Σύνταξη – Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Η ανακύκλωση των ηλεκτρονικών αποβλήτων πρέπει επειγόντως να αυξηθεί, επειδή η εξόρυξη πολύτιμων μετάλλων από τη Γη (για την κατασκευή νέων gadget) είναι μη βιώσιμη, υποστηρίζουν οι επιστήμονες. Μια πρόσφατη μελέτη υπολογίζει ότι το βουνό των πεταμένων ηλεκτρονικών ειδών στον κόσμο – μόνο το 2021 – ζύγιζε 57 εκατομμύρια τόνους.
Η Royal Society of Chemistry (RSC) προειδοποιεί ότι τώρα πρέπει να γίνει μια παγκόσμια προσπάθεια για την «εξόρυξη» αυτών των αποβλήτων από τις συσκευές, αντί για την εξόρυξη από τη Γη. Οι παγκόσμιες συγκρούσεις αποτελούν επίσης απειλή για τις αλυσίδες εφοδιασμού των πολύτιμων μετάλλων. Η RSC διεξάγει μια εκστρατεία για να επιστήσει την προσοχή στη μη βιωσιμότητα της συνέχισης της εξόρυξης όλων των πολύτιμων στοιχείων που χρησιμοποιούνται στην καταναλωτική τεχνολογία.
Επισημαίνει ότι οι γεωπολιτικές αναταραχές, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου στην Ουκρανία, έχουν προκαλέσει τεράστιες ανόδους στην τιμή υλικών όπως το νικέλιο, βασικό στοιχείο των μπαταριών των ηλεκτρικών οχημάτων. Αυτή η αστάθεια στην αγορά στοιχείων προκαλεί «χάος στις αλυσίδες εφοδιασμού» που τροφοδοτούν την παραγωγή των ηλεκτρονικών. Σε συνδυασμό με την αύξηση της ζήτησης, η τιμή του λιθίου – ένα άλλο σημαντικό στοιχείο στην τεχνολογία μπαταριών – εκτοξεύθηκε κατά σχεδόν 500% μεταξύ 2021 και 2022.
Όπως είναι αναμενόμενο, ορισμένα βασικά στοιχεία απλώς εξαντλούνται. «Οι καταναλωτικές μας συνήθειες τεχνολογίας παραμένουν εξαιρετικά μη βιώσιμες και μας έχουν αφήσει με τον κίνδυνο να εξαντλήσουμε τα ακατέργαστα στοιχεία που χρειαζόμαστε», λέει ο καθηγητής Tom Welton, πρόεδρος της Royal Society of Chemistry, προσθέτοντας ότι αυτές οι συνήθειες «συνεχίζουν να επιδεινώνουν την περιβαλλοντική ζημιά». Μερικά από τα στοιχεία σε smartphone που θα μπορούσαν να εξαντληθούν τον επόμενο αιώνα είναι τα εξής:
Γάλλιο: Χρησιμοποιείται σε ιατρικά θερμόμετρα, λαμπτήρες LED, ηλιακούς συλλέκτες, τηλεσκόπια και έχει πιθανές αντικαρκινικές ιδιότητες.
Αρσενικό: Χρησιμοποιείται σε πυροτεχνήματα και ως συντηρητικό ξύλου.
Άργυρος : Χρησιμοποιείται σε καθρέφτες, αντιδραστικούς φακούς που σκουραίνουν στο φως του ήλιου, αντιβακτηριακά ρούχα και γάντια για χρήση με οθόνες αφής.
Ίνδιο: Χρησιμοποιείται σε τρανζίστορ, μικροτσίπ, συστήματα καταιονισμού πυρκαγιάς, ως επίστρωση για ρουλεμάν σε αυτοκίνητα Formula 1 και ηλιακούς συλλέκτες.
Ύττριο: Χρησιμοποιείται σε λαμπτήρες LED, φακούς καμερών και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία ορισμένων μορφών καρκίνου.
Ταντάλιο: Χρησιμοποιείται σε χειρουργικά εμφυτεύματα, ηλεκτρόδια για λαμπτήρες νέον, λεπίδες τουρμπινών, ακροφύσια πυραύλων και καλύμματα του ρύγχους υπερηχητικών αεροσκαφών, ακουστικά βαρηκοΐας και βηματοδότες.
Όλα αυτά καθ΄ ον χρόνο το απόθεμα των ηλεκτρονικών αποβλήτων αυξάνεται κατά περίπου δύο εκατομμύρια τόνους κάθε χρόνο. Από αυτό, λιγότερο από το 20% συλλέγεται και ανακυκλώνεται. «Χρειαζόμαστε τις κυβερνήσεις να αναθεωρήσουν τις υποδομές ανακύκλωσης και οι επιχειρήσεις τεχνολογίας να επενδύσουν σε πιο βιώσιμη παραγωγή», προσθέτει ο καθηγητής Welton. Μια νέα έρευνα από την RSC αποκάλυψε επίσης μια αυξανόμενη ζήτηση από τους καταναλωτές για πιο βιώσιμη τεχνολογία. Σε μια διαδικτυακή έρευνα με 10.000 άτομα σε 10 χώρες, το 60% είπε ότι θα ήταν πιο πιθανό να στραφεί σε έναν αντίπαλο της τεχνολογικής φίρμας που προτιμούν, αν γνώριζε ότι το προϊόν κατασκευάστηκε με βιώσιμο τρόπο.
Η έρευνα έδειξε επίσης ότι οι καταναλωτές δεν ήξεραν πώς να διαχειριστούν τα δικά τους ηλεκτρονικά απόβλητα. Πολλοί ερωτηθέντες είπαν ότι ανησυχούν για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αχρησιμοποίητων συσκευών που έχουν στα σπίτια τους, αλλά δεν ήξεραν τι να τις κάνουν – ή ανησυχούσαν για την ασφάλεια των προγραμμάτων ανακύκλωσης.
Η Elizabeth Ratcliffe από την RSV, μιλώντας πρόσφατα στην εκπομπή Inside Science του Radio 4 του BBC Radio 4, τόνισε ότι πολλοί από εμάς «συσσωρεύουμε άθελά μας πολύτιμα μέταλλα στα σπίτια μας», τα οποία βρίσκονται μέσα σε παλιά τηλέφωνα και υπολογιστές που δεν λειτουργούν πια.
«Οι κατασκευαστές και οι έμποροι λιανικής πρέπει να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη», συνέχισε η Ratcliffe. «Όπως πχ η καθιέρωση συστημάτων επιστροφής, κάτι που σημαίνει ότι οι άνθρωποι μπορούν να επιστρέψουν τα ηλεκτρονικά τους σε ένα κατάστημα λιανικής και να είναι σίγουροι ότι θα ανακυκλωθούν με ασφάλεια. «Όλη αυτή η αστάθεια στις αλυσίδες εφοδιασμού ενισχύει πραγματικά την άποψη πως χρειαζόμαστε μια κυκλική οικονομία για αυτά τα υλικά. Προς το παρόν, απλώς τα εξορύσσουμε συνεχώς», συμπληρώνει.
Η RSC ελπίζει να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να μεταφέρουν παλιές και ανεπιθύμητες συσκευές σε κέντρα ανακύκλωσης, αντί να γεμίζουν τα συρτάρια τους με αυτές και να τις ξεχνούν. Υποδεικνύει στους καταναλωτές διάφορα online sites όπου μπορούν να βρουν το πλησιέστερο κέντρο που δεσμεύεται να ανακυκλώσει υπολογιστές, τηλέφωνα και άλλες συσκευές, με ασφάλεια.
«Αυτό που λέμε πάντα είναι, μείωση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση. Επομένως, ίσως κρατήσει κανείς το του τηλέφωνο για περισσότερο χρόνο και ίσως είναι καλύτερο να πουλήσει το παλιό του τηλέφωνο ή να το δώσει σε έναν συγγενή», είπε η Ratcliffe. «Θα χρειαστεί να συνεργαστούμε όλοι προκειμένου να κλιμακωθούν αυτές οι διαδικασίες και να δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές, ώστε να μπορούμε όλοι να ανακυκλώνουμε αυτές τις συσκευές με στόχο τον δραστικό περιορισμό της εξόρυξης των σπάνιων και πολύτιμων στοιχείων που περιέχουν», καταλήγει.
Πηγή: BBC News
