κοντά στο μυστικό που κρύβει ο τύμβος της Αμφίπολης βρίσκεται η αρχαιολογική ομάδα, η οποία εδώ και ενάμιση μήνα πραγματοποιεί εντατικές ανασκαφές στην περιοχή.
Σε προηγούμενες δηλώσεις της η γενική γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έδωσε περισσότερα στοιχεία για τη δομή του αρχαίου τύμβου, κάνοντας λόγο για τέταρτο θάλαμο που κατά πάσα πιθανότητα έχει καθοδική πορεία και μοιάζει να είναι υπόσκαφος.
Την ίδια ώρα οι αρχαιολόγοι εκτελούν το ανασκαφικό έργο με μεγάλη προσοχή, δίνοντας μάχη με τον χρόνο αλλά και με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή.
Πάντως, προς το παρόν δεν έχει διευκρινιστεί εάν στον τέταρτο θάλαμο βρίσκεται τελικά ο τάφος ή εάν οδηγεί σε άλλη αίθουσα ή σε περισσότερες αίθουσες.
Από τη μεριά του ο υπουργός Πολιτισμού Κωνσταντίνος Τασούλας, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο zougla.gr, έβαλε φρένο στην παραφιλολογία και σε δημοσιεύματα που τον ήθελαν να έχει δηλώσει πως ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν είναι απίθανο να βρίσκεται στην Αμφίπολη.
Όπως ο ίδιος διευκρίνισε: «Το ίδιο το μνημείο θα δείξει ποιος είναι ο ένοικος του τάφου, που προφανώς θα είναι αντίστοιχος του μεγαλείου του ταφικού μνημείου. Όσον αφορά στα σενάρια για τον Μέγα Αλέξανδρο, μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες για την ταφή του στην Αμφίπολη».
