Οι πνιγμοί δεύτερη αιτία θανάτου μετά τα τροχαία

Περισσότεροι από 400 άνθρωποι χάνουν ετησίως τη ζωή τους από πνιγμό σε θάλασσες και πισίνες στη χώρα μας σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία από τους αρμόδιους κρατικούς οργανισμούς και φορείς.Ο αριθμός αυτός μας φέρνει στην 6η θέση της ΕΕ και στην 39η του κόσμου σε πνιγμούς.

Σε κάθε πνιγμό, όμως, αντιστοιχούν 4-20 μη θανατηφόροι πνιγμοί. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι έως και 8.000 άνθρωποι κινδυνεύουν κάθε χρόνο να χάσουν τη ζωή τους από πνιγμό στη χώρα μας αναφέρει ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας.

Σύμφωνα με Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.), το 2018 καταγράφηκαν 413 πνιγμοί σε θάλασσες και πισίνες της χώρας μας. Την ίδια περίοδο στην Ιταλία, χώρα που έχει εξαπλάσιο πληθυσμό, οι πνιγμοί ήταν μόλις 400.

Οι εκτιμήσεις του ΠΟΥ αναφέρουν ότι 360.000 άνθρωποι ετησίως χάνουν τη ζωή τους από πνιγμό, αναδεικνύοντάς τον σε ένα σημαντικό πρόβλημα Δημόσιας Υγείας παγκοσμίως. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος αφορά παιδιά ηλικίας από 1 έως 4 ετών.Επίσης τα περισσότερα περιστατικά καταγράφονται  μέχρι και 10 μετρά από την ακτή, και αφορούν κυρίως ηλικιωμένους  και παιδιά.

Τι δείχνουν τα φετινά στοιχεία 

Νεκροί από πνιγμό έχουν καταλήξει φέτος, μέχρι τις 24 Ιουλίου, 149 άνθρωποι στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του αρχηγείου του Λιμενικού Σώματος.

Οι βεβαιωμένοι πνιγμοί, σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας υπηρεσίας, για το πρώτο εξάμηνο του 2018 ανέρχονται σε 98, ενώ για το δεύτερο εξάμηνο, από 1/7/18 έως 31/12/18, ανέρχονται σε 196. Συνολικά για το 2018, έχασαν τη ζωή τους από πνιγμό στις θαλασσιές περιοχές της Ελλάδας, 294 πολίτες, γεγονός που καθιστά σχεδόν επιβεβλημένες τις δράσεις για την πρόληψη των πνιγμών στη θάλασσα.

«Δεν φοβόμαστε τη θάλασσα, σεβόμαστε όμως τους κανόνες της»

Ο εκπρόσωπος Τύπου του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής Πλοίαρχος Νικόλαος Λαγκαδιανός, δήλωσε αναφορικά με την πρόληψη των ατυχημάτων και των πνιγμών στη θάλασσα, ότι το κεντρικό μήνυμα είναι: «Δεν φοβόμαστε τη θάλασσα, σεβόμαστε όμως απόλυτα τους κανόνες της, έτσι ώστε να κολυμπάμε με ασφάλεια».

«Το αρχηγείο Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος υλοποιεί δράσεις στην κατεύθυνση της προστασίας της ανθρώπινης ζωής στη θάλασσα», ανέφερε ο εκπρόσωπος Τύπου του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και πρόσθεσε πως «το αρχηγείο μας, δίνει μεγάλη σημασία και προτεραιότητα στην πρόληψη. Από το 2011 μέχρι σήμερα χιλιάδες μαθητές δημοτικών σχολείων και γυμνασίων ενημερώνονται από στελέχη του Λ.Σ. για τους κινδύνους στη θάλασσα, μέσω ενός διαδραστικού προγράμματος, που φέρει τον τίτλο: “ΠΡΟΣΕΧΩ – ΜΑΘΑΙΝΩ – ΝΟΙΑΖΟΜΑΙ”».

Ειδικότερα σύμφωνα με στοιχεία της αρμόδιας διεύθυνσης Λιμενικής Αστυνομίας του Αρχηγείου Λ.Σ – ΕΛ.ΑΚΤ., για το χρονικό διάστημα από το 2011 έως και τον Σεπτέμβριο του 2018, έχουν ενημερωθεί από στελέχη του Λιμενικού Σώματος, συνολικά πάνω από 150.000 μαθητές σε Δημοτικά Σχολεία της Αττικής και της υπόλοιπης χώρας.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, υπογράμμισε ότι ο κόσμος δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον και παρακολουθεί ανελλιπώς τις δεκάδες ενημερωτικές ημερίδες και διαλέξεις που αφορούν στους κινδύνους στη θάλασσα, οι οποίες διοργανώνονται κάθε χρόνο με πρωτοβουλία των Λιμενικών Αρχών όλης της χώρας και σε συνεργασία με τους Δήμους.

«Κύριο μέλημα η ουσιαστική ενημέρωση των παιδιών για τους κινδύνους που εγκυμονεί η θάλασσα»

Επισήμανε επίσης ότι «το συγκεκριμένο πρόγραμμα, είναι μια πρωτοβουλία της διεύθυνσης Λιμενικής Αστυνομίας του αρχηγείου Λιμενικού Σώματος – ΕΛ.ΑΚΤ. σε συνεργασία με έναν Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό. Περιλαμβάνει καθημερινές επισκέψεις και διαδραστικές, οπτικοακουστικές παρουσιάσεις σε σχολεία της χώρας, έχοντας ως κύριο μέλημα την ουσιαστική ενημέρωση των παιδιών για τους κινδύνους που εγκυμονεί η θάλασσα και τη μείωση των ατυχημάτων και των πνιγμών”.

Ο κ. Λαγκαδιανός τόνισε ότι «ως λουόμενοι, θα πρέπει πάντα να “επιστρατεύουμε” την κοινή λογική, χωρίς να παρασυρόμαστε από τη χαρά που προσφέρει η θάλασσα και να κάνουμε υπερβολές. Δηλαδή να ακολουθούμε απλούς κανόνες που μπορούν όμως να μας σώσουν τη ζωή: να μην κολυμπάμε αμέσως μετά το φαγητό, ή υπό την επήρεια αλκοόλ, να έχουμε ως γονείς πάντα την προσοχή μας στα μικρά παιδιά, ενώ ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται οι ηλικιωμένοι και ιδιαίτερα όσοι έχουν βεβαρυμμένο ιατρικό ιστορικό».

«Η πρόληψη των πνιγμών είναι πιο σημαντική από τη διάσωση»

Σύμφωνα με τον Βασίλη Δρακόπουλο, γιατρό εργασίας του Ελληνικού Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας,  η πρόληψη των πνιγμών είναι πιο σημαντική από τη διάσωση και τη διαχείριση. Το πρόγραμμα πρόληψης περιλαμβάνει:

• Έλεγχο – Πληροφόρηση: όλα τα άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο πνιγμού (ασθενείς με στεφανιαία νόσο, επιληψία ή άλλους ιατρικούς και φυσικούς περιορισμούς) θα πρέπει να λαμβάνουν λεπτομερείς πληροφορίες για τη μείωση του κινδύνου, εάν αποφασίσουν να συμμετάσχουν σε υδάτινες δραστηριότητες.
• Ικανότητα κολύμβησης: δεν υπάρχει ομοφωνία στο ποια είναι η καλύτερη ηλικία για να ξεκινήσουν μαθήματα κολύμβησης τα παιδιά. Δεν υπάρχει επίσημη σύσταση, αλλά ούτε και αντένδειξη για την έναρξη μαθημάτων κολύμβησης πριν από την ηλικία των 4 ετών. Ωστόσο, είναι σαφές ότι για να μειωθεί ο κίνδυνος πνιγμού όλοι οι άνθρωποι που συμμετέχουν σε δραστηριότητες μέσα και γύρω από το νερό θα πρέπει να έχουν την ικανότητα να επιπλέουν, να κινούνται στο νερό (για 25 τουλάχιστον μέτρα) και να έχουν εκπαιδευτεί στο κράτημα της αναπνοής (άπνοια).
• Ατομικά βοηθήματα (μέσα) επίπλευσης (σωσίβια γιλέκα) στο σκάφος ή κατά τη διάρκεια θαλάσσιων σπορ.
• Στρατηγικές πρόληψης του πνιγμού: το φαγητό, το αλκοόλ και άλλες ψυχοδραστικές ουσίες απαγορεύονται πριν και κατά τη διάρκεια των υδάτινων δραστηριοτήτων. Οι ομάδες που προγραμματίζουν δραστηριότητες στο νερό ή κοντά σε αυτό, θα πρέπει να διαθέτουν ένα σχέδιο ασφάλειας (πρόληψης, διάσωσης και διαχείρισης των θυμάτων πνιγμού). Σε περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου ή στην περίπτωση μεγάλων ομάδων, πρέπει να προβλέπεται η ύπαρξη κατάλληλου εξοπλισμού διάσωσης και εκπαιδευμένου προσωπικού (ο αριθμός σε σχέση με τον αριθμό της ομάδας δεν ορίζεται).

Διάσωση 

Αν αντιληφθείτε κάποιο άτομο να πνίγεται ή να ζητάει βοήθεια, ακολουθείστε μια σειρά ενεργειών:

Διάσωση με παρακολούθηση και φωνητική καθοδήγηση:

• μην χάνετε από τα μάτια σας (παρακολουθείστε) το άτομο που κινδυνεύει
• αν είστε μόνος σας, ζητήστε βοήθεια και από άλλους
• αν το άτομο έχει τις αισθήσεις του και επικοινωνεί, δώστε του οδηγίες να κολυμπήσει προς τη στεριά.

Διάσωση χωρίς επαφή με διάφορα μέσα:

• πετάξτε ένα σχοινί, ένα σωσίβιο, μια σανίδα ή οτιδήποτε μπορεί να επιπλέει για να πιαστεί το άτομο που κινδυνεύει
• αν βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τη στεριά απλώστε μια ράβδο, μια ομπρέλα ή οποιοδήποτε μακρύ αντικείμενο για να πιαστεί το άτομο που κινδυνεύει
• φωνάξτε όσο πιο δυνατά μπορείτε βοήθεια και ζητείστε από κάποιον να καλέσει το 166 (ΕΚΑΒ) ή το 112 (Ευρωπαϊκός Αριθμός Έκτακτης Ανάγκης)
• αν είστε δεινός κολυμβητής μπορείτε να μπείτε στο νερό μέχρι το σημείο που καλύπτει τη ζώνη σας και να απλώσετε ένα αντικείμενο ή ρούχο για να πιαστεί το άτομο που κινδυνεύει (χωρίς επαφή!)
• Ποτέ μην προσπαθήσετε να σώσετε κάποιον πηδώντας μόνοι στο νερό γιατί κινδυνεύετε να θέσετε σε κίνδυνο δύο άτομα.
• Αυτό (διάσωση με επαφή) μπορεί να το κάνει μόνο ένας καλά εκπαιδευμένος ναυαγοσώστης, αφού έχει εξαντλήσει τις παραπάνω προσπάθειες.

Πρώτες ενέργειες και βοήθειες

Όταν το θύμα έχει μεταφερθεί στη στεριά:

• επιβεβαιώνουμε ότι έχουμε ήδη καλέσει το 166 (ΕΚΑΒ) ή το 112 (Ευρωπαϊκός Αριθμός Έκτακτης Ανάγκης) και
• είμαστε προσεκτικοί στη μετακίνηση του θύματος γιατί (π.χ. σε περίπτωση κατάδυσης από ύψος) μπορεί να υπάρχει τραυματισμός της σπονδυλικής στήλης.
• Ελέγχουμε αν το άτομο έχει τις αισθήσεις του, αν αναπνέει και αν έχει σφυγμό. Διατηρούμε την θερμοκρασία του.

Αν το άτομο:

• έχει τις αισθήσεις του, αναπνέει και επικοινωνεί, το τοποθετούμε σε θέση ανάνηψης εκτός αν έχει δυσκολία στην αναπνοή και προτιμά την καθιστική θέση
• δεν έχει τις αισθήσεις του, αλλά αναπνέει και έχει σφυγμό, το γυρίζουμε στην πλάγια θέση ασφαλείας και το παρακολουθούμε συνεχώς μέχρι να έλθει το ασθενοφόρο
• έχει ή δεν έχει τις αισθήσεις του και δεν αναπνέει τακτικά, ελέγχουμε το στόμα και αφαιρούμε άμμο, φύκια ή οτιδήποτε άλλο εμποδίζει την αναπνοή

δεν έχει τις αισθήσεις του, δεν αναπνέει και δεν έχει σφυγμό, πρέπει

• να ξεκινήσει άμεσα Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ), δηλαδή θωρακικές συμπιέσεις και εμφυσήσεις σε ρυθμό 30/2, μέχρι
• το άτομο να ανανήψει
• να έλθει βοήθεια
• να εξαντληθούμε.

Οι βασικοί κανόνες ασφαλείας από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας 

Ο πνιγμός είναι η κορυφή του παγόβουνου των τραυματισμών εντός/εκτός νερού, αναφέρει ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας, ο οποίος στο πλαίσιο της προάσπισης της Δημόσιας Υγείας ενημερώνει τους πολίτες ως προς τους βασικούς κανόνες ασφαλείας μέσα και γύρω από το νερό:

Μέτρα πρόληψης τραυματισμών

• Κολύμβηση κατά προτίμηση σε πρωινές ή απογευματινές ώρες σε λουτρικές εγκαταστάσεις με ναυαγοσωστική φύλαξη.

• Κολύμβηση παράλληλα με την ακτή. Πνιγμοί συμβαίνουν κατά 90% στα πρώτα 10μ, κατά 55% στα 3μ, και σπάνια μετά τα 50μ από την ακτή.

• Κολύμβηση 3 ώρες μετά το φαγητό και ποτέ έχοντας καταναλώσει αλκοόλ.

• Κολύμβηση σε λουτρικό χώρο που είναι οριοθετημένος από σημαδούρες.

• Αποφυγή βουτιών με το κεφάλι σε άγνωστα νερά.

• Αποφυγή επικίνδυνων παιχνιδιών (κράτημα της αναπνοής κτλ)

• Τήρηση όλων των κανόνων ασφαλείας κατά τη χρήση θαλάσσιου εξοπλισμού και τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες στο νερό.

• Η υπερεκτίμηση των δυνάμεων μπορεί να αποβεί μοιραία.

• Συστηματική επιτήρηση παιδιών από γονείς/κηδεμόνες. Ο πνιγμός είναι σιωπηλός.

• Αν το παιδί ήταν στο νερό και παρατηρηθεί δυσκολία στην αναπνοή, πόνος στο στήθος, ασυνήθιστη συμπεριφορά, νωθρότητα, έντονη υπνηλία, επίμονος βήχας, ευερεθιστότητα, τότε θα πρέπει να αναζητηθεί ιατρική βοήθεια και αξιολόγηση.

• Προστασία από τον ήλιο (κατανάλωση νερού και χυμών, χρήση αντηλιακού, καπέλου, ένδυση με μακρυμάνικα ανοιχτόχρωμα ρούχα και παραμονή σε σκιερά και δροσερά μέρη).