Χαμηλά τα ελληνικά πανεπιστήμια στην παγκόσμια κατάταξη αλλά με εξαιρετικό επιστημονικό προσωπικό και διεθνείς διακρίσεις

Συνολικά 10 ελληνικά πανεπιστήμια περιλαμβάνονται στη φετινή διεθνή κατάταξη «Times Higher Education World University Rankings», δηλαδή δύο περισσότερα σε σχέση με την κατάταξη του 2018 και κατά τρία σε σχέση με την αντίστοιχη του 2017.

Ειδικότερα, το Πανεπιστήμιο Κρήτης κατατάχθηκε στην πρώτη θέση μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων, στην σειρά 351-400 παγκόσμια. Δεύτερο, στις θέσεις 501-600, έρχεται το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ακολουθούν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στις θέσεις 601-800, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το Πανεπιστήμιο Πατρών στις θέσεις 801-1000. Τελευταίο μεταξύ των ελληνικών πανεπιστημίων, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης στις θέσεις 1000+. 

 Όσον αφορά την κορυφή της κατάταξης, για τέταρτη συνεχή χρονιά, το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης βρίσκεται στην πρώτη θέση της κατάταξης, ενώ το πανεπιστήμιο του Cambridge έπεσε στην 3η θέση.

Το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια ανέβηκε τρεις θέσεις και είναι πλέον στη δεύτερη, ενώ πανεπιστήμια όπως το Stanford, το Yale, το Harvard και το Imperial College του Λονδίνου εμφανίζονται στην πρώτη δεκάδα.

Η μεθοδολογία της κατάταξης World University Rankings της THE περιλαμβάνει 13 δείκτες που ταξινομούνται σε 5 κατηγορίες: διδασκαλία (30%), έρευνα (30%), ερευνητική απήχηση / ετερο-αναφορές (30%), διεθνής διάσταση (7,5%), έσοδα από τον ιδιωτικό τομέα (2,5%). Βασίστηκε στα αποτελέσματα των δύο ετήσιων εκθέσεων «ακαδημαϊκής φήμης» που υλοποίησε παρέχοντας βιβλιομετρικά και άλλα δεδομένα που βασίστηκαν σε 77,4 εκατομμύρια παραπομπές – ετεροαναφορές και 12,8 εκατομμύρια ερευνητικές δημοσιεύσεις όλων των κατηγοριών (ερευνητικά άρθρα, άρθρα σε πρακτικά συνεδρίων, βιβλία, κεφάλαια σε βιβλία, κ.α) των τελευταίων πέντε ετών. Στις πηγές των δεδομένων περιλαμβάνονται 23.400 ακαδημαϊκά περιοδικά που έχουν συμπεριληφθεί στη βάση Scopus του Elsevier την περίοδο 2014-2018. Αντίστοιχα οι ετεροαναφορές που έχουν συλλεχθεί αφορούν τα τελευταία έξι χρόνια (2014-2019).

Πανεπιστημιακοί κύκλοι πάντως, υποστηρίζουν πως σύμφωνα με την επίσημη διεθνή λίστα της Times Higher Education, τα ελληνικά πανεπιστήμια, βρίσκονται χαμηλά ακόμα στην παγκόσμια αξιολόγηση και κατάταξη όλων των πανεπιστημίων παγκοσμίως ενώ με προσπάθεια μπορούν να καταφέρουν περισσότερα.

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα το οποίο επισημαίνουν οι ίδιοι κύκλοι είναι η αξιοποίηση του προσωπικού. Συγκεκριμένα, όπως  τονίζουν φαίνεται ότι το επιστημονικό προσωπικό που διαθέτουν πολλά κορυφαία ελληνικά πανεπιστήμια είναι σχετικά αναξιοποίητο, αφού καθηγητές τους κατέχουν και θέση σε μεγάλα ξένα πανεπιστήμια.

Για παράδειγμα, ο Πέτρος Νιχογιαννόπουλος ,είναι Καθηγητής Καρδιολογίας στο ΕΚΠΑ , ενώ παράλληλα έχει θέση Καθηγητή στο Imperial College (London,U.K). Ο Χριστόδουλος  Στεφανάδης, όπου είναι Ομότιμος και Επίτιμος καθηγητής Καρδιολογίας στο ΕΚΠΑ , παράλληλα κατέχει θέση καθηγητή στο Yale University (Connecticut,USA). O Σπύρος Δευτεραίος, όπου είναι Καθηγητής Καρδιολογίας στο ΕΚΠΑ , παράλληλα κατέχει θέση Καθηγητή στο Yale University (Connecticut,USA).

Ο Γεώργιος Νταγκας οπού είναι καθηγητής καρδιολογίας στο ΕΚΠΑ, παράλληλα έχει θέση καθηγητή καρδιολογίας στο Icahn school of medicine at Mount Sinai (New York,USA). Επίσης ο Χρήστος Πιτέλης οπού είναι καθηγητής οικονομικών στο ΕΚΠΑ, παράλληλα έχει θέση καθηγητή οικονομικών στο Brunel University (London,U.K). Ακόμα ο Γεώργιος Χρούσος οπού είναι ομότιμος καθηγητής παιδιατρικής του ΕΚΠΑ ενώ παράλληλα έχει θέση Καθηγητή Παιδιατρικής στο Georgetown university (Washington,USA).

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία,  όπως καταλήγουν οι ίδιοι κύκλοι, μπορεί κάποιος εύκολα να συμπεράνει, ότι τα ελληνικά πανεπιστήμιά, φαίνεται  δεν πάσχουν από έμψυχο δυναμικό, αλλά από όραμα, οργάνωση και τρόπο λειτουργίας.

ΕΚΠΑ: Νέα Διάκριση στην παγκόσμια κατάταξη «US News-Best Global University Rankings 2020»

Εν τω μεταξύ, για 6η συνεχόμενη χρονιά δημοσιεύθηκε εφέτος από τον ειδησεογραφικό οργανισμό «US News», η παγκόσμια κατάταξη Πανεπιστημίων για το 2020. Πρόκειται για μία από τις επτά πιο σημαντικές κατατάξεις παγκοσμίως. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών βρίσκεται στη θέση 262 μεταξύ των 1500 Πανεπιστημίων που περιλαμβάνονται στην κατάταξη, και στην 1η θέση μεταξύ των δώδεκα Ελληνικών Ιδρυμάτων που βρίσκονται σε αυτή. Μάλιστα σε σχέση με την περσινή κατάταξη το ΕΚΠΑ βελτίωσε τη θέση του στην κατάταξη κατά 17 θέσεις.

Να επισημανθεί ότι σε σχέση με το 2017 το ΕΚΠΑ έχει ανέβει 29 θέσεις (από την θέση 291 στη θέση 262).

Η κατάταξη του US News για τα καλύτερα Πανεπιστήμια στον κόσμο δημιουργήθηκε με στόχο να παρέχει εικόνα για το πώς τα πανεπιστήμια μπορούν να συγκριθούν παγκοσμίως. Από το σύνολο, πανεπιστημίων που δραστηριοποιούνται παγκοσμίως, η τελική συνολική κατάταξη των 1500 καλύτερων Πανεπιστημίων καλύπτει ένα εύρος 81 χωρών. Το πρώτο βήμα για την παραγωγή αυτών των κατατάξεων, οι οποίες τροφοδοτούνται από την εταιρεία Thomson Reuters (InCitesTM research analytics solutions), περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας πρώτης ομάδας των καλύτερων πανεπιστημίων, τα οποία χρησιμοποιούνται σε μια δεύτερη φάση για την κατάταξη των 1.500 κορυφαίων.

Για να συμπεριληφθεί ένα Πανεπιστήμιο στα 1.500, θα πρέπει πρώτα να είναι μεταξύ των κορυφαίων 250 πανεπιστημίων στα αποτελέσματα της παγκόσμιας έρευνας φήμης της Thomson Reuters. Στη συνέχεια, ένα ίδρυμα πρέπει να είναι μεταξύ εκείνων που είχε τον μεγαλύτερο αριθμό δημοσιεύσεων κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών και τα άρθρα αυτά να αναφέρονται ή να αναπαράγονται από τα κορυφαία 200 της προαναφερθείσας έρευνας φήμης. Στην κατάταξη του 2019 λήφθηκαν υπόψη οι δημοσιεύσεις όλων των Ιδρυμάτων για την περίοδο 2013-2017. Για να συμπεριληφθεί ένα Πανεπιστήμιο θα πρέπει να έχει δημοσιευμένα τουλάχιστον 1500 ερευνητικά τεκμήρια (άρθρα, κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους κ.α) στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Το «U.S. News & World Report» αξιολογεί τα 1.500 καλύτερα Ιδρύματα χρησιμοποιώντας ένα ευρύ φάσμα 13 διαφορετικών κριτηρίων:

• Παγκόσμια Ερευνητική Φήμη (12.5%)
• Περιφερειακή Ερευνητική Φήμη (12.5%)
• Δημοσιεύσεις(10%)
• Συγγράμματα (2.5%)
• Συνέδρια (2.5%)
• Σταθμισμένη επίδραση των ετεροαναφορών (10%)
• Σύνολο αναφορών (7.5%)
• Αριθμός δημοσιεύσεων που βρίσκονται μεταξύ των 10% περισσότερο αναφερόμενων δημοσιεύσεων (12.5%)
• Ποσοστό του συνόλου των δημοσιεύσεων που βρίσκονται μεταξύ των 10% περισσότερο αναφερόμενων δημοσιεύσεων (10%)
• Διεθνείς Συνεργασίες (5%)
• Ποσοστό δημοσιεύσεων με διεθνή συνεργασία επί του συνόλου των δημοσιεύσεων (5%)
• Αριθμός άρθρων με μεγάλο αριθμό αναφορών που βρίσκονται στο top 1% (5%)
• Ποσοστό του συνόλου των δημοσιεύσεων που βρίσκονται μεταξύ των 1% των άρθρων με τις περισσότερες αναφορές (5%)

Από τα προσφάτως δημοσιευμένα στοιχεία του «U.S. News & World Report» προκύπτει για το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ότι κατέχει για το 2020 τη θέση 262 παγκοσμίως και είναι το 1ο μεταξύ των δώδεκα (12) Ελληνικών Πανεπιστημίων που αναφέρονται στο συγκεκριμένο πίνακα κατάταξης.

Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, το ΕΚΠΑ κατέχει τη 118η θέση μεταξύ των 560 Πανεπιστημίων που συμπεριλήφθηκαν στην αξιολόγηση.

Άξιο μνείας το κριτήριο «Αριθμός άρθρων με μεγάλο αριθμό αναφορών που βρίσκονται στο top 1% των άρθρων με τις περισσότερες αναφορές», όπου το ΕΚΠΑ καταλαμβάνει την 163η θέση παγκοσμίως, αλλά και το «ποσοστό του συνόλου των δημοσιεύσεων που βρίσκονται μεταξύ των 1% των άρθρων με τις περισσότερες αναφορές» όπου το ΕΚΠΑ καταλαμβάνει την 205η θέση παγκοσμίως, πραγματοποιώντας άνοδο 46 θέσεων σε σχέση με το 2019.

Οι συγκεκριμένες επιδόσεις αποδεικνύουν την όλο και μεγαλύτερη αναγνώριση του ΕΚΠΑ ως σημαντικού παγκόσμιου ερευνητικού ιδρύματος.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι στον συγκεκριμένο πίνακα κατάταξης το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών εμφανίζεται σε υψηλές θέσεις παγκοσμίως στα εξής δεκαέξι επιμέρους επιστημονικά πεδία και αντικείμενα. Ιδιαίτερα θα πρέπει να αναφερθεί ότι σε τρία από αυτά τα επιστημονικά πεδία το ΕΚΠΑ κατατάσσεται στο top 100 των Πανεπιστημίων παγκοσμίως (Ογκολογία, Φαρμακολογία και Τοξικολογία και Καρδιολογία) ενώ ο Τομέας των «Ανθρωπιστικών Σπουδών» βρίσκεται σε ιδιαίτερα ψηλή θέση (225η παγκοσμίως), και μάλιστα σημαντικά πιο πάνω από την θέση που εμφανίζει το Ίδρυμα συνολικά. Το εύρημα αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία διότι στις Ανθρωπιστικές σπουδές η ερευνητική δραστηριότητα αποτυπώνεται σε εκδόσεις που δεν συμπεριλαμβάνονται στις γνωστές βιβλιομετρικές βάσεις. Επιπροσθέτως δεν υπάρχει εργαστηριακή έρευνα η οποία παράγει μεγάλο αριθμό δημοσιεύσεων και αναφορών.

Τα δεκαέξι επιστημονικά πεδία που συμπεριλήφθηκαν στη φετινή κατάταξη (έναντι δώδεκα το 2019) είναι τα εξής:

• Στην «Ογκολογία» (Oncology) στην 93η θέση
• Στην «Φαρμακολογία και Τοξικολογία» (Pharmacology and Toxicology) στην 96η θέση.
• Στην «Καρδιολογία» (Cardiac and Cardiovascular Systems) στην 100η θέση
• Στην «Ανοσολογία» (Immunology) στη 115η θέση.
• Στον Τομέα της «Χειρουργικής» (Surgery) στην 148η θέση.
• Στον Τομέα της «Κλινικής Ιατρικής» (Clinical Medicine) στην 163η θέση.
• Στον Τομέα των «Ανθρωπιστικών Σπουδών» (Arts & Humanities) στην 225η θέση
• Στον Τομέα της «Φυσικής» (Physics) στη θέση 228η θέση.
• Στις “Κοινωνικές Επιστήμες και Δημόσια Υγεία” (Social Sciences and Public Health) στην 221η θέση.
• Στον Τομέα «Νευροεπιστήμες και Συμπεριφορά» (Neuroscience and Behavior) στην 269η θέση.
• Στον Τομέα «Περιβάλλον και Οικολογία» (Environmental & Ecology) στην 319η θέση.
• Στον Τομέα «Μοριακή Βιολογία και Γενετική» (Molecular Biology and Genetics) στην 300η θέση.
• Στον Τομέα «Βιολογία και Βιοχημεία» (Biology and Biochemistry) στη 413η θέση
• Στη «Μηχανική» (Engineering) στη 428η θέση.
• Στη «Χημεία» (Chemistry) στη 445η θέση.
• Στην «Φυτολογία και Ζωολογία» στην 480η θέση.

Στο top 10 της Κατάταξης βρίσκονται οκτώ Πανεπιστήμια από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και δύο από το Ηνωμένο Βασίλειο. Στην πρώτη θέση κατατάσσεται το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και ακολουθούν άλλα δύο Πανεπιστήμια των ΗΠΑ, το ΜΙΤ και το Στάνφορντ. Στην πέμπτη θέση συναντάμε το πρώτο ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο αυτό της Οξφόρδης. Στην 18η θέση βρίσκεται το Πανεπιστήμιο του Τορόντο του Καναδά. Στην 26η θέση εντοπίζεται το πρώτο Πανεπιστήμιο από την Αυστραλία αυτό της Μελβούρνης, ενώ αντίστοιχα το πρώτο Ασιατικό Πανεπιστήμιο είναι αυτό της Σιγκαπούρης στην 34η θέση. Η Αφρικανική Ήπειρος εκπροσωπείται από 52 Πανεπιστήμια με πρώτο από αυτά το Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν το οποίο βρίσκεται στην 121η θέση.

Πολλές οι διεθνείς διακρίσεις για τα ελληνικά ΑΕΙ

Παρόλο τα προβλήματα που υπάρχουν, τα διεθνή… μπράβο που εισπράττουν τα ελληνικά πανεπιστήμια και οι ερευνητές αποδεικνύουν το σημαντικό έργο που επιτελείται στην πανεπιστημιακή και ερευνητική κοινότητα της χώρας.

Για παράδειγμα η φοιτητική ομάδα iGEM Thessaloniki κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στον Παγκόσμιο Διαγωνισμό Συνθετικής Βιολογίας iGEM 2019 μεταξύ 5.000 διαγωνιζομένων ερευνητικών ομάδων από κορυφαία πανεπιστήμια (ΜΙΤ, Cambridge, Oxford, Harvard κ.ά.) 40 χωρών.

Η αξιολόγηση έγινε από 120 κριτές παγκοσμίου φήμης. Σύμφωνα με το ΑΠΘ, η ομάδα σχεδίασε και ανέπτυξε το POSEIDON (Programmable Orthogonal Systems Engineered Into DNA Oligo Networks), τον πρώτο DNA υπολογιστή ικανό να προσδιορίσει ποιοτικά και ποσοτικά τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ DNA και πρωτεϊνών.

Μία ακόμη διάκριση πρόσθεσε στο παλμαρέ της η Νομική Σχολή Αθηνών. Ομάδα φοιτητών της σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κατέκτησε την τέταρτη θέση στον κόσμο, στο πλαίσιο του διεθνούς πανεπιστημιακού διαγωνισμού εικονικής διαιτησίας Foreign Direct Investment International Arbitration Moot 2019 (FDI Moot 2019).

Ο διαγωνισμός αφορά το διεθνές δίκαιο προστασίας ξένων επενδύσεων, έναν συνεχώς εξελισσόμενο κλάδο της νομικής επιστήμης και αποτελεί προσομοίωση της διαδικασίας διαιτητικής επίλυσης διεθνών επενδυτικών διαφορών.

Διεθνής διάκριση για Έλληνα καθηγητή γενετικής

Επίσης ο καθηγητής του τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιώργος Γαρίνης βραβεύθηκε με το διεθνούς φήμης, υψηλού κύρους Friedrich Wilhelm Bessel Research Award του γερμανικού ιδρύματος Alexander von Humboldt.

Ο Γιώργος Γαρίνης τιμήθηκε για την έρευνά του αναφορικά με την επίπτωση των γενετικών βλαβών στη γήρανση και τη σημασία των επιδιορθωτικών μηχανισμών των γενετικών βλαβών στις ασθένειες που σχετίζονται με τη γήρανση, συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου. Το συγκεκριμένο βραβείο θα υποστηρίξει τη συνεργασία του κ. Γαρίνη με τον Prof. Dr. Björn Schumacher, στο ερευνητικό κέντρο CECAD του πανεπιστημίου της Κολωνίας. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο επτά Έλληνες ερευνητές έχουν τιμηθεί με το βραβείο αυτό, όλοι από την Κρήτη, και μάλιστα έξι εξ αυτών είναι ερευνητές ή συνεργαζόμενα μέλη ΔΕΠ του ΙΤΕ. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΤΕ, οι προηγούμενοι έξι είναι η Ελένη Αναγνωστοπούλου, ο Γεώργιος Πετεκίδης (2016), ο David Petrosyan, η Παναγιώτα Ποϊράζη, ο Νεκτάριος Ταβερναράκης και ο Παναγιώτης Κεβρεκίδης.

Διεθνή διάκριση για φοιτητή του Πανεπιστημίου Πατρών

Μια σημαντική διεθνή διάκριση κατάφερε να πετύχει ο Ιωάννης Εμμανουήλ Κοσμαδάκης, ο φοιτητής του Πανεπιστημίου Πατρών που δημιούργησε μια καινοτόμα εφαρμογή της fisea. 

O Πατρινός φοιτητής της σχολής των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Πατρών κέρδισε την τρίτη θέση στον διαγωνισμό του Youth Citizen Entrepreneurship Competition, στη κατηγορία Tourism, με το βραβείο του Best Project 2019.

Η τελική φάση του διαγωνισμού έγινε στην Βερολίνο της Γερμανίας και συμμετείχαν δεκάδες νεαροί επιστήμονες από διάφορα μέρη του κόσμου.  Πρόκειται για μία ακόμα μεγάλη επιτυχία που έρχεται για να προστεθεί σε όλες αυτές που έχουν προηγηθεί στον τομέα της καινοτομίας και της τεχνολογίας από project που έχουν προχωρήσει φοιτητές και ερευνητές του Πανεπιστημίου Πατρών, δημιουργώντας εφαρμογές που κάνουν την ζωή πιο εύκολη και που μέσα στα επόμενα χρόνια αναμένεται να μπουν στην αγορά εργασίας.  Η συγκεκριμένη εφαρμογή της Fisea – Book έρχεται για να δώσει μία άλλη διέξοδο στους αλιείς, τους επαγγελματίες και τους ερασιτέχνες, να διευκολύνει την ζωή τους και ταυτόχρονα να βάλει τις βάσεις για την ανάπτυξη της τουριστικής αλιείας σε μία χώρα που έχει μεγάλη δυναμική πάνω σε αυτή την μορφή τουρισμού.  Στοιχεία που είδε και εντόπισε παρά το νεαρό της ηλικίας του ο φοιτητής του Πανεπιστημίου Πατρών και μπόρεσε να τα παντρέψει με την επιστήμη του και τις γνώσεις του πάνω στην τεχνολογία. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο concept, μια ηλεκτρονική πλατφόρμα που μπορεί και παρέχει πληροφορίες για ταξίδια- εκδρομές αλιείας και ενσωματώνει τουριστικά πακέτα για αυτή την μορφή τουρισμού.

Διεθνή διάκριση για τον Υπ. Διδάκτορα του ΑΠΘ Στέλιο Ζυγούρη

Μία σημαντική διεθνή διάκριση έλαβε εφέτος  ο Υποψήφιος Διδάκτορας του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ Στέλιος Ζυγούρης. Πρόκειται για το Βραβείο Atlantic Senior Fellows Awards, που απονέμεται σε ομάδες Αποφοίτων του Προγράμματος Atlantic Fellows.

Υποψήφιες για τα δύο φετινά Βραβεία Atlantic Senior Fellows Awards ήταν τέσσερις ομάδες. Η ομάδα του Στέλιου Ζυγούρη βραβεύτηκε για το έργο East Mediterranean Brain Health Initiative (EMBHI), που στοχεύει στη δημιουργία ενός δικτύου για την άνοια στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με σκοπό την παροχή καλύτερων υπηρεσιών νοητικής υγείας, με εστίαση σε υποεξυπηρετούμενους πληθυσμούς. Η ομάδα, έχοντας καταγράψει τις ιδιαίτερες ανάγκες, τους περιορισμούς αλλά και τις ευκαιρίες που υπάρχουν στην περιοχή, προωθεί τρία παράλληλα μοντέλα δράσης με στόχο την άρση των εμποδίων και τη βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων. Εκτός από τον Στέλιο Ζυγούρη, την ομάδα αποτελούν και ο Hany Ibrahim (Αίγυπτος) και η Elaine Howard (Ιρλανδία).