Σχεδόν τα πάντα έχουν περιορίσει τα νοικοκυριά από την κατανάλωση, καθώς συνεχίζεται η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματός τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών ανήλθε στα 1.637,10 ευρώ το 2012, καταγράφοντας μείωση κατά 10,2% σε σύγκριση με το 2011.
Ενώ σε σύγκριση με το 2008, όταν η μέση μηνιαία δαπάνη ήταν 2.401,44 ευρώ (σε σταθερές τιμές 2012), προκύπτει μείωση κατά 31,8% (σε σταθερές τιμές) και κατά 22,7% σε τρέχουσες τιμές.
Τι έκοψαν οι Έλληνες
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών 2012 της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), βάσει, επίσης, των οποίων:
Σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα (2011), καταγράφεται μεγαλύτερη μείωση δαπανών, σε τρέχουσες τιμές, για ένδυση-υπόδηση (15,3%), διάφορα αγαθά και υπηρεσίες (15,3%), ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια (15,1%), αναψυχή και πολιτισμό (15%), διαρκή αγαθά (13,7%), μεταφορές (12,6%), εκπαίδευση (10%), υγεία (8,6%).
Μικρότερες μειώσεις παρατηρούνται στις δαπάνες για είδη διατροφής (7,5%), επικοινωνίες (7,5%), οινοπνευματώδη ποτά και καπνό (5,7%) και στέγαση (1,3%).
Στα είδη διατροφής, παρατηρείται μείωση της μηνιαίας δαπάνης για μεταλλικά νερά, αναψυκτικά και χυμούς (19,3%), ζάχαρη, μαρμελάδα, μέλι, γλυκά και ζαχαρωτά (18,4%), καφέ, τσάι και κακάο (13,9%), ψάρια (11,2%), φρούτα (8,5%), κρέας (7,6%), λαχανικά (7%), λοιπά είδη διατροφής (5,1%), αλεύρι, ψωμί, δημητριακά (4,1%), γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά (4%), έλαια και λίπη (0,7%).
Την περίοδο από το 2008 έως το 2012, συνεχής είναι η μείωση των δαπανών για είδη ένδυσης και υπόδησης, ως ποσοστό επί του οικογενειακού προϋπολογισμού (από 8,2% το 2008 σε 5,8% το 2012) και για διαρκή αγαθά (από 7,1% το 2008 σε 5,8% το 2012).
Σε σύγκριση με το 2011, παρατηρείται σημαντική αύξηση της κατανάλωσης αγαθών από ιδία παραγωγή (από 0,7% το 2011 σε 1,1% το 2012, επί του οικογενειακού προϋπολογισμού).
Η μέση μηνιαία ποσότητα υγρών καυσίμων, υγραερίου, φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται στην κύρια κατοικία μειώθηκε κατά 14,7%, 7,9% , 2,1% και 0,5% αντίστοιχα, ενώ η μέση μηνιαία ποσότητα στερεών καυσίμων (καυσόξυλα, πελέτες, πυρήνας κλπ.) αυξήθηκε κατά 46,4%.
Που πάνε τα λεφτά του οικογενειακού προϋπολογισμού
Το μεγαλύτερο μερίδιο των δαπανών του μέσου προϋπολογισμού των νοικοκυριών αφορά τα είδη διατροφής (20,1%) και ακολουθούν η στέγαση (13,9%) και οι μεταφορές (12,8%), ενώ οι υπηρεσίες της εκπαίδευσης αποτελούν το μικρότερο μερίδιο των δαπανών (3,5%).Τα νοικοκυριά σε αγροτικές περιοχές δαπανούν 1.298,23 ευρώ μηνιαίως, ενώ σε αστικές περιοχές 1.717,06 ευρώ.
Οι συνθήκες διαβίωσης
Όσον αφορά τις συνθήκες διαβίωσης, από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι:
(α) αυξήθηκε ο αριθμός των νοικοκυριών που διαθέτουν ηλεκτρονικό υπολογιστή στην κύρια κατοικία τους (+4,2%), τουλάχιστον ένα κινητό τηλέφωνο (+1,2%),κλειστούς χώρους στάθμευσης στην κατοικία (+1,8%) και
(β) μειώθηκε ο αριθμός των νοικοκυριών που χρησιμοποιούν την κεντρική θέρμανση ως κύρια πηγή θέρμανσης (μεταβολή 22,6%), κατέχουν ή νοικιάζουν δευτερεύουσες ή εξοχικές κατοικίες (- 2,8%), λόγω μείωσης των ενοικιαζόμενων και των εξοχικών που έγιναν κύριες κατοικίες, και συγχρόνως
(γ) μειώθηκε ο αριθμός όσων διέθεταν τουλάχιστον ένα επιβατηγό αυτοκίνητο ΙΧ (-0,6%), ενώ ο εκείνος των αυτοκινήτων μειώθηκε κατά 3,1%.
Άλλα ξοδεύουν οι φτωχοί και άλλα οι πλούσιοι
Σχετικά με την ανισότητα, το μερίδιο της διάμεσης ισοδύναμης δαπάνης (αγορές) του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού είναι 5,9 φορές μεγαλύτερο από το μερίδιο της διάμεσης ισοδύναμης δαπάνης του φτωχότερου 20% του πληθυσμού (5,5 το 2011). Τα φτωχά νοικοκυριά δαπανούν το 33,3% του μέσου προϋπολογισμού τους σε είδη διατροφής, ενώ τα μη φτωχά το 19,2%. Λόγω της σύνθεσης των φτωχών νοικοκυριών (ηλικιωμένοι, ανασφάλιστοι κλπ.), η δαπάνη για την υγεία ανέρχεται στο 7,3% του μέσου προϋπολογισμού τους, ενώ των μη φτωχών στο 6,5%.
Τι γίνεται στην Ευρώπη
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα καταναλωτικά πρότυπα έχουν ως εξής:
Στην Ελλάδα, στην Εσθονία και στη Λετονία το σχετικά μεγαλύτερο μερίδιο των δαπανών του μέσου προϋπολογισμού των νοικοκυριών αφορά τα είδη διατροφής. Τα καταναλωτικά πρότυπα διαφέρουν για την Ισπανία και την Ιταλία, όπου καταγράφονται ως υψηλότερες δαπάνες που αφορούν τη στέγαση, οι δαπάνες για εκπαίδευση κυμαίνονται από 0,7% του μέσου προϋπολογισμού των νοικοκυριών στην Εσθονία, έως 3,5% στην Ελλάδα. H Ελλάδα και η Λετονία καταγράφουν τη μεγαλύτερη ιδιωτική δαπάνη για την υγεία (6,4% και 5,9 % του μέσου προϋπολογισμού των νοικοκυριών, αντίστοιχα).
