Ρεπορτάζ: Λευτέρης Χ. Θεοδωρακόπουλος
Φωτογραφίες- Βίντεο: Νίκος Χριστοφάκης
Ο Δημήτρης Τόκας βρίσκεται στην συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Αιόλου από το 1978 κάθε μέρα με το κουστούμι του και φυσικά με τη γραβάτα του. Περιμένει τους περαστικούς για να πουλήσει την πραμάτεια του.
Αυτή την εποχή πουλάει κατσαριδοκτόνα και κόλλες. Ο ίδιος μιλάει στη Ζούγκλα για το πώς έχει αλλάξει η Αθήνα τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, πώς ήταν η πρωτεύουσα κατά τη μεγάλη της ακμή και πώς αυτή έχει χαθεί.
Από τις διηγήσεις του, ταξιδεύουμε σε μία Αθήνα διαφορετική, σε μία Αθήνα ανθρώπινη. «Τώρα φοβάσαι να πεις καλημέρα», αναφέρει μεταξύ άλλων στη συνέντευξή του στη Ζούγκλα, «βλέπω ανθρώπους τους κοιτάω είμαι έτοιμος να πω καλημέρα και εκείνοι αντιδρούν με τρόπο απότομο και σχεδόν προσβλητικό» λέει χαρακτηριστικά. Θεωρεί ότι ο Μπέης και ο Τρίτσης ήταν από τους καλύτερους δημάρχους που πέρασαν ποτέ από το δημαρχιακό θώκο της οδού Αθηνάς, ενώ ταυτόχρονα αφήνει αιχμές για υπερκοστολογήσεις δέντρων στην τελευταία διοίκηση της πόλης. Ο Δημήτρης Τόκας είναι ένας άνθρωπος που μεγάλωσε στο πεζοδρόμιο που είδε τον κόσμο να αλλάζει μπροστά σε αυτό, η ζωή του άλλωστε κύλησε στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Αιόλου. Ένας άνθρωπος που με την αξιοπρέπεια του κατάφερε να μεγαλώσει τα παιδιά του και ταυτόχρονα να γίνει αγαπητός σε εκατοντάδες Αθηναίους όλα αυτά τα χρόνια. Αν βρεθείτε ποτέ σε αυτό το σταυροδρόμι, της ζωής ολόκληρης του Δημήτρη Τόκα, καλημερίστε τον… είναι άνθρωπος που θα σας μεταδώσει θετική ενέργεια στο μέγιστο.
Δημήτρη από πότε είσαι σε αυτό το πεζοδρόμιο;
«Στην Ομόνοια είμαι από το 1978, η δουλειά μου είναι μικροπωλητής, από αυτόν τον πάγκο έχω μεγαλώσει τα παιδιά μου, μ’ αυτή τη δουλειά ξεκίνησα και μ’ αυτήν θα τελειώσω. Οι καλές εποχές έχουν τελειώσει, γιατί έχουν τελειώσει τα χρήματα. Για να αγοράσει ο κόσμος το σκέφτεται πάρα πολύ. Τώρα η ζωή μας έχει δυσκολέψει πάρα πολύ».
Κάθε μέρα έρχεσαι εδώ με κουστούμι και γραβάτα;
«Κάθε μέρα ξυπνάω 3:40, όλα μου τα χρόνια. Ντύνομαι, φοράω το κουστούμι μου και έρχομαι εδώ. Από το 1978 έρχομαι εδώ. Μια ημέρα δεν έχω λείψει ποτέ. Και γιορτές να είναι εδώ είμαι».
Ποιος ήταν ο καλύτερος δήμαρχος της Αθήνας όλα αυτά τα χρόνια;
«Ο Μπέης! Όταν πήγαινες να ζητήσεις μία άδεια δεν έλεγε όχι. Ήξερε τι δουλειά κάνω και μου έλεγε «τι θέλεις, άδεια;» Μπορούσα την άδεια να την πάρω δεν είχα πρόβλημα ήταν εξαιρετικός! Πιο δυνατός από αυτόν δεν υπήρχε. Μετά ήρθε ο Τρίτσης. Αυτός όταν μας πήραν τις άδειες μας έδωσε χαρτί για να μπορούμε να εργαστούμε. Ο Τρίτσης είχε μεγάλη αδυναμία στους εργάτες. Ήθελε ο κόσμος να δουλεύει. Ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του. Η Αθήνα τότε ήταν πολύ διαφορετική απ’ ότι είναι σήμερα».
Εσύ Δημήτρη που ζεις στο πεζοδρόμιο όλα αυτά τα χρόνια, έχει αλλάξει πολύ ο κόσμος;
«Ναι, δυστυχώς προς το χειρότερο. Η νέα γενιά είναι πολύ άγρια. Τα παιδιά τώρα τι να πω αυτά τα παιδιά τώρα; Πας να πεις καλημέρα και η αντίδραση τους είναι να σε προσβάλουν. Πλέον δεν μπορείς να τους πεις καλημέρα. Σε κοιτάνε με τέτοιο ύφος άγριο και ρωτάνε με ξέρεις; Αυτό είναι μια απόδειξη πως η γενιά αυτή έχει χάσει όχι μόνο την ευγένεια τους και τους τρόπους τους αλλά τον ίδιο της τον εαυτό.
Τα παιδιά έχουν αλλάξει πάρα πολύ χωρίς να το θέλουν. Τα νέα παιδιά με κοιτάνε παράξενα, σχεδόν απαξιωτικά και αυτό με προβληματίζει έντονα.
Δεν βγαίνει η ζωή αν δεν μιλάς, αν δεν εκτιμάς, αν δεν σέβεσαι. Ξεφτίσανε οι άνθρωποι, οι παλιότεροι είχαν ανεπτυγμένη την ενσυναίσθηση, τώρα ο καθένας κοιτά την πάρτη του, αδιαφορώντας για τους γύρω του. Οι παλιότεροι δεν ήταν έτσι ήταν πιο επικοινωνιακοί, πιο ανθρώπινες γενιές».
Τι πουλάς;
«Ο ένας μου κωδικός είναι η κόλλα που τη δουλεύω από το 1980, η καλύτερη κόλλα που υπάρχει. Έχω τάπα για τα σιφώνια, έχω εντομοαπωθητικό για τις κατσαρίδες και για τα μυρμήγκια έχω πελάτες που έρχονται από την άλλη άκρη της Αθήνας για το συγκεκριμένο προϊόν. Έχω και μάσκες για να προστατεύσουμε τη ζωή μας. Δεν αλλάζω τα εμπορεύματα που πουλάω εδώ και χρόνια, βέβαια έχω προσθέσει και μάσκες προστασίας. Προσέχουμε για να έχουμε».
Όλα αυτά τα χρόνια ποια είναι η πιο δυνατή σου εμπειρία;
«Δεν θα ξεχάσω ποτέ, όταν πούλαγα τις κάλτσες και σε μία ημέρα έπιασα 1 εκατ. δραχμές. Αυτό το γεγονός έχει μείνει μέσα μου. Πίστευα πως αυτό δεν θα αλλάξει ποτέ και πάντα θα έχει δουλειά. Και όμως είδες πως άλλαξε η ζωή μας;».
Έχεις και διάσημους πελάτες;
«Ναι πάρα πολλούς. Μάλιστα όταν ήταν ο Αβραμόπουλος δήμαρχος ρωτούσε «ποιος είναι αυτός ο ευπαρουσίαστος μικροπωλητής».
Αν ήσουν δήμαρχος Αθήνας μια ημέρα τι θα έκανες;
Ό,τι δεν έχουν κάνει τόσα χρόνια. Παρατηρώ με λύπη μου πως δεν βγαίνουν, δεν περπατάνε οι δήμαρχοι πιά στους δρόμους της πόλης. Δεν αφουγκράζονται τα προβλήματα του κόσμου. Εδώ στην Πανεπιστημίου ταλαιπωρηθήκαμε όλα αυτά τα χρόνια με αυτόν τον…περίπατο. Γεμίσαμε σκόνη και το καλοκαίρι που πέρασε με τον καύσωνα η κατάσταση ήταν αφόρητη. Βάλανε και αυτά τα πλατάνια, μου είπαν ότι το καθένα κόστισε χιλιάδες ευρώ… Μα είναι δυνατόν; Ο δήμαρχος της Αθήνας πρέπει να μιλάει με τον κόσμο, να περπατάει στην πόλη και όχι να κάνει δημόσιες σχέσεις. Η πόλη έχει τεράστιες δυνατότητες, ικανούς ανθρώπους και στο παρελθόν έχει δείξει την δυναμική της. Αν ήμουν δήμαρχος έστω για μία ημέρα θα σταματούσα την υποβάθμιση της».
