του Σωτήρη Σιδέρη
Ο θρίαμβος του Ιμάμογλου έναντι του Γιλντιρίμ στην Κωνσταντινούπολη σηματοδοτεί μια ποιοτική αλλαγή στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας. Ο Ερντογάν, αήττητος μέχρι τώρα, βρίσκεται ενώπιον κρίσιμων επιλογών και στην εσωτερική πολιτική πλέον. Μια νέα, ταραχώδης περίοδο ανοίγεται για την γειτονική χώρα, με δεδομένο ότι ο χαρακτήρας του Τούρκου προέδρου δεν του επιτρέπει να αποδεχθεί την ήττα και ότι πιθανόν, μια νέα πολιτική πραγματικότητα ανατέλλει. Σε μια πρώτη φάση, τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στην Οσάκα της Ιαπωνίας όπου ο Ερντογάν θα συναντηθεί με τον Ντόναλντ Τραμπ στις 28 Ιουνίου. Εκ των πραγμάτων θα είναι μια συνάντηση κρίσιμης σημασίας για την Τουρκία και τις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ.
Ο Τούρκος πρόεδρος θα επιδιώξει να καταστήσει σαφές ότι η εκλογική ήττα του κόμματός του, κάθε άλλο παρά επηρεάζει τις αποφάσεις του στην εξωτερική πολιτική και θα εμφανιστεί ως ακλόνητος ηγέτης, τουλάχιστον στο προσκήνιο. Αλλά και ο ο Τραμπ που μέχρι τώρα αντιστέκεται στην επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία δεν έχει και πολλά περιθώρια να στηρίξει τον Ερντογάν, αν δεν υπάρξει διέξοδος ως προς τους S-400. Αλλά δεν είναι μόνο το ρωσικό αμυντικό σύστημα που επηρεάζει τις εξελίξεις. Είναι η πολιτική της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι η κρίση των ΗΠΑ με το Ιράν και η στάση της Άγκυρας, είναι οι σχέσεις Τουρκίας –ΕΕ και οι απειλές στην Κύπρο.
Όλα αυτά αποτελούν μια αλυσίδα αλληλοεξαρτώμενων πολιτικών που στο σύνολό τους βρίσκονται στην ατζέντα των ΗΠΑ. Προς το παρόν δεν ξέρουμε τι ακριβώς θα τεθεί προς συζήτηση, είναι όμως σαφές ότι οι Αμερικανοί δεν θέλουν να γίνει η Ανατολική Μεσόγειος θέατρο έντασης μεταξύ χωρών του ΝΑΤΟ, την στιγμή που προσπαθεί να συμμαζέψει τα γεράκια που θέλουν επίθεση κατά του Ιράν. Ο Τραμπ έχει πολλά στο κεφάλι του , γι αυτό και είτε θα προσπαθήσει να χαμηλώσει τους τόνους του Τούρκου προέδρου και να συμμαζευτεί ώστε να αντιμετωπίσει τα άλλα του προβλήματα, είτε είναι αναγκασμένος να σηκώσει τους τόνους αν διαπιστώσει ότι ο Ερντογάν εμμένει στις θέσεις του.
H κρίσιμη καμπή
Υπό αυτή την οπτική, όποια και αν είναι η κατάληξη της συζήτησης μεταξύ των δύο ηγετών στην Οσάκα, η επίδρασή της θα είναι σημαντική για την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία. Η Αθήνα έχει εξασφαλίσει σταθερούς συμμάχους, αλλά αυτή την στιγμή δεν έχουμε φθάσει στο κρίσιμο σημείο να ληφθούν καθοριστικές αποφάσεις. Αυτό θα εξαρτηθεί σε μείζονα βαθμό από την αντίδραση του Ερντογάν τις αμέσως επόμενες ημέρες και εβδομάδες. Αν δηλαδή η Τουρκία αποφασίσει να γκριζάρει την περιοχή κοντά στο Καστελλόριζο και η Ελλάδα θα πρέπει να πάρει τις αποφάσεις της αλλά και οι ΗΠΑ και η ΕΕ.
Ο Αλέξης Τσίπρας και γενικότερα κυβέρνηση και Ένοπλες Δυνάμεις έχουν προειδοποιήσει ότι μια τέτοια απόπειρα της Τουρκίας θα προκαλέσει την στρατιωτική αντίδραση της Αθήνας, κατά συνέπεια, ο Ερντογάν είτε θα μετρήσει και θα αποφύγει την ένταση, είτε θα αποδεχθεί την πρόκληση και θα κάνει το λάθος να κινηθεί εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Και θα είναι λάθος γιατί αυτό ακριβώς θα είναι το κομβικό σημείο που θα κρίνει το μέλλον. Διαπραγματεύσεις, αντιδράσεις, κυρώσεις, ευρύτερος κύκλος έντασης, όλα είναι πιθανόν να συμβούν. Το ΝΑΤΟ θα δεχθεί τρομερό πλήγμα, η Τουρκία θα βρεθεί σε τρομερά δύσκολη πολιτική θέση, τίποτα πλέον δεν θα είναι ίδιο στην περιοχή.
Ας σημειωθεί ότι την Τρίτη 25 Ιουνίου, το νομοσχέδιο των Μενέντεζ – Ρούμπιο «East Med Act» πάει στην επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας. Το οποίο νομοσχέδιο, αν τελικά ψηφιστεί ανοίγει ο δρόμος για την κατάθεση του προς ψήφιση στην Ολομέλεια του Σώματος.
Υπενθυμίζεται ότι το διακομματικό νομοσχέδιο που έχει κατατεθεί από τους γερουσιαστές Μπομπ Μενέντεζ και Μάρκο Ρούμπιο επιχειρεί να αναμορφώσει την γεωπολιτική στρατηγική των ΗΠΑ στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου τοποθετώντας την τριμερή συνεργασία Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου στο επίκεντρο του στρατηγικού ενδιαφέροντος της Ουάσινγκτον. Ανάμεσα στις πολλές προβλέψεις του περιλαμβάνεται και η άρση του εμπάργκο όπλων στην Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς και η καταγραφή των τουρκικών παραβιάσεων.
