Οι γεωλόγοι και οι σεισμολόγοι στο μέλλον μπορεί να έχουν έναν μάλλον απρόσμενο σύμμαχο, το διάστημα, καθώς – όπως γίνεται τώρα αντιληπτό – οι σεισμοί, αν είναι ισχυροί, είναι δυνατό να ανιχνευθούν και από τον ουρανό, με τη βοήθεια των δορυφόρων που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ο ευρωπαϊκός δορυφόρος GOCE, χωρίς καν να το επιδιώξει, έγινε ο πρώτος τροχιακός σεισμογράφος στην ιστορία.
Γάλλοι και Ολλανδοί επιστήμονες, με επικεφαλής τον γεωφυσικό Ραφαέλ Γκαρσία του Πανεπιστημίου της Τουλούζης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γεωφυσικής «Geophysical Research Letters», σύμφωνα με το «Nature», αναφέρουν ότι ο σεισμός του 2011 στην Ιαπωνία (ο οποίος προκάλεσε τεράστιο τσουνάμι) ήταν τόσο δυνατός, που «ακούστηκε» μέχρι το διάστημα. Τα ηχητικά κύματα από τον σεισμό έγιναν αντιληπτά σε ύψος 260 χιλιομέτρων από τον δορυφόρο GOCE του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που χαρτογραφεί τις αδιόρατες μεταβολές στη βαρύτητα του πλανήτη μας.
Οι σεισμοί κάνουν το έδαφος να αντηχεί σαν ένα γιγάντιο ηχείο πολύ χαμηλών συχνοτήτων (subwoofer), δημιουργώντας σεισμικά κύματα που ταξιδεύουν μέσω της Γης και, σε μικρότερο βαθμό, ακουστικά κύματα που ταξιδεύουν μέσω του αέρα. Αν και συχνά έχουν ακουστεί βροντεροί ήχοι ακόμα και από μικρούς σεισμούς, αυτά τα ηχητικά κύματα συνήθως είναι τόσο χαμηλής συχνότητας (υπόηχοι), που το ανθρώπινο αυτί δεν μπορεί να τα πιάσει.
Στη διάρκεια του σεισμού της Ιαπωνίας το 2011, διάφορα όργανα, όπως δορυφόροι GPS, ανίχνευσαν κυματισμούς στα ηλεκτρόνια της ιονόσφαιρας, δηλαδή στο στρώμα ηλεκτρονίων και ιόντων που επικαλύπτεται με το ηλεκτρικά ουδέτερο στρώμα της ατμόσφαιρας, σε ύψος 80 – 600 χιλιομέτρων πάνω από τη Γη. Το φαινόμενο αυτό, που έγινε αντιληπτό μέσω καθυστερήσεων στη μετάδοση των ραδιοσημάτων, έδειξε ότι τα ηλεκτρόνια υφίσταντο πιέσεις από τα γειτονικά τους ιόντα, τα οποία, με τη σειρά τους, δέχονταν την επίδραση υποηχητικών κυμάτων που προέρχονταν από τα χαμηλότερα πεδία της ατμόσφαιρας.
Οι ερευνητές αποφάσισαν να μελετήσουν επισταμένα αυτό το φαινόμενο, αναλύοντας δορυφορικά στοιχεία από τον GOCE, που διαθέτει πολλά όργανα ακριβείας. Με αυτόν τον τρόπο, αποκάλυψαν ότι όντως ο δορυφόρος είχε «πιάσει» ξεκάθαρα υποηχητικά σήματα, που προέρχονταν από τον σεισμό στην Ιαπωνία μεγέθους 9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Ο GOCE ανίχνευσε ένα ακουστικό κύμα με συχνότητα 14 mHz περίπου μισή ώρα μετά τον σεισμό και άλλο ένα με συχνότητα 6 mHZ έπειτα από άλλη μία ώρα.
Η ανακάλυψη ανοίγει τον δρόμο για να υπάρξουν στο μέλλον ειδικοί δορυφόροι-σεισμογράφοι που θα «πιάνουν» σεισμούς από απομακρυσμένα μέρη, όπως π.χ. στη μέση ενός ωκεανού. Παράλληλα, τέτοιοι δορυφόροι μπορούν να βοηθήσουν στην επιτήρηση τυχόν υπόγειων πυρηνικών δοκιμών από κυβερνήσεις, καθώς και σε αυτήν την περίπτωση εκπέμπονται υποηχητικά κύματα.
Αφού ήδη απέδειξαν ότι κατ’ αρχάς είναι δυνατή η ανίχνευση ενός ισχυρού σεισμού από το διάστημα, οι επιστήμονες σχεδιάζουν πλέον να μελετήσουν αν κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί και με σεισμούς μικρότερου μεγέθους.
Πηγή: ΑΠΕ
